Автор: Пользователь скрыл имя, 10 Марта 2013 в 22:00, дипломная работа
Серіктестіктің өзінің жеке балансы, банк мекемелерінде, басқада несие қаржы мекемелерінде есеп шоттары, дөңгелек мөрі, фирмалық бланкісі бар. Кәсіпорынның жеке меншік құқығындағы оқшауланған мүлкі бар және сол мүлкімен өз міндеттемелері бойынша жауап береді, сотта талап етуші және жауапкер бола алады. Өзінің даму мүддесі үшін және басқа да шаруашылық субъектілермен қарым-қатынас жасау үшін серіктестік басқа заңды және жеке тұлғалармен келісім-шарт жасай алады.
НОРМАТИВТІК СІЛТЕМЕЛЕР……………………………………………………6
АНЫҚТАМАЛАР........................................................................................................7
БЕЛГІЛЕУЛЕР МЕН ҚЫСҚАРТУЛАР……………………………………………8
КІРІСПЕ........................................................................................................................9
1 ҚАРЖЫ ТӘУЕКЕЛІН БАСҚАРУ ТЕОРИЯСЫ
Тәуекелдің экономикалық әсері және оны бағалау..........................................15
Кәсіпорынның қызметінің тәуекелін бағалау және талдау әдістері...............19
Кәсіпорын бухгалтерлік есебіндегі тәуекел менеджменті..............................21
2 АБУ-СЕР» ЖШС-нің ҚАРЖЫ ЕСЕБІНІҢ ҰЙЫМДАСТЫРЫЛУЫ
2.1 Кәсіпорынның ақша есебі ..................................................................................24
2.2 Кәсіпорынның тауарлы –материалдық қорлардың есебі................................27
2.3 Кәсіпорынның негізгі құралдар есебі................................................................30
2.4 Кәсіпорынның міндеттемелер есебі...................................................................38
2.5 Кәсіпорынның жиынтық табыс (залал) есебі....................................................46
3 «АБУ-СЕР» ЖШС-нің ҚАРЖЫЛЫҚ ТӘУЕКЕЛІН ТАЛДАУ
3.1.Кәсіпорын қызметін қаржылық талдау.............................................................52
3.2.Кәсіпорындағы қаржы тәуекелін басқару жүйесін талдау..............................58
3.3 Кәсіпорындағы қаржы тәуекелін басқару жүйесін жетілдіру.........................64
ҚОРЫТЫНДЫ...........................................................................................................67
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ.........................................................69
ҚОСЫМШАЛАР
Табыстылықтың абсолютті көрсеткіштерін талдау.
Нарықтық экономка жағдайында кәсіпорынның шаруашылық қызметінің негізгі және түпкі мақсаты табыс алу болғандықтан, барлық назарды осы көрсеткішті талдауға аудару керек.
Табыстылықтың бірінші абсолютті көрсеткіші өнімді өткізуден алынатын табыс боып табылады. Ол қаржы шаруашылық қызметінің нәтижесі туралы есепке қосымша құн салығы акциздер және т.с.с міндетті төлемдер, сондай-ақ қайтарылған тауарлардың құны сату шегерімдері және баға шегерімдері алынып тасталып көрсетіледі.
Қаржы-шаруашылық қызметінің нәтижесі туралы есептің осы бабы бойынша негізгі қызметтен түсетін табыс көрсетіледі.
Табыс құрылымында ең үлкен үлес салмақты өнімдер мен тауарларды өткізуден түсетін табыс алады, оның мөлшері өнім өндір деңгейі мен оның сапасы мен және төменде қарастырылатын басқа да факторлармен анықталады.
3. «АБУ-СЕР» ЖШС-нің ҚАРЖЫЛЫҚ ТӘУЕКЕЛІН ТАЛДАУ
3.1.Кәсіпорын қызметін қаржылық талдау
Жалпы төлемқабілетсіздік жағдайы және барлық кәсіпорындардың банкроттық іс әрекеттері және нақты қаржылық жағдайды бағалау қазіргі кезде маңызды орын алады. Мұндай бағалаудың басты критериі кәсіпорынның төлемқабілеттілік көрсеткіштері және өтімділік деңгейі болып табылады.
Кәсіпорын өтімділігін талдауға көшуден бұрын, актив, баланс, кәсіпорын өтімділігі не екенін анықтау қажет. Өтімділіктің екі концепциясы белгілі. Бірінші концепцияға сәйкес, өтімділік – бұл кәсіпорынның өзінің қысқа мерзімді міндеттемелерін төлей алуы(кесте).
Кесте 4
«АБУ-СЕР» жауапкершілігі шектеулі серіктестігі өтімділігін талдау
Активтер |
2009ж. |
2010ж |
Міндеттемелер |
2009ж. |
2010ж. |
Төлемдік артықшылық(+). Жеткіліксіздік(-) | |
2009ж. |
2010ж. | ||||||
1 |
2 |
3 |
4 |
5 |
6 |
7 |
8 |
Ең өтімді активтер, А1 |
9841 |
1861 |
Жедел міндеттемелер, П1 |
918120 |
904030 |
-908279 |
-902169 |
Тез өтімді активтер, A2 |
151381 |
142034 |
Қысқа мерзімді міндеттемелер, П2 |
0 |
0 |
+151381 |
+142034 |
Баяу өтімді активтер, A3 |
119729 |
82793 |
Ұзақ мерзімді міндеттемелер, П3 |
0 |
0 |
+119729 |
+82793 |
Қиын өтімді активтер, A4 |
2099281 |
2277002 |
Тұрақты міндеттемелер, П4 |
1462112 |
1599660 |
+637169 |
+677342 |
БАЛАНС |
2380232 |
2503690 |
БАЛАНС |
2380232 |
2503690 |
- |
- |
Келесі концепцияға сәйкес өтімділік – ағымдағы активтердің ақша қаражаттарына айналу дайындығы мен жылдамдығы. Кәсіпорынның өтімділік мәні өзімен бірге баланс өтімділігін ұсынады. Баланс өтімділігін талдау өтімділік деңгейі бойынша топтастырылған актив қаражаттары және өтеу мерзімі бойынша топтастырылған пассив міндеттемелерін салыстыруға негізделеді. Өтімділік қаражаттары мен міндеттерді сәйкестендіру мынадай көрсеткіштерді есептеуге мүмкіндік береді: ағымдағы өтімділік пен перспективадағы өтімділік.
Осыған байланысты баланс өтімділігін жеткілікті деп атауға болады. Кезеңнің басы мен соңындағы ағымдағы өтімділік көрсеткіштері төлемділік жеткіліксіздігін көрсетті, яғни қарастырылып отырған кезеңге жақын уақытта кәсіпорын өз міндеттемелерін төлеуде қиындыққа шалдығады, бірақ перспективалық өтімділік көрсеткішінің өсімі болжамды төлемқабілеттілігінің артуын куәландырады, яғни болашақ ақшалай түсімдерге қарағанда кәсіпорын тқаржылық қиындықтарға ұшырамайды. Нәтижесінде есеп беру кезеңнің соңында кәсіпорын жеделдігі жоғарылау міндеттемелерінің 0,2 % төлей алады, бұл қаржылық жағдайдың шектелгендігін көрсетеді.
Ағымдағы
өтімділік кәсіпорынның
ТЛ = ( А1 + А2 ) – ( П1 + П2 ), (1.1)
мұндағы ТЛ – ағымдағы өтімділік, А1 және П1 – актив және пассив бойынша сәйкес топтардың қорытындылары.
Перспективалық
өтімділік – бұл болашақтағы
түсімдер мен төлемдер негізінд
ПЛ = А3 – П3, (1.2)
мұндағы ПЛ – перспективалық өтімділік, А3 және П3 – актив және пассив бойынша сәйкес топтардың қорытындылары/10,134б./.
Баланс өтімділігін талдау №1 аналитикалық кестеде көрсетілген. Абсолютті өтімділік көрсеткіштері (1.1) және (1.2) формулалары арқылы есептелінеді.
ТЛ2009 = ( 9841 + 151381 ) – ( 9181120 + 0 ) = - 756898 мың теңге
ТЛ2010 = ( 1861 + 142034 ) – ( 904030 + 0 ) = - 760135 мың теңге
ПЛ2009 = 119729 – 0 = 119729 мың теңге
ПЛ2010 = 82793 – 0 = 82793 мың теңге.
Есептеу
нәтижелері кәсіпорынның есеп
беру кезеңінің соңына
Қаржылық
жағдайды талдаудың басты
Кесте 5
«АБУ-СЕР» жауапкершілігі шектеулі серіктестігі 2009-2010 жылдардағы қаржылық тұрақтылығын бағалау, мың теңгемен
Көрсеткіш атауы |
Көрсеткіш мәні |
Өзгеріс | ||
2009 ж. |
2010ж. |
Абсолюттік |
%-бен | |
1. Өзіндік қаражаттар көздері |
1462112 |
1599660 |
+137548 |
+9,41 |
2. Ұзақ мерзімді активтер |
2103175 |
2279897 |
+176722 |
+8,4 |
3.Меншікті айналым қаражаттары |
-641063 |
-680237 |
-39174 |
+6,11 |
4.Ұзақ мерзімді міндеттемелер |
0 |
0 |
- |
- |
5. Запастар мен шығыстарды
құру үшін меншікті айналым
қаражаттары және ұзақ |
-641063 |
-680237 |
-39174 |
+6,11 |
6. Қысқа мерзімді міндеттемелер |
918120 |
904030 |
-14090 |
-1,53 |
7. Запастар мен шығыстардың құрылуының негізгі көздерінің жалпы көлемі |
277057 |
223793 |
-53264 |
-19,22 |
8.Запастар мен шығыстар көлемі |
115835 |
79898 |
-35937 |
-31,02 |
9. Запастар мен шығыстардың құрылуы үшін меншікті айналым қаражаттарының артықшылығы (жеткіліксіздігі) |
-756898 |
-760135 |
-3237 |
+0,43 |
10. Запастар мен шығыстардың
құрылуы үшін негізгі |
+161222 |
+143895 |
-17327 |
-10,75 |
«АБУ-СЕР» жауапкершілігі шектеулі серіктестігі қаржылық тұрақтылығын жалпы бағалау №2 кестеде көрсетілген. Есептеу мәліметтері кезең басында кәсіпорынның қаржылық жағдайы тұрақты емес екенін көрсетеді. 2009 жылдың соңында қаржылық жағдайы нашарлаған және қаржылық тұрақсыздық жағдайды тұр. Бұл қорытынды келесілер негізінде жасалады:
- запастар мен шығыстар өзіндік айналым қаражаттарымен өтелмейді;
- кәсіпрын қаржылық жағдайынынң тұрақсыздығын ұстап тұрған басты себеп – запастар мен шығыстар өсімінен құрылу көздері өсімінің төмендеуі, пайда болу көздерінің жалпы көлемі 19,22%-ға төмендесе, запастар мен шығыстар құны 31,02% төмендеді.
Кесте 6
«АБУ-СЕР» Жауапкершілігі шектеулі серіктестігі 2009-2010 жылдардағы дебиторлық қарызын талдау
Бап атауы |
01.01.05 |
01.01.04 |
Ауытқу(+,-) | ||
Сома, Мың тг |
Үлес салмақ
|
Сома, мың тг |
Үлес салмақ | ||
Алынуға тиісті шоттар |
138051 |
91,19 |
1332342 |
93,18 |
-5709 |
Басқа дебиторлық қарыз |
13330 |
8,81 |
9692 |
6,82 |
-3638 |
Барлығы |
151381 |
100 |
142034 |
100 |
-9347 |
Дебиторлық қарыз кәсіпорын активтерінің негізігі бөлігі болып табылады. Дебиторлық қарыз жағдайын талдау №3 кестеде көрсетілген.
Кесте мәліметтері
бойынша сатып алушылар мен
тапсырыс берушілермен есеп
Кез келген
кәсіпорынның қызмет ету
Кесте 7
«АБУ-СЕР» Жауапкершілігі шектеулі серіктестігі 2009-2010 жылдардағы қаржылық нәтижелерінің динамикасы мен деңгейін талдау, мың теңгемен
Көрсеткіш |
2009ж. |
2010ж. |
Абсолютті өзгеріс |
Өсім қарқыны,% |
1 |
2 |
3 |
4 |
5 |
1. Өткізуден түскен табыс |
1937586 |
2120816 |
183230 |
9,46 |
2. Өткізілген өнімнің өзіндік құны |
910665 |
998420 |
87755 |
9,64 |
Кесте жалғасы
3. Жалпы табыс |
1026921 |
1122396 |
95475 |
9,3 |
4. Кезең шығыстары |
172804 |
212703 |
39899 |
23,09 |
4.1. Жалпы және ұйымдаст. Шығындары |
159343 |
207803 |
48460 |
30,41 |
4.2. %-рді төлеу шығындары |
13461 |
4900 |
-8561 |
-63,6 |
5. Негізгі қызметтен табыс(шығыс) |
854117 |
909693 |
55576 |
-6,51 |
6. Салық салудан бұрын
қарапайым қызметтен табыс( |
863314 |
917776 |
54462 |
6,31 |
7.Табыс салығы |
112663 |
- |
-112663 |
-100 |
8. Салық салудан кейін
қарапайым қызметтен табыс( |
750651 |
917776 |
167125 |
22,26 |
9. төтенше жағдайлардан табыс(шығыс) |
- |
- |
- |
- |
10.таза табыс(шығыс) |
750651 |
917776 |
167125 |
22,26 |
11.таза табысты дұрыстау |
29718 |
37928 |
8210 |
27,63 |
12. дұрыстау есебімен таза табыс |
780369 |
955704 |
175335 |
22,47 |
Ең алдымен,
«АБУ-СЕР» Жауапкершілігі
Талданған кезеңде өткізуден түскен табыс 9,46% өсті, яғни кәсіпорын қызметінің масштабы өсті. Өзіндік құны 9,46% өсті. Өнімнің өзіндік құн өсуінің қарқыны өткізуден түскен табыстардың қарқынынан жоғары. Бұл кәсіпорында өндіріске шығыстарды өсіру бағытсыз жүргенін көрсетеді.
Өткізуден
түскен табыс өсімі
Негізгі қызметтен табыс 854117 теңгеден 909693 теңгеге немесе 6,5%-
ға өсті. Талданған кезеңде кәсіпорында негізгі емес қызметтен табыс 12,11%-
ға төмендеді. Осының нәтижесінде қарапайым қызмет табысынан салық салуға дейін 917776 теңге құрады, яғни 6,31%-ға өсті. Қарапайым қызметтен табыс салығын төлемеу себебінен салық салудан кейін 22,26%-ға өсті және 2009 жылы 750651 мың теңге және 2010 жылы 917776 мың теңге құрады.
Есеп беру
кезеңінде төтенше жағдайлар
бойынша шығыстар болмаған
Кесте 8
«АБУ-СЕР» жауапкершілігі шектеулі серіктестігі 2009-2010 жылдардағы рентабельділік көрсеткіштері
Көрсеткіш атауы |
Есептеу |
Көрсеткіш мәні |
Өзгеріс мәні | |
2009ж |
2010ж | |||
1. Өнім рентабельділігі |
(Таза табыс/өткізуден табыс)*100 |
40,28 |
45,06 |
+4,78 |
2.Жалпы рентабельділік |
(салық салудан бұрын
қарапайым қызметтен табыс/ |
44,56 |
43,27 |
-1,29 |
3.меншік капитал |
(таза табыс/меншікті капитал)*100 |
53,37 |
59,74 |
+6,37 |
4.Экономикалық рентабельділік |
(таза табыс/баланс)*100 |
32,79 |
38,17 |
+5,38 |
5.Қор рентабельділігі |
(таза табыс/ұзақ мерзімді активтер)*100 |
37,1 |
41,92 |
+20,87 |
6.Негізгі қызмет |
(негізгі қызметтен
табы/өткізілген өнімнің |
93,79 |
91,11 |
-2,68 |
Информация о работе Ұйымдағы қаржылық тәуекелділіктер және оның басқару есебі