Мекемелердегі өндірістік жүйелердегі өнеркәсіптік тасымалдаудың даму тенденциясымен танысу

    Мекемелердегі өндірістік жүйелердегі  өнеркәсіптік тасымалдаудың  даму тенденциясымен танысу 

    1.1Өнеркәсіптік  тасымалдаудың даму  тарихы 

    1. Өнеркәсіптік көліктің және жалпы  көліктің даму тарихы адам  қоғамының тарихынан еш айырмашылығы  жоқ.. Құралдардың және еңбек заттарының, тіпті адамзаттың орын ауыстыруынсыз өндірілген өнімді не баска да салаларды пайдалану мүмкін емес.

         Көлік сонау ерте заманда пайда  болып, содан бері қоғамдық  өнеркәсіптің және адам өмір  сүруінің жағдайын қамтамасыз  етуімен тығыз байланыста дамып әрі жетілдіріліп келеді.

        Iшкi және сыртқы сауданың дамуы,  өндiрiстiк қажеттіліктеріне пайдаланатын  және қолөнерлер өндіретін шикiзат  көлемінің кеңеюі, ,ауыл шаруашылығының  дамуы және тауар өндiрiсi пайда  болу әсерінен көлiктiң мәнi жоғарылады.

   Көлiк  процессіне мынадай заттық өндiрiстiң  үш элементтерi  тән: еңбек, еңбектiң  мән-мағынасы және еңбек құралдары.

   Рельс жолдарының қажеттiлігi XVIII ғасырдың iшiнде  кен өндiрiстi өнеркәсiбiнде тұңғыш рет пайда болды.

   1763—1765 жылда механик К.Д.Фроловтың Алтай кенiштерінiң бiрлерiне науаның формасындай болатын рельсті - жатақ жолдары бойынша кенмен жүктелген вагонеткалардың орын ауыстыруы үшiн арналған (су доңғалағынан) тартқышты тұңғыш рет қолданды. XVIII ғасырдың 80-шi жылдың соңында Петрозаводск зеңбiрек зауыты Александровскіде шойын рельстерiн жасады, 1896— 1909 жылда тау инженер П.К.Фролов ат жегiлiмi бар сондай жолды Алтайда құрастыратын болды. 1834 жылы мұғалiм, әкелi-балалы  дарынды орыс Черепановтар бiрiншi рет паровоздар жасады және  бірінші рет Ресейде Нижний тагилдерінде бумен тартатын паровоз құрастырды.

   Бiрiншi өзi жүретiн экипаж Ресейде 1752 ж. пайда  болды. 1782 ж. - Санкт-Петербург көшелерiнде  И. Кулибин ойлап тапқан  үш доңғалақты күйме жүргізілді. Автокөлiктiң ары  қарай дамуы  жол локомотивтивтерін, бумен жасайтын машиналарды жасауға алып келді. Бірінші бумен жүретін машиналарды конструктор француз Кюньо 1769 г болды.), ағылшын Тривисик 1802 г.) және Эванс американдық 1804 г.) ойлап тапты. Экипаждардың  талпыныстары XIX ғасырдың аяғына дейін созылды.

   Электр  қозғалтқышы және аккумуляторлық батареяның жасауымен қатар электр экипаждары құрастырылды. Бірақ, қорғасын аккумуляторлары, экипаждың энергия сыйымдылығы, ептеген қозғаушының қуаттылығы және (5—10 км/ч ) болмашы жылдамдығы және сыйымдылығының әсерінен мұндай автокөлiктердi кең таратуға мүмкiндiк туғызбады.

    Iшкi жану қозғалтқышының 1885 жылғы  өнертабысы автокөлiктердi жаңа  конструкция жасау  факторына  алып келді.  1924 жылы Мәскеудегi  «АМО»  зауытында 1, 5т жүк  көтеретiні бар жүк таситын автокөлiктер өндiрiсі басталды.

   Ресейде таситын  машиналардың жасалуы және қолданылуы XVIII ғасырда белгілі болды. 1764 ж. Орыс механигi Е.Г.Кузнецов Төменгi  Тагилдiң кенiшiнде кен көтерiлу үшiн қолданылатын көп ожаулы су тартқыш салды. 1788 жылы Алтай кенiшінде Змеиногорскте механик және гидротехник К.Д.Фролов кеннiң көтеруi үшiн кешен құрастырды. Негiзгі қоюлар үздiксiз әсердiң көтергiштерi болды - ойлап тапқыш А.Лопатиноның 1860 жылы 20—68 м биiктiкке сағатына10 т кенге дейiн құмның тасымалдауы және ұсақ жұмыр тас үшiн (арбалар ) таспалы конвейерлер жүйенiң Сiбiр алтын кенiштерiне ұсынып ендiруге көтерiлетiн шөмiштi элеваторлар. Лента ретiнде бастапқы кенеп, содан соң терi және жапырақ болат қолданған.

   Конвейерлер, арқан жолдардың бiр үлгiдегi конструкцияларының өңдеуi, құбыр көлiгi және әр түрлi кәсiпорындардың  көлiктiң механикаландыруының кешендi жүйелерiн дәл қазiр белсене  апарады.  

   1.2 Қазiргi өнеркәсiп көлiгi және оның дамыту перспективасы 

   Қазiргі  кезде iс жүзiндегi паровоз, тепловоз және электр тартуына өнеркәсiптiк темiр  жолдарының аудармасы аяқталды. Көп  кәсiпорындарға локомотив бағы және жолдық шаруашылықтағы машиналардың техникалық күйi  қанағаттанарлықсыз болып қалады. Қажеттi арнайы өнеркәсiптiк локомотивтардың жаңа перспективалы түрiнiң таңдауы, сонымен бiрге вагондардың жаңа түрлерi, жол, СЦБ- тың станциялары, құралдары, жабдықтың жүкті тиеу-түсiру және техникалық жабдықтаудың барлық басқа элементтерi, локомотивтың түрi өндiрiс технологиясына тәуелдi болды.

   Өнеркәсiптiк  кәсiпорындардың көпшiлiгiнде қуаттың  гидравликалық және электр берiлуi бар  әр түрлi топтамалар тепловоздары 150мен 4000мен аралығында жұмыс iстейдi. Магнитогор металлургиялық комбинаттарының (Ресей) түрiнiң ең iрi кәсiпорындарында шахталар және ашық өңдеулерде  электржолдар желісі жүздеген километрге жетеді.    Тау-байыту комбинаттарда 1500-шi кернеуiмен тұрақты тоқтың электр арбалары қолданылады және 2100 кВт-қа дейiн қуатпен. 3000-шi кернеуiмен және 10000 Вт бiр фаза тоқ тұрақты тоқтың жүйесi тарата алады .

   Тереңнен  кен шығаратын  жүктердi шығарып  тарту үшін агрегаттардың атау алған  арнайы электропоездтер жасалған. Тарту  агрегат қалай тұрады, 5450 кВт-тiң  ортақ қуатының 368 т болуының арқасында 12 қозғаушыларының ортақ массасымен жүктелген агрегат 45, өйткенi басқаруды төрт өстi электр арбадан және жүк көтеретiннiң екi қаймыққан төрт өстi Думпкаровтары 29 км/ч-шi жылдамдық тiк жарда жетiлдiредi және 90 т пайдалы жүктi апарып салады. Мұндай агрегаттар кен байыту комбинаты Соколов-Сарбайда қолданылады, сонымен бiрге, ураласбест баққұмарлықтарындағы. Жасалған және басқа, әлмендi және мүлтiксiз тарту агрегаттар өндейдi.