Мемлекеттің пайда болу себептері, белгілері

Азаматтық қоғамның мәні

Адамзат қауымдасуының ең жоғары баспалдағы және формасы. Мұнда  ерікті түрде қалыптасқан қоғамның экономикалық, әлеуметтік, рухани салаларындағы  мемлекеттік және саяси емес құрылымдар: отбасы, ұйымдар, кооперативтер, одақтар  мен басқа да бірлестіктер қамтылады;

Қоғамдағы экономикалық, әлеуметтік, отбасылық, ұлттық, рухани, адамгершілік, діни, өндірістік, жеке және т.б. мемлекеттік  және саяси емес қатынастардың жиынтығы. Бұл адамдардың әдет-ғұрыптары, дәстүрі, адамгершілігі болып саналады.

Жеке тұлғалардың еркімен  құрылған ұйымдардың және азаматтардың ассоциацияларының салалары. Мұның  бәрі мемлекеттік өкімет органдарының тікелей араласуын немесе өзіндік  шектеуіне жол бермейтін заңдармен  қамқорлыққа алынады.

Азаматтық қоғамның белгілері

 Экономика саласында:

Ассоциациялар;

Отбасы;

Мемлекеттік емес кәсіпорындар;

Арендалық кооперативтер;

Жалгерлік ұйымдар;

Акционерлік қоғамдар.

Рухани өмірде:

Ой, ар, сөз бостандығы;

Жамағат алдында өз пікірін  айту мүмкіндігінің ақиқаты;

Шығармашылық, ғылым және басқа да бірлестіктердің дербестігі мен тәуелсіздігі.

Әлеуметтік салада:

Қоғамдық ұйымдар мен  қозғалыстар;

Қызмет орны мен тұрғын үй орны бойынша құрылған өзін-өзі  басқаратын органдар;

Мемлекеттік емес бұқаралық  ақпарат құралдары;

Қоғамдық пікірлердің  қалыптасуын, байқалуын анықтап  отыратын әлемдік мәдениетке сай  келетін тетіктерін орнықтыру;

Әлеуметтік қақтығыстарды, дау-дамайларды іс жүзінде күштеусіз, заң шеңберінде реттеу тәжірибесі.

Азаматтық қоғамның даму кезеңдері.

Ертедегі қарапайым адамдардың шағын топтары өмір сүру мақсатында ішіп-жем мен баспана табу, табиғат  апатынан, аң-құстардан қорғану үшін тұрақсыз қауымдасуды қалыптастырды.

Жылдар өткен сайын  бірлестіктер саны өсіп, қызметі күрделіленіп тұрақты қалыпқа түсіп, орнықты  ұйымдарға айнала бастады.

Азаматтық қоғам өз мүдделерін қорғау үшін мемлекет құрады, оған мүмкіндігінше  қамқорлық пен бақылау жасайды.

Әлеуметтік прогрестің дамуы  саяси өмірдегі ірі жаңалықтарға жол ашты. Бірақ азаматтық қоғам  әлі де бұғанасы қатпаған жас сәби сияқты мемлекет оны ығыстырып, адамдар  тағдырын өз заңдары бойынша шешуге ұмтылды.

Уақыт озған сайын азаматтық  қоғамның іргетасы көтеріліп нығая  түседі, оның негізгі құрылымдары  қалыптасады, оның ішінде қорғау қабілеті жетіледі. Қоғамның мемлекетпен арақатынасы  заңмен реттеледі.

Жекеленген және өмірлік  маңызы бар қоғамдық салалардың мемлекет ықпалынан қорғану деңгейі арта түседі. Саяси режимдер тұрақты қалыпқа  келеді.

Дамыған елдердегі «әл-ауқатты» мемлекетке айналуына байланысты азаматтық  шектеу пайда болады.

Дүниежүзілік тарихи даму барысында адамдардың шын теңдігін орнату, олардың түбегейлі арманын, мүдделерін азаматтық құқықтық қоғам  реттейді. Әр адам өз еңбегінің нәтижесіне жауапты болады.

Азаматтық қоғам құрылысының  өмір сүру шарттары

Әрбір азаматтың өз меншігіне  толық қожалық етуге сол сияқты жеке не ұжымдық меншік түрлерін өзі  басқаруға құқығы бар.

Қоғамдағы сан-қилы әлеуметтік қауымдастықтың мүдделерін білдіретін жетілген, дамыған әлеуметтік құрылымдар болуы шарт.

Қоғам мүшелерінің жоғары әлеуметтік, санаткерлік және психологиялық  даму деңгейі, өз бетінше қызметке бейімділігі  болуы шарт.

Президенттік және парламенттік республикалар

(салыстармалы талдау)

Параметрлері Президенттік республика Парламенттік республика

Президенттің функциясы  Өте кең. Дегенмен парламентті тарату құқы жоқ Таза өкілдік. Бірақ үкімет басшысы, бірінші тұлға

Үкіметті құру Президент  іске асырады. Ол мемлекет пен үкім басшысы Парламенттің басым бөлігін  партия мен коалиция өкілеттілігін  парламенттік жолмен іске асырады.

Заң шығарушы және атқарушы үкіметтің өзара қарым-қатынасы Қатаң шектелген Парламенттің алдында  формальді жауапты. Парламент жұмысына бақылау жасайды

Парламент тарапынан үкіметке сенімсіздік Мүмкін емес Мүмкін. Үкіметті отставкаға шығара алады

Саяси партиялардың қызметтері Өз кандидаттарын мемлекеттік орындарға  өткізеді. Өз бағдарламасын жасайды  Өз кандидаттарын парламентке өткізуге ұмтылады. Барлығы бақылау арқылы жүреді

Мемлекет құрылысының  нысандары

Белгілері Унитарлық Федерация  Конфедерация

Конституция Біріңғай тұтас  Өз конституциясын жалпыдан өзгеше қабылдайды Жалпы конституция болмайды

Өкіметтің жоғарғы органдары  Біріңғай тұтас Екі палаталы парламент  Өз өкілділігі болады

Азаматтылық Біріңғай тұтас  Екі жақты Тұтас емес

Құқық жүйесі Біріңғай тұтас  Субъектілерден шағын жүйелер (подстанция) шығара алады Тұтастығы өте аз

Сот жүйесі Біріңғай тұтас  Субъектілер өздері шағын жүйелерді  қабылдайды Тұтас емес

Территория Біріңғай тұтас  Субъектілер территорияларынан  тұрады Территория бірікпеген

Валюта Біріңғай тұтас  Біріңғай тұтас Тұтас емес