Мексикадағы САЕСА идеясы

     Мексикадағы САЕСА идеясы ең аз деген қарсылықтарды  туғызды. Ол әлсіз дамыған және кедей  мемлекет бола тұрып, басқа мүшелерге  қарағанда ұтымды келісімдер жасайды. Әсіресе, оның жүзеге асуының ең алғашқы  кезеңінде 1994 жылы 1 қаңтарда Құрама Штаттарындағы өнімдерді төлеуден Мексикандық экспорттың 80% тауары босатылады. Мексика осындай референциалды режимді орнатқан кезде Америкалық импорттың 40% таралады. Сөйтіп, осы мемлекеттердің экономикалық дамуында өзгерістер компенцациясы үшін жасалады. САЕСА Мексикандық экономикаға ірі қосымша капиталды салымды құюға рұқсат етеді. Нәтижесінде, жаңа жұмыс орындарын жасауға халықтың өмір сүруге мүмкіндік беріп, елдің жалпы дамуына оңтайлы мүмкіндік береді. Экономистердің айтуы бойынша Мексика алты жүз мыңға жуық жұмыс орындарын жсауға үміттене алады. Әрине, САЕСА келісіміне қол қою соңғы жылдардағы Мексикандық экономиканың керемет жетістіктерінің арқасында ғана мүмкін болды. Соның ішінде банк ісінің түбегейлі реформасы жасалды. Приватизация бағдарламасы сәтті даму үстінде. Негізінен елу жылдан астам уақытқа созылған жер реформасы аяқталды. Мемлекеттік бюджет дифициті төменделді. Елдің алтын қаржылай резервтері ( 1992 жылы он тоғыз миллиард  доллар) өсті. 1987жылы 100%-ға жеткен инфляция деңгейі қазіргі таңда 10%-ға дейін төмендеді. Ұлттық экономикаға шетелдік капитал салымдарының ағымы қазіргі президенттің келуімен өсті. Ұлттық өнім 350 миллиард долларға жуықталды. Саяси және экономикалық прагматизмнің дұрыс байланысы «ұлы Солтүстік көршімен» жақсы қарым қатынас арқасында мынандай жетістіктерге жетті: СЕАСА-мен келісім Мексикалық қоғамда, саяси оппазиция ортасында қарсылық туғызбады.

     XIX ғасырдың басында Испаниядан бөлініп тәуелсіздіктерін алғаннан кейін Латын Американдық мемлекеттер алғашында Ұлыбританияның экономикасы әсер етті, кейін ХІХ-ХХ ғасыр арасында оның орнын АҚШ басты. Латын Американдық аймақтың активизациялық серіктестік үшін талап ретінде индрустриализация үдерісі болды. Аймақтағы Мексиканы қосқанда, негізгі елдерде өндірістің дамуы импорттау моделіне негізделді.

Мексика сыртқы саудасында АҚШ  үлесі, %

     Негізгі оқиғалардың бірі 1994 жылы құрылған Солтүстік Американдық еркін сауда келісімі құрылуы болды. Оның құрамына Канада, Мексика, АҚШ кірді. Көпжақты өзара серіктестік көптеген екіжақты келісімдерді қол қойылуымен негізделеді. Соңғы он жылдықтың ішінде Мексика 43 елмен 12 еркін сауда туралы келісім жасады. СЕАСА басқа Мексика еркн сауда жөнінде Чилимен, Боливиямен, Коста Рикамен, Колумбиямен,Никарагуамен, Израильмен, Еуро Одақпен, Исландиямен, Норвегиямен, Лихтенштейнмен, Швецариямен, Гватемалымен, Гондураспен, Сальвадормен, Уругваймен және Жапониямен келісімдер жасады. Бұл сауда келісімдері Мексикандық экспорттық өндірістің дамуының тұрақтануына негізделген. Мексика, өз кезегінде, серіктес елдерге, олардың фирмаларымен инвистициялы компанияларға өз территориясын АҚШ экспорты және басқа нарықтарға платформа ретінде қолдануға мүмкіндік береді. СЕАСА-ны құру жөнінде келісімнің негізін салу АҚШ үшін Латын Америкасында экономикалық позицияларын нығайтты. Америка континентіндегі басқа топшаларға қарағанда бұл бірігудің ерекшелігі ретінде «сегіз топ»  құрамына кіретін АҚШ, Канада және дамушы Мексиканың болуы болып табылады.

СЕАСА елдерінің географиялық бөлінуі, 1993 ж., % саудайналымы

     1993 жылы АҚШ дәстүрлі түрде Мексика үшін 70%-дан жоғары үлесі бар негізгі серіктесі болды. Бұған себеп ретінде Мексикамен АҚШтың географиялық жақындықтары , дәстүрлері, саяси және экономикалық қатынастары, Американдықтардың Мексика экономикасының дамуына араласуы қарастырылады. Тек 1983-1993 жылдары АҚШтың Мексика экпортындағы үлесі елу сегізден сексен екі де төрт пайызға жетті. Негізінен Мексика үшін АҚШтан экономикалық және ғылыми техникалық артта қалуы еркін сауда келісімі жасау тыйымды болды. СЕАСАны құру және де келісімге қол қойғаннан бері Мексика экпорты екі есеге өсті. Нәтижесінде 1995 жылы девальвация песо болды. Осы жылдар ішінде экспорт отыз бір пайызға өсті. Мексика өзінің сыртқы сауда қатынастарын тек Солтүстік көршілерімен ғана дамытпай басқа мемлкеттермен де қарым қатынас жасайды. 1990 жылдары АҚШ және Канадамен бірге Латын Американдықтармен, Еуропалықтармен және Азиялықтарымен еркін сауда келісімдері жасалды. Бұл келісімдер Мексикандық экспорты өсуіндегі негізгі құрал болды.

     Мексикамен  сауда жасауда қатысатын интеграциялық  блогтардың қатарына СЕАСАдан кейін  Еуропалық Одақ жүреді. Латын Америка  елдеріне тек бес пайыз Мексикандық сауда келеді. Бірақ, 1997 жылдан бастап оңтүстік көршілермен сауда жасау біртіндеп көтерілді.

Мексиканың  Құрама Штаттармен сауда  балансы, млрд. долл.

     Экономиканың  либерализация саясаты өзіндік  жемістерге әкелді. Сөйтіп Мексика  жабық елден ашық экономикасы  бар елге айналды. Оған 1994 жылы Мексиканың экономикалық серіктестікпен даму ұйымына мүше болуы куәлік етеді. Әзірше бұл жалғыз Латын Американдық мүше ел. МЕксикандық экономикадағы сыртқы сектор рөлі үздіксіз өсу үстінде. 2006 жылғы қорытындылары бойынша экспорт эквивалиенті қырық бір пайыз ВВП болды. Шетел инвистициялары мұнай мен ақша аударудан кейінгі үшінші маңызды табыс көзі болып табылады.

     Мексиканың  басқа елдерге әсер ету деңгейі  тек қана экономикалық факторлардан тұрмайды. Солтүстікке Мексикандықтардың  үздіксіз имиграциясы АҚШқа әсерін тигізді. Сөйтіп елдің сыртына 10% тұрғындар шықты. Мексиканың сыртқы саясатының дамуының маңызды оқиғасы ретінде « үлкен сегіздік» кездесуінде қатысуы. Үш жыл бұрын « үлкен бестік» деген термин пайда болды. Оған Мексика, Бразилия, Индия, Қытай және Оңтүстік Африка кіреді. Олардың қатысуынсыз ешқандай кездесулер жүрмейді.