Автор: Пользователь скрыл имя, 19 Февраля 2012 в 15:02, реферат
Психология тарихы психиканың табиғатын, функциясы мен генезисін түсінуде әртүрлі тәсілдерді талдау негізіндегі психикалық көзқарастардың даму және қалыптасу заңдылықтарын зерттейді. Сондай-ақ психология ғылым мен мәдениеттің әр алуан салаларымен байланысады. Сонау пайда болған кезінен бастап ол философияға медицина мен жаратылыстануда аз ықпал еткен жоқ. Сол уақытта көптеген психологтардың жұмысында этнографиямен, әлеуметтанумен, мәдениет теориясымен, матеметикамен, логикамен байланысы айқын қарастырылды. Сондықтан да психология тарихында оның басқа ғылымдармен байланысы, олардың бір-біріне ықпалы талданады.
1.Психология тарихының пәні, міндеттері.
2.Қазіргі психология ғылымындағы психология тарихының атқаратын функциялары.
3. Психология тарихының кезеңдері .
4.Психология жан туралы ғылым ретінде.
Психология
тарихының кезеңдері.
Жоспар:
1.Психология тарихының пәні, міндеттері.
2.Қазіргі
психология ғылымындағы
3. Психология тарихының кезеңдері .
4.Психология
жан туралы ғылым ретінде.
Пайдаланған
әдебиеттер:
1.М.Г.Ярошевский «История психологии» Москва 1985г
2.М.Г.Ярошевский
«История психологии» (от
3. Т.Д. Марцинковская «История психологии» Москва 2001г.
4.П.Я.Гальперин, А.Н.Ждан «История психологии XX век» Москва 2002г.
5. А.Н.Ждан «История психологии (от античности к современности).
6. В.К.Шабельников «Психология души».
7. М.Г.Ярошевский
«История психологии» Москва 1976г.
1. Психология тарихы –бұл өзіндік пәні бар, ерекше білім саласы.
Психология
тарихы психиканың табиғатын, функциясы
мен генезисін түсінуде әртүрлі
тәсілдерді талдау негізіндегі
психикалық көзқарастардың даму және
қалыптасу заңдылықтарын
Бүкіл психологиялық білімнің даму тарихында психологияның үш пәні анықталатыны беогілі: жан, сана, мінез-құлық жайлы ғылымдар сияқты. Психология пәнінің мәселелерінің жаңа құрылымы 20- шы жылдары отандық психологияда байқалып, советтік кезеңдерде дамыды.
Психология тарихының басты міндеттерін білімнің ерекше саласы сияқты қарастырамыз. Ғылыми ойлаудың негізгі «формациясының» ауысымында (смене) белгілі бір жүйелілік бар: әрбір «формация» қазіргі замандағы психикалық өмірдің әдеттегі картинасын анықтайды. Осы ауысымдардың заңдылықтарымен психология тарихы зерттеледі. Осыдан барып оның :
Бірінші міндеті- психика жайлы білімнің даму заңдылықтарын зерттеу.
Екінші міндет- психологияның басқа ғылымдармен өзара байланысын ашу.
Үшінші міндет- социомәдени контекстен, идеологиялық ықпалдың ғылыми шығармашылықтан білімді қабылдау мен қалыптастырудың байланысын анықтау.
Төртінші міндет- тұлғаның рөлін, оның ғылымның өзінде қалыптасуы мен индивидуалдық жолын зерттеу.
2. Психология
сан ғасырлық тарихтан тұрады:
бірінші ғылыми көріністер б.д.д. 7 ғ пайда
болды. Психология тарихында екі үлкен
кезең ерекшеленеді: бірінші, психологиялық
білім философия қойнауында дамығанда,
екіншісі психология дербес ғылым ретінде
дами бастағанда. Олар уақыт бойынша өлшеуге
келмейді: бірінші кезең (б.д.д. VI ғ - XIXғ
ортасы) шамамен 2,5 мың жылды қамтиды, екінші-
жүз жыл көбірек. (XIXғ ортасынан- қазіргі
кезге дейін). Г.Эббингауздың айтуынша
өткен уақыты ұзақ, бірақ тарихы өте
қысқа.Осы екі кезеңді бөлу арнайы
негізді талап етпейді, өйткені оның
критериилері анық, бірақ олардың әрқайсысы
жүз жылға созылады, сондықтан да бөлінген
кезең қажет. Оны таза жазған белгілермен
жүргізуге болады – хронологиялық бойынша
әлемдік және отандық психологияның
кезеңдерін айқындауға болады.
Барлық кезеңдерінің шарыттарын
ескере және осы мәселенің өңделмегеніне
зейін аудара отырып, психология тарихының
болашақта ұсынылатын кезеңдерін тек
оның мүмкін болатын варианттарының бірі
деп қарастыру керек. Бұған отандық психологиялық
ойдың тарихына әлемдік ғылымның даму
тарихының құрамдық бөлігі қосылған. Негіз
ретінде осы процесті кезеңдерге бөлу
үшін мазмұнды критерилермен таңдалған.
Психологияның философия шеңберінде дамуы
| Хронология | Зерттеу пәні, кезеңнің мазмұны | Маңызды нәтижелер |
| VI ғ.б.э.д. –V ғ. | Жан, психика туралы ең алғаш ғылыми түсініктің пайда болуы | Жан туралы ғылымдардың бөлінуі және екі бағыттың пайда болуы: материализм, идеализм. Психикалық құбылыстар туралы алғашқы эмпирикалық білімдердің қалыптасуы. Түйсік, қабылдау, ес, қиял,ойлау,мінез.Жан мен тән аралығындағы мәселелердің бөлінуі. Туа және жүре біткен ұғымдардың ажыратылуы. Ішкі сезім, таным әдісі ретінде көрсетіледі. |
| V-XIIIғ.ғ | Жан туралы ілімдердің философия және медициналық білімдер шеңберінде дамиды. | Томистік психологияның қалыптасуы. Зерттеудің тәжірибе леріне сүйенген әдіснама лардың басталуы. Түркі-мұсылмандық психологияның дамуы. |
| XIV-XVI ғ.ғ | Ұлы жаңалық ашылулар мен анатомия физиологиялық білімдердің дамуы негізінде жан туралы ілімдердің әрмен дамуы. | Жан туралы түсініктермен, тәндік және психикалық құбылыстардың түсіндіру принциптері ретінде жан ұғымдарынан бас тарту. Психология терминдерінің енуі. |
| XVII-XIX ғ.ғ ортасы | Сананы зерттеу пәні ретінде бөліп көрсету. Ішкі тәжірибелердің өзін-өзі бақылау нәтижелері ретінде | Эмпирикалық интроспективті және ассоционистік психология ның қалыптасуы. Бейсаналы психика туралы түсініктің пайда болуы. |
Психологияның
дербес ғылым ретінде
дамуы
| Хронология | Зерттеу пәні, кезеңнің мазмұны | Маңызды нәтижелер |
| XIXғ.басы- XIXғ.60 ж. | Психологияның
табиғи жаратылыс ғылымдық алғы шарттарының
пайда болуы.Жүйке жүйесі мен
сезім мүшелерінің қызметі. |
Психологияның
ғылым ретіндегі жаратылыс |
| XIXғ.60ж.-XIXғ аяғы | Психологияның
дербес ғылым ретіндегі бастапқы
дамуы. Тәжірибенің тікелей мазмұны. |
Эксперименталдық
әдістердің психологияға енуі.Психологияның
теориялық бағдарламаларының |
| XIX ғ.10ж-30ж | Мінез-құлық тұтас психикалық құбылыстар, бейсаналық, сана қоғамдық тарихи құбылыстар ретінде бағдар. Жоғарғы психикалық функциялардың дамуы. Іс-әрекеттерді психологиялық зерттеу. | Психологиядағы
ашық дағдарыс.Шетел |
| XX ғ. 30 ж.аяғы 50ж басы. | Алдыңғы кезеңдегі негізгі бағыттағы шеңбердегі психологияның революциясы | Шетел психологиясындағы дағдарыстың басталуы. Ғылыми мектептердің эволюцияға ұшырауы.Необихевевифизм, неофрейдизм. Жаңа салалар мен бағыттар: генетикалық психология, тұлғаның персоналистік концепциялары т.б. Кеңес психологиясындағы айтыс-таластар (Павлов ілімі негізіндегі психология ілімін қайта құру), бағдар теориясы туралы. Кеңес психологияда іс-әрекет теориясының дамуы. |
| 60-90 ж.ж. | Бұрынғы пәндік салалардың жаңа теориялық бағыттарды іздеу | Шетел психологиясында жаңа бағыттар пайда болды .Гуманистік психология, когнетивті психология.Кеңес ғылымында ақыл-ой әрекет кезеңдерін қалыптастыру теориялары (Гальперин). Кеңес психологиясы психологияның пәні, бейсаналық, қарым-қатынас проблемалары жайлы, қарым-қатынас және т.б. мәселелер бойынша пікір –таластар. |
| XX ғ.90ж.-осы уақыт | ТМД елдерінде
поскеңестік психологияның |
Кеңес одағы
ыдырағаннан кейін Марксизм күшінің
жойылуы әдіснамалық |