Гиппократ, Галлен, Павлов бойынша темперамент типтері

Сәлкен Балаубаев

2) Темперамент деп...адамның  жүйке саласының туыстан берілетін  ерекшеліктерінің жиынтығын айтады. Темпераменттертүрлі жағдайлардың  әсерімен өмір сүру барысында  аздап өзгеріске түсіп отырады.

Төлеген Тәжібаев

Бұл тест арқылы өз тобымдағы  балалардың темпераментін анықтадым.

Сіз: 
1. Бір жерде тыныш отыра алмауымен ерекшеленсіз. 
2. Тез ренжігіш және қызу келеді.  
3. Жиі шыдамсыз.  
4. Шешімді тез қабылдайды және ұйымдастырғыш болып келеді.  
5. Алға жүреді, қырсық.  
6. Ұрыстарда тез бағыт алады, тапқыш.  
7. Сіздің іскерлігіңіздің ырғағы бір қалыпты емес, секірмелі.  
8. Күтпеген жағдайларды жақсы көресіздер.  
9. Реніштерді тез арада кешіресіздер. 
10. Сіздің сөйлеуіңіз жылдам және қызу.  
11. Өзіңізді ұстай алмағандықтан жиі зардап шегесіз.  
12. Кемшіліктерді жақтырмайсыз.  
13. Сізді барлық жаңалықтар еліктіреді.  
14. Көңіл-күйіңіз жиі ауысады.  
15. Сіз өмір сүйгіш және үнемі күлімсіреп жүретін адамсыз.  
16. Сіз әрдайым жинаөысыз, энергия сізден сыртқа шығып тұрады.  
17. Бастаған жұмысыңызды жиі аяқтамай ортасында қалдырып кетесіз.  
18. Өз күшіңізді бағалай алмайсыз.  
19. Сіздің қызығушылықтарыңыз жиі өзгеріп отырады.  
20. Өзгерген жоспарлар мен жаңа жағдайларға тез үйреніп кетесіз.  
21. Сізге өз жұмысыңыздан қол ұзу қиын емес, басқаның мәселесін сіз тез арада шешіп бересіз.  
22. Ұсақ-түйек жұмыстар мен істер сіз үшін емес.  
23. Сіз қарым-қатынасты жақсы көресіз, көмекке келуге дайынсыз.  
24. Сіздің сөйлеуіңіз анық және қатты.  
25. Сіз қиын жағдайда да басты түсірмейсіздер, өзіңізді ұстай аласыз.  
26. Жеңіл ұйқыға кетесіз және тез оянасыз.  
27. сіз ойларыңызды қиын бағыттайсыз, жан-жақты шешім қабылдау сіз үшін қиын.  
28. Сіздің назарыңыз жоқ.  
29. Сіз қатты және салқын қанды адамсыз.  
30. Өзіңіздің сөздеріңіз бен істеріңізде сіз жүйелісіз.  
31. Сіз өте абай және ақылдысыз.  
32. Шыдамды, күте аласыз.  
33. Көп сөйлемейсіз, жай сөзді жақтырмайсыз. 
34. Сіздің сөйлеуіңіз баяу, тыныш.  
35. Сіз өз күшіңізді дұрыс пайдаланасыз, артық күш жұмсамайсыз.  
36. Сізде нақты күнтізбе бар, сіз өзіңіздің жұмысыңызды жоспарлайсыз.  
37. Сынақты жақсы қабылдайсыз, төмендеткенді жақтырмайсыз.  
38. Сізге бір жұмыс барысында басқа жұмысқа ауысу қиын.  
39. Басқа адамдармен біркелкі, жақсы қарым-қатынастасыз.  
40. Ұсақ-түйекке назар аударасыз, өте ұқыптысыз 
41. Өзгерген жоспарлар мен жаңа жерге өте қиын бейімделесіз.  
42. Сіз қозғалысты жақсы көрмейсіз, баяусыз.  
43. Сіз ұялшақ адамсыз. 
44. Жаңа жерде сіз сасқалақтай бересіз. 
45. Сіз өзіңізге, өз күшіңізге сенімсізсіз.  
46. Жалғыздық сіз үшін жаман емес.  
47. Кері жағдайлар мен қиындықтар сізге кері әсерін тигізеді.  
48. Өмірдің қиын кезеңдерінде сіз өзімен өзіңіз жүресіз. 
49. Сіз шыдамыңыз нашар, тез шаршайсыз. 
50. Сіздің сөйлеуіңіз ақырын, түсініксіз. 
51. Сіз қасыңыздағы адамның мінез-қылықтары мен сөйлеу әдетін тез қабылдайсыз. 
52. Сенгіш және тез әсер аласыз. 
53. Сіз перфекционистсіз, айналадағы адамдар мен өзіңізге деген сұранымыңыз өте жоғары.  
54. Кейбір күмәндігіңіз бен сенгіштігіңіз бар.  
55. Сізді ренжіту өте тез. 
56. Айналадағылар сізді аяған кезде сізге жақсы әсер етеді.

 
Ал енді тест нәтижелерін қорытындылайық. Тестте сұрақтардың 4 тобы бар, әрбір топта 14 бекітулер бар. Алғашқы 14 (1-шіден 14-ші бекітуге дейін) холерик темпераментін сипаттайды. Екінші топ 15-шіден 28-ші бекіту сангвиникті сипаттайды. Үшінші топ 29-дан 42-ге дейін темпераменттің флегматик типін сипаттайды. Және соңғы топ, 43-тен 56-ға дейін меланхолик типін ажыратады.  
Егер қандай да бір топтан сіз 10 плюстан көп алсаңыз, онда бұл темперамент түрі сізде күштірек. Егер плюс мөлшері 5-9 болса, онда бұл белгілер сізде аз мөлшерде бар. Және оң жауаптар одан да аз болса, бұл темперамент қасиеттері әлсіз көрінген.

ӘДЕБИЕТТЕР

1. Либин А.В. Дифференциальная психология. - М.: Смысл, 1999. Бет - 534

2. Кречмер Э. Строение тела и характер //Психология индивидуальных различий. Тексты. М., 1982. бет 219-247.

3. Шелдон У. Анализ конституциональных различий по биографическим данным //Психология индивидуальных различий. Тексты. - М., 1982. Бет 252-261.

4. Нартова-Бочавер С.К. Дифференциальная психология: Учебное пособие /С.К. Нартова-Бочавер. - М.: Флинта, Московский психолого – социальный институт, 2006. Бет 280.

5. Ильин Е. П. Психология индивидуальных  различий / Е.П. Ильин. – СПб.: Питер, 2004. Бет 701.