Ашық және қысаң дауыстылар

Ашық және қысаң дауыстылар

Сабақтың мақсаты:Білімділік-оқшыларға дауысты дыбыстың жақтың қатысына қарай жіктелуі,ащық және қысаң дауысты дыбыстар туралы мағлұмат беру.

Дамытушылық-оқушылардың ой-өрісін кеңейтіп,талдау дағдылаларын жетілдіру,сабаққа қғыншылыы мен белсенділігін артыру,тілін дамыта түсу.

Тәрбиелік-оқушыларды төрт-түлік малдың пайдасы мен қасиеттерін танып білуге еңбекқорлыққа,іскерлікке,әдеп-ғұрыпты қастерлуге тәрбиелеу.

Сабақтың көрнектілігі:Төрт түлік малдың суреттері топтастыру кестені үлестірмелі қағаздар,мнтерактивті тақта,слайдтар.

Сабақтың түрі:Саяхат сабақ .

Сабақтың типі:Жаңа тақырыпты меңгеру.

Сабақтың әдіс-тәсілдері:Сұрақ-жауап,талдау,түсіндіру.

Пән аралық байланыс:халықтық педагогика,әдебиет,математика.

Сабақ барысы:

І.Ұйымдастыру кезеңі

Оқушыларды түгендеу,сабақ мақсатын таныстыру.

Балалар мен бүгінгі сабағымызды жұмбақпен бастағым келіп тұр.

Мінсең –көлігінің

Ішсен-сусының

Жесең-тамағың

Кисең-киімнің

Тұтынсан-бұйымын

Бұл не балалар?Жауабың кім айтады?Қанеки,төрт түлік малға нені жатқызамыз?

І.Слайд

Дұрыс айтасыңдар балалар.Бүгінгі сабағымыз осы төрт түлік малмен байланысты болады.

Қазақ халқымыз ежелден мал  шаруашылығымен айналысқан халық.Мал өрісін,қадір-қасиетін тіршілігін жақсы білген.мал өнімдерін тіршілік құралы етіп,пайдаланудың, шебер игерген,малдың еті, сүті,түбіті, жүні,шудасы,қылы,терісі,тіпті,мүйізі сүйегіне дейін өз қажетіне жаратып,ұқсатып отырған.Сондықтан малсыз тіршілік жоқ .

Ұй тапсырмасы:Төрт түлік мал туралы мәліметтер жинап келу берілген.

Сабақта белсенділік танытып ,төрт түлік мал туралы білімдерімізді көрснтейік .Әрбір тапсырмада

ІІ.Слайд

ІІ.Тапсырма  ”Кім жылдым ?”

1.      Фонетика нені зерттейді?

2.      Әліпби сөзі қай тілден енген?

3.      Әліпби ненібілдіреді?

4.      Әріп дегеніміз не?

5.      Қазақ халқы орыс әліпбиін қашан қабылдады?

6.      Дауысты дыбыс дегеніміз не?

7.      Неше дауысты дыбыс бар?

8.      Жуан дауысты дегеніміз не?

9.      Жіңішке дауысты дегеніміз не?

Дұрс айтасыңдар балалар, өткен тақырыптан

Кезікті бір жануар,

Айналыдырып келген таны бар.(Түйе)

Дауысты дыбыстарды тілдің қатысына қарай талдау жасау.Түйе туралы айтқызу .Түйе пірі-Ойсылқара

Түйе-Салтанат деген мағынаны білдіреді.Түйенің пайдасы қандай (көлік ретінде пайданылады)

Түйенің жауы-маса,сона

Түйе сүті-шұбат,                    көс-көс деп шақырады.

Түйені арай арай деп тоқтады,Шу деп тұрғызады,шөк деп жатқызады,

малдың үні бар түйе боздайды.

Жастарына байланысты өсу жолымен аталуы-бота,тайлақ,буырлыш,

буыршын,науша,бұзбаша,інген,атан,бура.

Қасиетіне қарай: біртуған,бекпатша,мая,желмая,құлпатша,пар,аруана,жампоз,қоспақ,балқоспақ,мырзақоспақ, үлек.

Түйенің тобын-үйірі

Тапсырма

Тапсырма ”Кім тапқыр?”жұмбақ шештірту.

Интерактивті  тақтадан  жұмбақ  көрсетіп,оқытып,шештірту.

1.Фонетикалық екі ұғым,

    Бірімен бір сыбайлас.

    Бірі айтылады да естіледі,

    Екіншісі жазылады да көрінеді.    (Дыбыс,әріп)

2.Өзі құрамында үш буын ,

    Алты әріп.

    Жалпы қарауындағыдан әріптері,

    Құрамындағыдан жеті есе көп.       (Әліпби)

3.Бірін-бірі  қоштаған

   Бір уйден көредім

    Қырық екі дос-жаран.                   (Қырық екі әріп)

4. Бір ағашта 37 алма

   Оны алып жемек болсаң,

   Он шақтысы тамағыңнан еркін өтіп кетеді,

    Қалғандары қақтығып барып өтеді.

                                       (Дауысты және дауыссыз дыбыстар)

5.Аппақ дала, қара дән

   Сепсен дәнін түсінуге жараған

                                                          (Әріп)

   Қамыс құлақ,тостаған тұяқ,

   Мінсең-қанат,сүті дәрі,

    Еті тамақ.                                (Жылқы)

Жылқы мақтан деген мағына білдіреді.

Жылқы жастары:құлын, жабағы, тай,құнан,байтыл,сайтал,дөнен,

құлық,бесті,бие,ат,сәурік,айғыр.

Ер қораған ерлер жықы ішіндегі таңдауларын Жорға,су жорға,жұйрік,тұлпар,қозанат,сәйгүлік,наз бедеу,дүл-дүл,арғымақ  жүрісі жылқылың.

Ояң, жорға жартақ,бүлтек,бөке жеміс,сар жеміс,текірек,шоқыту шабыс

Жылқы пірі-Қамбар ата.

Құрау,құрау-шақырады.Жылқы кісінейді

Жылқы тобын-үйір.

ІІІ.Жаңа сабақ

      Оқулықпен жұмыс

245-жаттығу,246-жатттығу (ауызша) оқимыз.Жауабына ауызша талдау жасау.

IV.Сабақ бекіту

ІІІ. “Кім көп біледі?”

     Қазақ халқының малға арналған мақал-мәтел,жаңылтпаш.(ауызша айту ашық,қысаңдегенді)

Екі айнасы бар,

Екі найзасы бар.  (Сиыр )

Төрт жылтырмағы бар

Бір шыбыртқысы бар.(Сиыр )

Сиырдың жасына:қарай:бұзау,баспан,торпақ,тана,тайынша,қашар,

құнажын,дөнежін,сиыр,өгіз,бұқа.

Сиырдың пірі-Зеңгі баба.Сиырдыаухау деп шақырады,шу-шу өк деп айдайды,сиыр мөңірейді.

Алынатын өнім-сүт,құрт,айран,қаттық,ежігей,май,ірімшік,сүзбе.

”Ойлаң, нұсқауышты сайлан”

IV.Сематикалық қарта ”Малды кім бағады?”

V.Жұмбақтас оң жақтағы,ортағы, сол жақтағы

     10

1.      орны ауйысқан сөздерден сөйлем құра-Өт,болмайды,жылқыда

2.      Біркелкі ашық қысаңнан құралған мал атауы(сиыр, бота,жылқы,тай,қой.)

3.      Малдың сүйікті асы (жоңышқа,жусан,жаңқа )

“Мықты болсаң, тауып көр ”

     20

1.Ер-қанаты не? (ат)

                2.Төрт түліктің төресі (түйе)

                3.Малдың төлдеген кездегі алғашқы сүті,не деп аталады?

    30            “Ойлы болсаң,озып көр”

             1.Қой сүйеді баласын “қоңырым ” деп

              Ештеңені білмеген момыным        деп  үзінді қай шығармадан

               алынған?                     

2.Қараса шалкуйырың жығылған екен,арқанның екі қабаты үзіліп бір қабаты қалған екен  деген үзіңді қай шығармадан алынған екен.

3.Кербесті тұлпарлығымен ғана баланы қуып келе жатқан ажалға бермей алып ұшып келсе жатыр  үзінді қай шығармадан алынған .

Жауабын талдау.

Кішкенетай ғана бойы бар,

Айналдырып киген тоны бар. (қой)

Қой –қазына.Қойдың пірі-Шопан ата,қой қоздайды,жасына қарай:

қозы,марқа,тоқты,бағлан,тұсақ,хозбан,ақуыз қой, қошқар,саулық,ісек.

Пұшай-Пұшайт ,шай-шай деп айдағанда тоқтатады.