Компьютерлік графика туралы тусінік

Мәліметтерді  компьютер мониторында графиктік  түрде беру алғаш рет өткен 
Графиктік ақпаратты беру растрлық және векторлық принциптеріне байланысты графиктік 
1950 жылы компьютерлер пайда бола бастады. Олар ғылыми және 
Видеоадаптердің негізгі бөліктері: видеожады мен дисплейлік процессор. Шығарылатын бейне 
орталық процессор;  
дисплейлік процессор;  
Орталық процессор видеоақпаратты жазады, ал дисплейлік процессор оны оқиды 
текстік;  
графиктік.  
Текстік режимде монитор экраны шартты түрде жекелеген бөліктерге бөлінеді, 
Ал графиктік режимде ақпарат нүктенің тіктөртбұрышты торы ретінде бейнеленеді 
Текстік және графиктік режимде видеожадыны толтыру айырмашылқтары бар. Графиктік 
1981 жылы алғашқы IBMPC компьютерлері MDA видеоадаптерімен жабдықталған, видеожүйесі 
Келесі қадам видеоадаптерлер СDA 1983 жылы шыққан. Ол IBMPC 
1984 жылы EGA видеоадаптері шыққан. Оның режимі 16 түсті 
1987 жылы VGA видеоадаптері шыққан. Оның режимі – 256 
Осыдан кейін СуперVGA 1024*768 VGA-да ақ-қара түсті фотаны өңдеу 
1995 жылы Targa-24 видеоадаптері шыққан. Оның түсі – 16млн.  
Қазіргі уақытта Pentium процессорлы IBMPC компьютерлері растр өлшемі 
Бейнелеу параметрлары тек қана видеоадаптердің моделімен ғана емес видеожадылардың 
Ғылыми прогрестің алға жылжуы әлде қайда алысқа бара жатыр. 
Компьютер жүйесінде процесспен жұмыс істегенде кестені салуға, иллюстрацияны немесе 
Corel Corporation Канадалық фирманың көмегімен аты әлемге мәлім болған 
Программаның көмегімен құрылатын күрделі иллюстрациялар басқа графиктік редакторларымен салыстырғанда 
Сонымен графикалық редактор Corel Draw программасын өте күрделі деуге 
Графикалық ақпаратты өңдеу ғылыми зерттеулердің, инженерлік  
Corel Draw-қисық түзілімдер туралы және графикалық файлдың 
Векторлық графиканың қолдану аясы өте кең:  
біріншіден, ол компьютерлік полиграфияда өте  
Екіншіден, конструкторлық және ғылыми қызметте –компьютерлік сызу, жобалаудың 
І – тарау ГРАФИКАЛЫҚ БЕЙНЕЛЕРДІҢ РЕДАКТОРЛАРЫ  
Графиктік редакторлардың түрлері және олардың сипаттамалары  
Графикалық ақпарат – ол схема, эксиз, бейне график, диограмма 
Текстілік режимде. Текстілік режимде экран бір жолда сексен символдан 
Графикалық режимде. Графикалық режимде экран жарықтайтын нүктелерге (пиксельдер) бөлінеді. 
Текстер мен программалардан тұратын мәліметтер тұрақты күйде дискідегі 
Графикалық түрде негізгі жұмыстың шыдау моменті гафикалық акпараттан көлемі 
Монитор экранының өлшемінің стратегиялық бейнесін сақтау бірнеше оншақты дискілі 
Графикалық ақпараттарды сақтаудың көптеген әртүрлі форматтары бар. Шартты турде 
Графикалық метафайл.  
Растрлық графикалық файл.  
Векторық графикалық файл.  
Графикалық файлдардың кейбір форматы:  
Тип  
Формат өсімшесі  
Толық аталуы.  
Метафайл GIF Compuserve  
Graphics  
Interchange Format  
Растрлық TIFF/*. tif Microsoft Tag Image  
File Format  
PSX Zsoft PC  
Paintbrush format  
BMP Microsoft  
Windows BitMaP  
JPEG / * . jpg Joint Photographic  
Experts Group  
Векторлық *. CDR Corel Draw Files  
*. FH8 Free Hand File  
Version 8  
Кейбір растрлық форматтарды тек қана статикалық графикадан құрылуы 
BMP өсімшесі бар файлдарда (BitMapMassiv) растрлық графикалық  
JPG және GIF өсіимшесі бар файлдар графикалық 
PCX. PIG өсімшелі файлды суреттер бар. Олар Paintbrush- 
Windows Meta Format- тағы суреттер (Clip Art форматы жиі 
Графикалық ақпаратты шығару кезінде экрандағы бейне нүктелерден құралған (синоним: 
Растр өлшемі 320х200 пиксельден 640х480 пиксельге дейін режимге тәуелді 
Графикалық файлдардың форматы графикалық ақпаратты ерекшелендіреді. Графикалық ақпарат векторлық 
Ақпараттық үлкен бөлігін адамдар  
Графикалық редактор-графикалық бейне түріндегі суреттерді салуға және оларды өңдеуге 
Осы орайда мына жайды  
Компьютерлерде пайдаланылатын барлық  
Графикалық файлдың сыртқы құрылғыда 
Графикалық файлдар өлшемі үлкен  
Іскерлік саласында графикаға деген 
Көптеген графикалық объектілерден бірнеше 
Практикалық тапсырмалардың көпшілігі үшін арнайы  
- күрделі өнімдермен жұмыс істеу 
- қуатты пакеттер (мысалы: Corel Draw)  
- әдетте мұндай пакеттер көптеген 
- графикалық объектінің ерекше пішімін пайдалану  
Графикалық элементтердің құжат, презентация немесе 
- иллюстрациялар;  
- графикалар мен диаграммалар;  
сәндік жазбалар;  
безендіру элементтері (түрлі сызықтар, геометриялық және 
Кескін компютердің экранында графикалық программаның көмегімен құрылады. Бұл 
Иллюстрациялар құруға арналған программа (векторлық)  
Кескінді редактерлеу программасы (шашырама немесе растрлық)  
кескінді үшөлшемдіні құруға арналған программа.  
Corel Draw - векторлық  
Иллюстрациялар мен безендіру элементтерінің бір-бірінен  
1.2 ВЕКТОРЛЫҚ БЕЙНЕЛЕР  
Векторлық кескін дегеніміз-сызықтар, доғалар, шеңберлер және тіктөртбұрыштар  
Векторлық мәліметтер – түзулерді, тік төртбұрыштарды, қисықтарды бейнелеу үшін 
Векторлық мәліметтер – түзулерді, тік төртбұрыштарды, қисықтарды бейнелеу үшін 
Bitmap – термині пикселдер массивін белгілеу үшін қолданылады, ал 
Компьютерлік графикада графиктік объектілердің орнын көрсету үшін математикалық координаталар 
Физикалық пиксель дегеніміз – бұл шығару құрылғыларында бейнеленетін шынай 
Логикалық пиксельдер дегеніміз – бұл орыны болатын, бірақ физикалық 
Бейнелерді векторлық әдіспен құрағанда  
Векторлық бейнелерді қарапайым объектілер – түзу сызық, доға, 
3- сурет. Векторлық бейнелердің көмегімен дөңгелек, төртбұрыш, қисық сызық 
Құжаттарды немесе презентацияларды дайындау процесі кезінде 
Бұл орайда MS Word 2000-ға кірістірілген 
Word 2000-ға бейнелерді бабына келтіру 
4-сурет Word 2000-да иллюстрацияларда дайындау үшін 
Word 2000-құралдармен көптеген түрлі түсті, геометриялық, мәтіндік 
Кескінді берудің векторлық формасы  
Мысалы, сызба (чертеж). Оларды сипаттайтын мәндердің  
кесінді үшін оның екі нүктесінің 
Шеңбер үшін –радиустың ұзындығы және  
Доға үшін-доға басының және соңының, радиусының, 
Содан кейін бұл информация арнайы 
Егер сызбаны компьютерге растрлық түрде енгізетін 
Векторлық кескіндер векторлы графикалық редакторда 
Сызықтардан тұратын суреттерді, мысалы, карталар, ол сияқты 
Векторлық кескіндер Corel Draw, Adobe illustrator, FreeHand  
1.3 РАСТРЛЫҚ КЕСКІН  
Растрлық бейнелер дегеніміз-түрлі түсті нүктелердің (пиксельдердің) 
dib,gif, jpeg,pcx, rle, tiff.  
Сурет-1. Растрлық бейне  
Растрлық бейнелердің айтарлықтай кемшілігі  
Растрлық мәліметтер – бұл жекелеген пиксельдердің түсін анықтайтын сандық 
Растрлық графиканы біріншіден, бұл өнерге бағытталған, мозайка, витражи, 
Видеопиксель-экарандағы кескіннің ең кіші элменті  
Пиксель- расторлық кескіннің бөлек элементі.  
Нүкте- принтермен құрылған ең кіші элемент.  
Дисплей экраны бөліктерге фиксиролық сан видеопикселдерге  
Сурет-2.  
Растрлық бейненің сканерден өткізген фотобейнесі  
Растрлық қойылымдар бейнелеу кезінде (Мысалы 
Үлкен өлшемді растрлық бейнелер (фотосуреттер, 
бейненің (RGB True Color –нүктесіне 24 биттік, 256түсті, 16 
фрагменттерді қиып алу (Cut, Copy) және кірістіру (Paste), бірнеше 
шешімді өзгерту (Resolution) және өлшемді өзгерту (Resample) бейненің өлшемін 
палитраны түзету (Tone Abjustment) түс гаммасының өзгеруіне, бейненің талап 
айқындық пен қанықтылықты өзгерту  
Растрлық кескіндер компакт-дискілердің көмегімен таралады. Растрлық 
Фотосуреттер де растрлық кескіндер сияқты сақталады. 
Суреттте сканерленген растрлық кескінге  
Әдетте, түрлі-түсті суретке қарағанда ақ қара  
Растрлық кескіндердің артықшылықтары да кемшіліктері 
Артықшылығы мынада: растрлық кескінді  
Масштабтық жолмен растрлық кескіннің өлшемін 
Растрлық кескіннің тағы бір кемшілігі - 
Бірақ кемшіліктеріне қарамастан, қазіргі техникада 
ІІ – тарау Corel Draw графиктік редакторын мектепте оқытуды 
2.1 Corel Draw графикалық редактордың негізгі принциптері мен ерекшеліктері  
Corel Draw редакторының негізгі түсінігі - объект болып табылады. 
Графика – шынайы немесе елестетілген объектінің дәстүрлі әдістермен сурет 
Компьютерлік графикада жұмыстың орындалуы кейде оның графиктік берілуіне бөлінеді. 
Компьютерлік графика адам монитор экранында немесе сыртқы тасымалдаушыдағы көшірмесі 
Машиналық графиканың қолданылу салалары:  
· компьютерлік 
· автоматты 
· компьютерлік 
· оқытушы 
· жарнама 
· мультимедиа 
· Internet.  
Компьютерлік графика тек қана құрал, бірақ оның құрылымы мен 
Бейне (изображение) деп – шынайы объектінің қандай да бір 
Интеррактивті компьютерлік графика дегеніміз – компьютерлік жүйені графика жасап, 
Система автоматизированного проектирование – Автоматтандырылған жобалау жүйесі (САПР - 
Гео ақпараттық жүйе (геоинформационные система - ГИС) – компьютерлік 
Графиктік формат дегеніміз – бұл графиктік бейнені сипаттайтын мәліметтерді 
Қазіргі уақытта көптеген программалар аралас форматты, ал бұл растрлық, 
Графиктік файлдар дегеніміз – ары қарай визуальдауға арналған графиктік 
Электрондық кестелер және текстік файлдар форматы графиктік мәліметтрді сақтауға 
Компьютерлік графикада графиктік объектілердің орнын көрсету үшін математикалық координаталар 
Физикалық пиксель дегеніміз – бұл шығару құрылғыларында бейнеленетін шынай 
Логикалық пиксельдер дегеніміз – бұл орыны болатын, бірақ физикалық 
Кез келген объектіні алып, оның сыртқы пішініне бірнеше қатар 
Координаттық нүктелері және сегменттердің параметрлері объектінің ішкі облысын бояуға 
Жалпы объектінің принциптері құру және редактрлеу келесідей орындалады. Алдымен, 
Редакторда құрылған кез келген сурет бір немесе бірнеше объектілерден 
Ерекшеліктері: Графиктік редактор Corel Draw, Corel Corporatіon канадалық 
Жалпы Corel Draw интерфейстің программалық терезесінде стандартты элементер бар; 
Corel Draw интерфейстің кейбір ерекшеліктері. Біріншіден, интерфейстің конфигурациясы (орналасуы) 
Сонымен, интерактивті Property Bar (Панель құралы) құралымен қамтылады. Соның 
Палитра көмегімен түсті анықтау.  
Бір пиксельге бір биттен аспайтын пикселдік мәліметтер түстер палитрасының 
Үлкен және күрделі бейнелерде түстерді жанама сақтау мәліметтер көлемін 
2.2 Corel Draw графикалық редакторымен алғашқы жұмысты бастау  
CorelDRAW графиктік редакторы іске қосылғанда сурет салуға арналған 
Төменде CorelDRAW қосымшасының терезесі мен оған түсініктемелер берілген.  
Элемент Түсініктеме  
Мәзір жолағы Ашылатын мәзірлер түрлерінен құралған аймақ  
Қасиеттер тақтасы Белсенді нысанға немесе құралға қатынасты командалардан тұратын 
Құралдар тақтасы Мәзірді немесе басқа командаларды жылдам шақыруға арналған 
Тақырып жолағы Жұмыс істеп отырған мезгілдегі құжат атауы 
Өлшеуіш Суреттегі нысанның орналасу орынын6 –лшемін анықтайтын көлденең 
Құралдар жиынтығы Суреттегі нысандарды өзгертуге, толықтыруға және құруға арналған 
Сурет салу терезесі Сурет салу бетінен тысқары орналасқан, жылжыту 
Сурет салу беті Сурет салу терезесіндегі тіктөртбұрышты аймақ. Жұмыс 
Түстер жиынтығы Түстер үлгісінен тұратын бекітілетін тақта.  
Қалыптау терезесі Белгілі бір құралдарға немесе тапсырмаларға қатысты мүмкін 
Жағдай жолағы Қосымша терезесінің төменгі жағында орналасқан, нысан қасиетін 
Құжат жаңартушы Беттер арасында ауысуды басқару және жаңа беттер 
Жаңартушы Сол жақ төменгі бұрышта орналасқан кнопка. Бұл кнопканы 
Corel Draw терезесінде сыртқы түрі өте жақсы орналасады. Tool 
Жаңа басқару элементтері: Dokers жабыстырылу терезесі (Приклейвающиеся окна Dokers). 
Қабықшаны тасуды комбинирлеп (біріктіріп) өз қалауынша жұмыс орнын жасап, 
Roll-Up свиткасы: View - Roll-Ups – Color командасын орындаса, 
Property Bar панель атрибуттары. Панель атрибуттары Property Bar 
Corel Draw программасындағы жаңа құралды біте бере Workspace конфигурациялық 
Жұмыстың басталуы. Негізгі түсінік ұғымдары:  
Программаны Toolbox панеліндегі құралмен бастауға болады. Панельдің белгілі бір 
Параметрлер. Corel Draw параметрлерін жөндеу. Corel Draw мен жұмыс 
1) Workspace (Рабочий область) бөлімі интерфейсті параметрлер құралымен басқарылады.  
2) Document (Документ) бөлімі проект жасау құралымен басқарылады.  
3) Global (Глобальный) бөлімі редакторлардың аппараттық құралымен және басқа 
Глобальдық параметрлер. Жөндеуді глобальдық параметрмен бастау жақсы. Color Management 
Түстік публикацияларды дайындағанда, алдымен оларды құюшыларымен (Заливкамен) таныс  
Вкладкадағы Bitmaps Effects (Растровый показ эффектов). Экранда алдын-ала параметр 
Filters (Фильтры) вкладкасында кең көлемді тізімі фильтрлері бар. Оларды 
Associates (Ассоцировать) вкладкасы файл аттарының кеңейтпесі нақты форматтық 
Интерфейс параметрлері. Ең алдымен жөндеу интерфейсі Workspace бөлімінен бастайды. 
General (Общее) вкладкасында алыптастау көптеген операциясын таңдап алуға болады. 
Text (Текст) екі деңгейлі. Вкладканың басында жалпы тексті басқару 
Екі деңгейлі вкладка Customize (Настройка) маңызды жұмыс атқарады. 
Shortcut Keys (Клавиша быстрого вызова). Мұнда толық басқыштар тізімі 
Menus (Меню) элементі қуатты құрал. Оның сол жақ терезесінде 
Color Paletter (Цветная палитра) параметрлердің стандартты түсті палитра көрінісі 
Документ параметрлері. Document (Документ) үш деңгейден тұрады. Бас 
Save (Сохранить) Correl Draw форматында кейбір сақтауға арналған файлдарды 
2.3 Corel Draw программасының құралдар тақтасы, қасиеттері, интерактивті құралдармен 
COREL DRAW - ЖҰМЫС ҮСТЕЛІ  
Тақырып қатарында қолднабалы программаның аты және 
File(Файл) – кескіндеуді енгізу және шығару командаларынан тұрады.  
Edit (Правка) – кескіндеуді редакторлеу командалары (көшіру, өшіру, көбейту 
View (Вид) – экранға қалыптастыру командалары  
Layout (макет) –суретті құруға арналған жұмыс бетін қалыптастыру 
Arrange (Упорядочить)- объектілерді реттеу командалары, бір объектіге бірнеше 
Effects (эффекты) –әртүрлі графикалық эффектілерді таратушы  
Bitmaps (растовые изображения)-расторлық кескіндермен жұмыс істеу командалары.  
Text (текст)- тексті редакторлеу командалары  
Tools (сервис) – пайдаланушы интерфейсін қалыптастыру командалары.  
Window (окно) - бір уақытта бірнеше  
Help (помощь) - анықтамамен жұмыс істеу командасы. 
Меню жолынан кейін үнсіз келісім бойынша  
Мысалы, Ашу (открыть) батырмасын басу арқылы 
Жұмыс үстелінің ортасында жұмыс беті орналасқан, 
Corel Draw саймандар тақтасы көмегімен суреттердің кең 
Freehand (Кривая)батырмасы –қисық сызық салуға қолданылады. Бұл параметрдің 
Bezier (кривая Безье) батырмасы –қисық сызықтың ұштары.  
Regtangle (төртбұрыш) батырмасы –тікбұрыштың диагнолы бойынша қажет 
Ellpse (эллипс)-шеңбер және эллипс сызу  
Polygon (многоугольник) – кезкелген түрдегі тұйық көпбұрыштар 
Pick (указатель) –көрсеткіш батырмасы –объект немесе объектілер тобын ерекшелеуді, 
Shape (фигура)-объекті формасын өзгерту үшін қолданылады. 
Text (текст)- мәтнді енгізу және редакторлеу.  
Outline (абрис)- объектінің контурымен жұмысістеуге арналған.  
Контур - объектінің периметрінің контур сызығы ерекше  
Сурет 5 Контурлы объект. Сурет 6 Контурсыз объект.  
Fill (Заливка)-Құю құралы, тұйық контурдың  
Zoom (масштаб) –үнемі экранда көрініп тұрады. Бейненің 
Қалып күй қатары- экранның төменгі бөлігінде 
КОМПЬЮТЕРЛІК ГРАФИКАДА ТҮСТЕР ЖҮЙЕСІ  
Компьютерлік графикада түс өте маңызды, 
Түстің әсері жарық шығаратын  
Компьютерлік графикада электронды түстер палитрасы 
Көмегімен түстерді таңдауға болады. Қазір  
Компьютер графикалық информациялар мысалы: сурет пен сандар 
Ақ-қара түсті кескіннің әрбір нүктесінің нүктелік 
Қазіргі графикалық редакторларда қолданушыларға 
Сурет 7. Графикалық редакторда таңдалған түсі бар 
ВЕКТОРЛЫ ФОРМАТ  
Векторлық формат файлы- қарапайым графикалық  
Мысалы: векторлы командалар қайықтың бейнесін 
(340,20) (340,100)  
(300,100) (400,100)  
(270,100) (440,100)  
(310,120) (350,120) (400,120)  
(310,140) (400,140)  
Сурет-8. Қайықтың координаталары  
Шешуі:  
Сурет түсі Көкшіл  
Қалыптастыру 270,100  
Кесінді 440,100  
Кесінді 400,100  
Кесінді 310,140  
Кесінді 270,100  
Бояу түсі көкшіл  
Бояу 320,130, көкшіл  
Сурет түсі Ақ  
Бояу түсі Ақ  
Дөңгелек 310,120,5  
Бояу 310,120,ақ  
Дөңгелек 350,120,5  
Бояу 350,120,ақ  
Дөңгелек 400,120,5  
Бояу 400,120, ақ  
Сурет түсі көк  
Бояу түсі қызыл  
Қалыптастыру 300,100  
Кесінді 340,20  
Кесінді 340,100  
Кесінді 300,100  
Бояу 320,90,көк  
Сурет түсі қоңыр  
Қалыптастыру 340,20  
Кесінді 340,100  
Кесінді 400,100  
Кесінді 340,20  
Бояу түсі ақ  
Бояу 390,90,қоңыр.  
РАСТРЛЫҚ ФОРМАТ.  
Растрлық формат файлы -әртүрлі тәсілмен сақталады. Растрлық  
Мысалы:  
0 1 
0  
1  
2  
3  
4  
5  
6  
7  
8  
9  
Сурет 9. Растрлық кескіннің қайта қалыптасқан файлы, 
Шешуі:  
Қалыптастыру 0,3  
Кесінді 3,0  
Кесінді 5,0  
Кесінді 8,3  
Кесінді 8,5  
Кесінді 5,8  
Кесінді 3,8  
Кесінді 0,5  
Кесінді 0,3  
Correl Draw графигімен жұмыс істегенде, құралды құру және 
Панель құралдары. Панель құралы жұмыс облысының сол жағында орналасқан. 
Панелідің қасиеттер. Кез келген таңдап алынған панельдің көрінісі өзімен 
Параметр беттері: егер бірде-бір объект таңдап алынбаса, онда панель 
Панель құралдарының альтернативті вариант құралы.  
Snap Tool тобына кіретін:  
Knife Tool – кесу сызығы бойынша мүшелерге бөлу.  
2) Eraser Tool – кейбір бөліктерді өшіруге 
3) Free Transform Tool (Свободное преобразование) ерікті 
трансформация объектілері – айландыру, масштабтау, беру т.с.с. операцияларды жасайды.  
Zoom Tool (Масштабирование) тобына кіретін:  
Pan Tool (Панорама) қосымша құралды қосады. Бұнымен, барлық жұмыс 
Bezier Tool (Кривой Безье) тобына кіретін:  
1) Free Hand (Кривая) қолмен сызық салуға 
2) Prtistic Media Tool (Натуральное перо) – қауырсын көмегімен 
3) Dimention Tool (Инструмент измерения) – сызудың сызықтық өлшемін 
4) Connection Line Tool (Линия присоединения) – түзу сызық 
5) Interactive Connection Tool (Интерактивная присоединения) – объектілерді сызықпен 
Poligon Tool (Многоугольник) тобына кіретін:  
Бұл құрал меншікті сурет салуын біріктіреді, сондай-ақ интерактивті құралдар 
1) Spiral Tool (Спираль) - симметриалық логарифмдік спиральды 
2) Graph Paper Tool (Разминовать бумагу) – бірдей элементтің 
Interactive Fill Tool (Интерактивный инструмент заливка) тобы. Осының 
Interactive Blend Tool (Интерактивное перетекание). Бұл топ объектлерді модификациялау 
Interactive Contour Tool (Интерактивный ореол). Объект контурының дубликаттан құрғанда, 
Interactive Distortion Tool (Интерактивное искажение) құралы пайдаланушының таңдауыменен объектке 
Interactive Envelope Tool (Интерактивная оболочка) контурлы объектілерді модифицирлеу, 
Interactive Extrude (Интерактивное выдавливание) құралы үш өлшемді координат өстеріне 
Interactive Drop Shadow Tool (Интерактивная падающая тень) көлеңкені графикпен 
Eyedropper Tool (Пипетка) және Paint Interactive bucket Tool 
Контур параметрі:  
Outline Tool (Абрис) құрамында екі бөлігі бар: Outline 
1) Outline Pen терезесінде Width (Толщина) құралымен контурдың қалындығын 
Outline Color (Цвет абриса) диалог терезесі тышқанның оң жақ 
Толтыру параметрлері:  
Fill Tool (Заливка) өзіне басқанда ғана бұл құрал 
Меню құралы:  
Correl Draw программасында кейбір инструментальді құралы, тек меню құрамына 
Позицинерлеу құралы:  
Программасы тұралы түсінік, ол қуатты және қолайлы жарнамалық материалдарды, 
Align (Поправить) және Distribute (Вставить) диалогтар 
Объектлерді басқару:  
Object Manager (Диспетчер объектов) ол, құрылыстары бойынша қуатты 
Проекттерді басқару. Object Data (Сведения об объектах) күрделі объектілерді 
2.4 Corel Draw графиктік редакторында график және  
текстпен жұмыс істеу  
Объектілерді құру және модификациялау. Correl Draw–да типтік объектілерді салу 
Барлық объектілер (программаның құралыменен құрылған) атрибут қатарымен және жалпы 
Оқыту әдістері. Редактор жұмысын оқытудың негізгі әдісі іс-әрекет 
Редактор жұмысын адамның және редактордың мүмкіндігін көрсететін оқушылардың 
Оқушылардың ойлау әрекеттері мынадай: мәзірдегі пиктограммалардың мәнін талдау, 
Оқушыларға төмендегідей бақылау сұрақтарын беруге болады:  
Нүктені қалай қоюға болады?  
Құралды қалай таңдауға болады?  
Шеңбер, тіктөртбұрыш салу үшін қанша нүктенің орнын белгілеу қажет?  
Тұйық емес контурды бояғанда нәтиже қандай болады?  
Бақылаудың интенсивтілігі редактор командаларының көрнекілігі мен оқушылардың жас ерекшелігіне 
Ұйымдастыру түрлері . Фронтальды басталған лабораториялық жұмыс 
командасын алайық. Ұйымдастырудың ең қызық түрі –сурет салуды топпен 
Білімді жалпылау. Нәтижені талқылау барысында оқушылардың көңілін міндетті түрде, 
Қорыта келе, мынадай жалпылау сұрақтары мен тапсырмаларын ұсынуға 
Графиктік операцилар:  
Сызық түрлері Free Hand Tool құралымен сызық құруға 
Контур: Барлық түзулер контур бола алады (ашық және 
Байланыстары: Shape Tool (Фигура) таңдап алсақ, екі нүктенің байланысын 
Нүктелер байланысын қосу немесе алу: Add Node немесе Delete 
Екі нүктенің байланысуы: Joln Two Nodes;  
Таңдап алынған нүктелердің түзулер арақашықтығы: Break Curve;  
Т‰зуге қисықты жасау немесе керісінше: Convert to Line  
Берілген н‰ктеде т‰зудің µзгеруі: Cusp (Острый узел), Smooth (Сгладить 
Түзу бағытының өзгеруі: Revers Curve Direction;  
Жабық контурда соңғы н‰ктені қатарлас таңдап алу біріктіру жолы 
Қисық комбинацияны елестете, объектіден бөлек қисықты шығару: Extract Subpath 
Жабық контурда автоматты т‰рде қисықты жасау: Auto – Close 
Масштабты жолмен сегмент жасау, байланысты жµндеу, сегментті айналдыру: Stretch 
Өте “эластикалық” (иілімді) режимнің қосылуы. Elastic Mode (Гибкий режим); 
Қисық Безье. Сызық үшін Bezier Tool құралының көмегімен сурет 
Салудың көркемдік құралы. Artistic Median Tool (Натуральное перо) 
Brush (Двухфиксированное натуральное перо) каллиграфиалық қауырсынды таңдағанда бұрыштың иілгенін 
Элементтер құрылысын жөндеу. Brush құралында элементтерді таңдағанда жеке объектіні 
Arrange – Separate (Ремонтировать – Отделить), Arrange - Ungroup 
Өлшемді түзулер. Dimention Tool (Размер) таңдап алғанда сурет салудың 
Текстік операциялар:  
Correl Draw құралында ерекше орын алатын құрал Text Tool. 
Текстік объектілердің типтері. Correl Draw жүйесінде объект екі 
1) Текстік объект Artistic Text (Фигурный текст) 
2) Paragraph Text (Простой текст) текстік болатын символдарды арасына 
Теру және форматтау. Text менюінде меню жолының палитра құрамында 
Арнайы текстпен жұмыс істеу құралы Fit Text to Frame 
Объектілерді толтыру құралдарының үстінен құрылатын операциялар.  
Жабық контурда толтыру әдісі пайдаланылады. Ең оңай әдіс, сол 
Толтыру амалы. Жабық контурда Interactive Fill Tool (Интеактивная заливка) 
Толық толтыру. Uniform Fill Tool (Тип однородной заливки) ашық 
Градиенттік толтыру. Fountain Fill (Градиентная) градиенттік құюлар әдісін таңдағанда, 
Тізімді ашып алғашқы және соңғы градиент түсін таңдауға болады: 
Fountain Fill Midpoint (Средняя точка градиентной заливки), Fountain Fill 
Оюлармен толтыру. Pattern Fill (Узор) оюды толтыру әдісі 
Текстуралармен толтыру. Texture Fill (Заливка текстурой) әдісі Texture 
Post Script толтыру. Post Script Fill толтыру әдісін таңдағанда 
Редактрлік толтыру. Interactive Mesh Fill Tool (Интерактивная заливка по 
Мөлдір түсті толтыру. Transparency Tool (Интерактивная прозрачность) құралы объектінің 
Объектілердің формаларын модификациялау. Объектілердің формаларын өзгертуге эффектілі құрал ретінде 
Өту (ағу). Interactive Contour Tool (Интеактивный ореол) құралы 
Outline Color (Цвета абриса) және Fill Color (Цвет заливки) 
Еркін деформация. Interactive Distortion Tool (Интерактивное искажение) объектілердің еркін 
Объектінің жалпы бұрыш деформациясының счетчигі Complete Rotations (Полных вращений) 
Иілімді. Interactive Envelope Tool (Интерактивная оболочка) құралымен құрылған объектіні 
Сығу. Interactive Extrude Tool (Интерактивное выдавливание) контурларды сығу жолымен 
Extride Rotation (Вращение выдавливания) координат остерінде бұрыштардың бұру объектісін 
Таңдалған бағытпен курсордың көмегімен тасу жолы бойынша, объектіні пішіндеу 
Көлеңкелер. Interactive Drop Shadow Tool (Интерактивная падающая тень) құралы 
Кесу құралы. Knife (Нож) құралы контурларды мүшелерге бөледі. Leave 
Ластик. Eraser (Ластик) объектінің құюшысы және контурға салыстыру құралы 
Еркін трансформация. Free Transform Tool (Свободное преобразование) құралы объектілерге 
Линза. Lens (Линза) модификация құралы жеке топта белгілейді.  
Перспектива Effects – Add Perspective (Эффекты – Добавить перпективу) 
Объект топтарымен жұмыс істеу операциялары.  
Arrange – Group (Упорядочить – Группировать) объект топтарымен жұмыс 
Топтық Pick Tool (Указатель), Group (Группировка) құралы объектілерді топтайды. 
Комбинирлеу. Комбинирлеу Arrange – Combine (Упорядочить – Комбинировать). Жалпы 
Логикалық операция. Объектілерде логикалық операцияларды Shaping (Объединение) палитрасымен қолдану 
Алу операциясы. Trim (Исключение) операциясы логикалық алу амалына  
Shaping палитрасында Trim басқышын басу керек Source Object (Других 
“И” операциясы. Intersection (Пересечение) логикалық И операциясымен дәл бірдей 
Shaping палитрасында Intersection (Пересечение) басқышын басу керек. Source Object 
Power Clip объектілері. Corel Draw программасында ерекше 
Object Manager палитрасында тышқанның оң жақ басқышымен “объект – 
Контейнердің артық шегінен құтылу үшін менюден Extract Content (Извлечь 
ҚОРЫТЫНДЫ  
XX ғасырдың жарық айғағы-компьютеризация. Сондықтан, компьютер саласында іске асыратын, 
Кіріспе бөлімінде айтылып кеткендей мәні жағынан, қалай программада графикалық 
Сонымен қатар, графикалық редакторда қолданылатын панель құралдары қатысады. Бұл 
Объектіге қатысты анализдік түйін ретінде жұмыстың басты қорытындысы объектілерді 
Сондықтан негізгі жұмысты объектілердің құрылымының манипуляциясымен және олардың программаларының 
Объектіге графиктік, текстік т.б. жұмыстар бойынша операциялар орындалған. Осы 
Қазіргі уақытта ғылыми технологиялық жетістіктер прогресінде жаңа компьютерлер, техникалар 
Қазіргі өмір компьютерлік графикасіз мүмкін емес. 
Сондықтан да графикалық ақпаратты өңдеу (синтез, 
Ең танымалы әсіресе Windows-та жұмыс істейтіндер арасында 
Компьютерлік графика – ол туралы әңгімелерді тыңдайтын емес, шынайы 
Графиктік редактор атауы қандай да бір арнаулы бағыты жоқ, 
Сөйтіп, жұмыстың барысы бойынша толығымен курстық тақырыпқа байланысты қорытынды 
ПАЙДАЛАНҒАН ӘДЕБИЕТТЕР  
Залогова Л.А Компьютерной графике . М.;2001 –320с.  
Залогова Л.А. Практикум по компьютерной графике М.,Лаборатория Базовых  
Курс компьютерный технологии Е. Ефимова, В.Морозова,  
Информационные технологии (лаборатория) Ю.Шафрин 1-2 том, Москва, 1999г  
Специальная информатика С.Симонович, Г.Евсеев, А.Алекссев, Москва 1999г  
Практическая информатика С.Симонович, Г.Евсеев Москва -1999г  
Общая информатика С.Симонович, Г.Евсеев Москва -1999г  
Информатика задачник -практикум 1-2 том  
Самоучитель Corel Draw  
10. Современный Самоучитель работы на компьютере.  
Комягин В.Б., Коцибинский А.О. М: 1999г.  
11. Курс Компьтерной технологий.  
О.Ефимова, В.Морозов, Ю.Шафрин. М: АБФ 1998г.  
12. Информатика задачник практикум. 1-том.  
Залогова, М. Плаксин, С. Русаков, О.Русакова, И.Семакин,  
Е.Хеннер, А.Шестаков, Л. Шестакова, Т.Шейна, М.Южаков.  
М: Бином,Лабаратория знаний 2003г.  
13. ИФМ журналы 2001 №3.  
14. Балапанов. Бөрібаев.  
Информатикадан 30 сабақ.  
15. Информатика Практикум на компьютернойграфике.  
П. Залогова. М: лабаратория Базовых Знаний. 2001г.  
16. Мак-Клелланд Д. Photoshop 
17. Информатика. Базовый курс: Учебник/ 
18. Симонович С.В., Евсеев Г.А., 
Қосымшалар  
Тапсырма №1  
1. Corel Drow графиктік редакторын іске қосамыз;  
Пуск – Все программый – Corel Graphics Suite 11 
2. Ортасында бос жұмыс парағы орналасқан программа терезесі жүктеледі; 
3. Құрал саймандар тақтасынан Тік төрбұрыш құралын таңдап (Тік 
төртбұрыш құралын F6 пернесін басу арқылы да таңдауға 
жұмыс парағын толық алатындай етіп тік төртбұрыш саламыз.  
4. Салынған фигура ішін сары түске бояу үшін 
алып, түстер палитрасынан қажет бояуды тышқан тетігінің оң жағын 
басып таңдаймыз.  
5. Боялған жұмыс парағына фотосурет егізу үшін Файл-Импорт  
командаларын орындаймыз.  
6. Ашылған сұхбат терезесінен қажет бейне суретті таңдап Импорт 
батырмасын басамыз.  
7. Курсор түрі өзгеріп, сілтемеге айналады. Соның көмегімен бейнені 
қоятын шаршыны саламыз. Таңдаған фотосуретіміз сол шаршының  
ішіне орналастырылады.  
8. Саймандар тақтасынан Текст құралын таңдап (Текст құралын F8 
пернесін басу арқылы да таңдауға болады) Тік төртбұрыш саламыз.  
9. Мәтін осы шаршының ішіне жазылады.  
10. Шрифт түрі (Arial) және өлшемі (72) жоғарыда пайда 
қатарынан таңдаймыз.  
11. Ай атауы да осы тәсілмен жазылады.  
Тағыда саймандар тақтасынан Миллиметровка құралын таңдаймыз.  
Панель Свойствадан Миллиметровканын бағаны мен тік жолдарының  
санын береміз. (7:4)  
Миллиметровканы таңдағаннан кейін курсор түрі өзгеріп, сілтемеге айналады. Соның 
Осы алынған миллиметровканын ұяшықтарын алдыдағы тәсілмен рет – ретімен 
Ең соңындағы нәтиже бір айлық Күнтізбені аламыз.  
Тапсырма №2  
1. Corel Drow графиктік редакторын іске қосамыз;  
Пуск – Все программый – Corel Graphics Suite 11 
2. Ортасында бос жұмыс парағы орналасқан программа терезесі жүктеледі; 
3. Құрал саймандар тақтасынан Эллипс құралын таңдап (Эллипс құралын 
F7 пернесін басу арқылы да таңдауға болады), жұмыс парағының  
ортасына эллипс саламыз.  
4. Салынған фигура ішін Допқа ұқсатып бояу үшін 
алып, құрал саймандар тақтасынан Заливка – Палитра батырмасын  
басып таңдаймыз.  
5. Ашылған терезеден Екі түс дегенді таңдап, одан ақ 
таңдап ОК батырмасын басамыз.  
6. Тағыда Құрал саймандар тақтасынан Эллипс құралын таңдап (Эллипс 
құралын F7 пернесін басу арқылы да таңдауға болады), жұмыс 
парағының ортасына екі эллипс саламыз. Эллипстің біреуін доптың  
өлшемімен бірдей шеңбер тәріздес, екіншісін (біріншісінен үлкенірек)  
эллипс етіп саламыз.  
7. Осы екі эллипсті оң немесе сол жақ қабырғалары 
беттестіріп қоямыз.  
8. Салынған екі эллипстің шеңбер тәріздесін таңдап Тышқанның оң 
басу арқылы Порядок / Вперед командасын орындаймыз.  
9. Осы эллипсті Түстер политрасынан қара түсті тышқанның сол 
басу арқылы қара түске бояймыз.  
10. Екінші эллипсті де таңдап алып Түстер политрасынан 
батырмасына тышқанның оң жағын басу арқылы контурсыз эллипс  
аламыз.  
11. Осы эллипсті Түстер политрасынан Ақ түске тышқанның сол 
басу арқылы ақ түске бояймыз.  
12. Құралдар тақтасынан Интерактивная смесь құралын таңдап алып, қара 
эллипстің центріне тышқанның сол жағын басып тұрып жібермей ақ 
эллипстің центрімен қосамыз.  
Салынған фигураның үстіне курсорды апарып екі рет асықпай басу 
арқылы Вращение/Наклон командасын орындап, эллипсті 450 бұрышқа бұрамыз.  
14. Осы шыққан фигураның қара эллипсінің үстіне әкеп алдында 
допты қоямыз.  
15. Үш фигураны да Sift пернесін басып тұрып белгілеп, 
жағын басып, Группировать командасы арқылы группировать етеміз.  
16. Міне нәтижесінде: көлеңкесі бар допты аламыз.  
Тапсырма №3  
Лупа арқылы бейнені үлкейтіп көру  
1. Corel Drow графиктік редакторын іске қосамыз;  
Пуск – Все программый – Corel Graphics Suite 11 
2. Ортасында бос жұмыс парағы орналасқан программа терезесі жүктеледі; 
3. Құрал саймандар тақтасынан полигон құралын алып панель свойствадан 
4. Содан кейін полигон құралын алып, панель свойствадан (тіктөртбұрыш) 
5. Тіктөртбұрышты белгілеп алып, Ctrl+C пернесі арқылы көшірмесін алып, 
6. Осы кескінділерді бір-біріне қосамыз:  
7. Шыққан фигураны белгілеп алып, группировать командасын орындаймыз. Шыққан 
8. Құрал саймандар тақтасынан безье батырмасы арқылы үшбұрышты призманың 
9. Осы үшбұрышты призманы гриуппировать етеміз.  
10. Эффект/Линза командасын орындаймыз (Эффект/Линза командасын Alt+F3 пернесін басу 
11. Ашылған терезеден Линза түрін таңдаймыз – Усиление  
12. Осы қол жеткізген үшбұрышты призманы таңдап алған суреттің 
- 23 -  
Құралдар жиынтығы  
Мәзір жолағы  
Тақырып жолағы  
Құралдар тақтасы (стандартты)  
Қасиеттар тақтасы  
Сурет салу терезесі  
Сурет салу беті  
Өлшеуіш  
Құжат жаңартушы  
Жағдай жолағы  
Жаңартушы  
Қалыптау терезесі  
Түстер жиынтығы