Ежелгі Грецияның алғашқы философиялық мектептері

Ежелгі Грецияның  алғашқы философиялық мектептері  (сократтыққа дейін) 

 

1.     Сократтыққа дейінгі философиялық мектептердің жалпы түсінігі.

Ежелгі Грецияның Сократтыққа  дейінгі философиялық мектебі б.э.д. VII-V ғ пайда болды. Ерте ежелгі грециялық полистерде пайда болды.

Ежелгі Греция ең танымал  философиялық  мектеп

Мемлекеттік мектеп

Пифагорлар мектебі

Гераклит Эфесскийдің  мектебі

Элейстер мектебі 

Атомистер

Ерекшеліктері :   Жарқын сипатталатын космоцентризм қоршаған табиғат құбылыстарын түсіндіру мәселелеріне деген өте жоғары көніл бөлу.Барлық алғашқы тіршілікті  тудырған бастаманы іздеу.

Гилозоизм (өлі табиғаттың тірілуі) Философиялық ілімнің дискуссиялық  емес сипаты 

 

2.     Милеттік мектеп (фмизиктер )- Фалес, Анаксимандр, Анаксимен.

Милетті мектеп Ежелгі Грецияда б.э.д 6 ғ әрекет етіп, өзі қалыптасқан өаладан өз атауын алды. Милетта орта азиядағы ірі сауда полисі .

Ерекшеліктері : Милет мектептің философтары материалистік көзқараспен жүрді. Тек философиямен ғана емес, басқа да нақты және естественный ғылымдар мен айналысады.Табиғат заңдарын  түсіндіруге тырысады (физика атауын осыған байланысты  алған) Қоршаған ортаның пайда болуын іздеді. 

 

Қайраткерлер  

 

Фалес (640-560 б.э.д.ғ)  Милеттік мектептің негізін қалаушы, әйгілі грек ғалымы, философиялық мұралар қалдырған.

Негізгі көзқарастар 

Барлық  тіршіліктің негізі су дейді. Жерді тегіс диск ретінде көрсетіп, суда тыныш деп айтқан.

Барлық өлі табиғат  пен заттардың жаны бар деп  есептеген көптеген құдайлар болуы мүмкін  деген.

Жер жүзінің орталығы жер деп білген жылдың нақты ұзақтығын анықтады 365 күн. Бірқатар математикалық жаңалықтар жасады (Фалес теоремасы)Анаксимандр (б.э.д 610-540 ғ)  Фалестің ізбасары.

Негізгі көзқарастар.

Барлық тіршілікті бастауы  Апейрон деп есептеген, яғни бәрі шексіз, мәңгілік, өлшенбейтін субстанция дейді.

Материяның сақталуының заңын  ашты (заттың аталарлық құрылымын  айтты.) Барлық тіршілік атаулы заттар микроскопиялық элементтерден тұрады.Тірі организмнің өлімінен  кейін заттар элементі (атомдар)  қалады, нәтижесінде жаңа заттар  организмдер  пайда болады. Алғашқы болып адамның басқа жануарлардың эволюциясының нәтижесінде қалыптасқан деген ойды ұсынған .  Анаксимен (б.э.д. 546-526 ғ) Анаксимандрдің оқушысы  

Негізгі көзқарастар

Барлық тіршіліктің бастауы  ауа деп есептейді. Жердегі барлық заттар  ауаның түрлі концен-нан туған деген  ойды ұстанды. (ауа қысылып суға, сосын жерге , тасқа айналды деген.Адам жаны мен ауа арасында паралельдер жүргізді) Құдайшылықты  табиғат күштерін қатар көрген.  

3. Гераклит Эфесский

Эфесткн шыққан Гераклит (6 ғ аяғы мен 5 ғ басы б.э.д)-философиялық бағыттың негізін қалаған ірі көне гректің материалист философ  алғашында  логикалық мектепке жататын. 

Негізгі көзқарастар 

Тіршіліктің бастауы  от деп білді.Қарама қайшылықпен күресу  мен тұтастықтың заңын алты диалектиканың басты заңы (Гераклиттің ең маңызды философиялық жаңалығы.) Бүкіл әлем үнемі қозғалыс пен өзгерісте болады  деп есептеді.Табиғаттағы заттар айналымда болады және тарих циклды болып келеді  деп айтқан.

Қоршаған әлемнің қатыстылығын мойындаған (теңіз суы адамға  кір , балыққа таза, әртүрлі жағдайларда адамның бір қылығы жақсы да, жаманда юолуы мүмкін ) Ең құдіретті деп, әлемдік ақылды есептеген.

Адамзат пен әлемдік рухтың , жанныңматериалдығын  қолдаған қоршаған шындықтың сезімдік танымын жақтаған барлық процестің қозғаушы күші деп күресті есептеген. 

 

4Пифагорэйлер

Пифагорэйлер ежелгі грек философы, математигі Пифагордың (6 ғ  басы-5 ғ аяғы) ізбасарлары мен  жақтастары. 

Негізгі көзқарастар Тіршіліктің  бастауы сандар деп білген  (барлық қоршаған шындықты, барлық болып жатқан дүниені санға келтіріп, сан арқылы өлшеуге  болады.)

Өлемді, дүниені сан арқылы тануға шақырған бірлікті тұтастың ұсақ бөлігі деп  есептеген  әлемнің диалектикалық  бірлігін көрсететін , қарама- қарсы категорияларды анықтауға тырысты. (тақ-жұп , жарық- қараңғы, түзу- қисық )  

5 Элеаттар

Элеаттар – қазіргі кездегі  Италия территориясындағы 6-5 ғ б.э.д. өмір сүрген  ежелгі грек Элеа деп  аталатын көне грек  полисінде өмір сүрген, Элеаттың философиялық мектептің қайраткерлері  Осы мектептің  әйгілі философтары.Парменид Зенон Элейский Мелисс Самосский 

 

Негізгі көзқарастар  Таным мәселелерін  зерттеді .Сезімдік таным мен жоғары деңгейдегі рухани идеолгоияның танымды қатаң бөлектеген.Монизмнің жақтастары болған барлық құбылыстарың көптігін тұтас бастаудан шығарып отырған барлық тіршілікті ойдың материалдық сипаты деп есептеген. 

6.     Атомистер 

 Атомистер  қайраткерлері  барлық тіршіліктің құрылыс материалы , алғашқы кірпіш деп микроскопиялық бөліктер – атомдар деп есептеген, материалистік философиялық мектеп  (Демокрит, Левкипп ). Демокрит философиядағы материалистңк бағыттың негізін қалаушысы болып есептелінген. (Демокрит жолы, бағыты – Плотон бағыты-қарама қарсы бағыт. ) 

Демокрит ілімінің негізгі  жағдайлары.

Барлық материалды дүние атомдардан тұрады. Атом тіршілік  атаулының кішкентай бөлшегі, алғашқы кірпіші.

Атом бөлінбейді (бұл жағдай ғылыммен бүгінгі таңда жоққа шығарылды)Атомның  түрлі өлшемі бар, түрлі формасы  бар.Атомдар арасында , бостықпен  толтырылған кеңістік бар.Атомдар айналысы бар.Заттар тірі организмдер өмір сүреді.өледі, адам басқа, жақ заттар, организмдер қалыптасады.Атомдарды сезімдік таным арқылы көруге мүмкін емес.