Жүйелік кене боррелиозы,амебиаз және лейшманиоз кезіндегі шаралардың стандарттары және алгоритмдері

С.Ж.Асфендияров  атындағы Қазақ Ұлттық Медицина Университеті

 

          Кафедра: Эпидемиология

 

                     Тақырыбы: Жүйелік кене боррелиозы,амебиаз және лейшманиоз кезіндегі шаралардың стандарттары және алгоритмдері 

 

Орындаған:Примкулова  А

Факультеті: ҚДС

Тобы: 510-1

Қабылдаған:

 

 

 

Алматы 2012-2013

Лайм боррелиоз

 

Табиғи ошақтық,трансмиссивтік-зооноздық  инфекциялар тобы

Қоздырғышы-borrelia burgdorferi sensustricto

Инфекция  резервуары

 

Табиғи резервуар

Аргастық кенелер

Омыртқалы жануарлар

Кеміргіштер

Ұсақ жәндіктерді  жегіштер (кірпішешен)

Құстар

Кенелер Ixodes

Антропоргиялық  резервуар

 

Үй малы

Синантропты кеміргіштер

Үй құстары

иттер

Берілу  механизмдері мен жолдары 

 

Трансмиссивтік  – кенелер шағуы

Алиментарлық  – зарарланған жануарлардың шикі сүті

Механикалық –жанасу

Тікелей – (вертикальді) жатыр арқылы

Берілу  факторлары

 

Қан

Зарарланған жануарлардың шикі сүті

Кенелер гемолимфасы

Қауіп топтары

 

Орманшылар

Геологтар

Аңшылар

Ағаш құлатушылар

Газ құбырларын орнату,жол төсеу жұмысшылары

Ауыл шаруашылығы  қызметкерлері

Ветеринария мамандары

Айрықша симптомдары

 

Кене шаққан орында эритема  пайда болады

Ұзақ және қайтамалы қызба

Сақина тәрізді көшпелі  эритема

Парапарез бен энцефалиттер

Шеткері нервтер невриті,полирадикулоневриттер дамиды

Қатерсіз артриттер дамиды

Кардиопатия

Көптеген ағзалар зақымданады

Эпидтексеру және эпидемиологиялық шаралар алгоритмі

 

Шұғыл хабарлама 

Клиникалық көріністері  болса науқасты ауруханаға салу

Дератизация,дезинсекция,дезинфекция

Эпидтекесеру  дәрігер –паразитолог энтомологпен бірлесе жүргізеді

Инфекция көзін, берілу жолдары мен факторларын  анықтау үшін науқастан алынған  материалдар және табиғи,антропургиялық ошақтарда ұсталған жануарлар зертханалық  тексеріледі

Халық арасында лайм – боррелиоз  шығуынан сақтандыру ,ол үшін медициналық- гигиеналық шаралар  кешенін жүргізу

Амебиоз

 

Амебалық дизентерия- тоқ ішектің зақымдалымен ,кейде  бауырдың басқа да мүшелерімен тіндердің  абцесс түріндегі асқынулар мен  сипатталатын ,қарапайымдылар туындататын  антропоноздық ауру .

Қоздырғышы- entamoeba histolytica

Инвазия көзі және резервуары

1.Науқас адамдар  2.сауыққандар-реконвалесценттер

3.Циста тасымалдаушылар

Берілу жолдары 

1.Су

2.Алиментарлық

3.Тұрмыстық - жанасу

Берілу факторлары

1.Цистамен ластанған   су,азық ,ластанған қол,тұрмыстық  заттар

2.шыбын,таракан т.б 

Қауіп қатер топтары

1.Қолайсыз учаскелері  бар жайсыыз үйлерде тұратын   ауыл тұрғындары 

2.Жүкті әйелдер

3.Балалар

4.гомосексуалистер

Айрықша симптомдар

 

Ішек зақымдануының  үдей түсуі,тоқ ішек қабынуының өршуі

Қайталамалы түрі асқынғанда-колит клиникасының дамуы

Дене қызуы 39-40 градусқа жетеді

Бауыр аймағында  солқылдайтын ауырсыну,әсіресе жөтел  кезінде 

Бауырға зерттеу  жасағанда бірен -саран не көптеген іріңдену диафрагмаға жақын оң жақ  бөлігі көп емес сұйықтыққа толады (өзіне тән белгілері)

• Өкпе қуысында көлденең деңгейлі сұйықтық –пиоторакс
• Бас ми абцессі,неврологиялық белгілер
• Тері амебиазы-терең ойық жара
• Амебиаздың барлық формаларында асқынуллар болуы мүмкін:
• Ішек қабырғасының тесілуі
• Амебалық аппендицит
• Ішектің тығындалып қалуы
• Тік ішектің төмен түсуі
• Қан ағуы
• Ішектен тыс амебиазда – қоршаған мүшелерге абцесстің жарылуы

эпидтексеру

 

Ошақта атқарылатын  шаралар жұқтыру механизмін үзуге,науқастанғандарды  тез анықтап,этиопатогенездік ем жүргізуге ,паразит тасымалдаушыларды сауықтыруға ,диспансерлік бақылауға алу.

Санитарлық ағарту жұмыстарын уақытылы атқару

Эпидқадағалау негізі

Ақпараттарды жинау,талдау,оның нәтижесіне сан-гиг.

 эпидемиологиялық сипаттағы  түсініктеме беру

Алдын алудың басты бағыты

Сыртқы орта объектілерін нәжіспен ластанудың сақтандыру кешені

диспансерлік бақылау

Дені сау тасымалдаушыларға  сауықтыру жүргізу

Індетке қарсы шаралар 

Алдын алу әрекеттер жатады

Лейшманиоз

 

• Лейшманиоздардың барлық түрлері зоонозды-табиғи-ошақтық және антропоноздық-антропургиялық болып бөлінеді.
• Қоздырғышы – Leishmania туыстастығынажатады және 4 үлкен топтарға бөлінеді:
• L.donovani тобы-висцеральдық лейшманиоз қоздырғыштары
• L.tropica тобы- тері лейшманиозының қоздырғыштары
• L.mexicana-Америкалық терілік
• L.braziliensis- жаңа құрлықтық тері сілемей

Инвазия резервуары мен көзі

 

 

Жылықанды жануарлар (иттер,түлкілер, қасқырлар)

 

Үлкен  тышқан және басқа кеміргіштердің түрлері

Берілу механизмдері мен жолдары

 

Трансмиссивтік-бәкене шыбын шаққанда

гемоконтактілік

вертикальдық

Жұқтыру факторлары

 

Жарақаттанған иттер  не жабайы жануарлар терісіндегі  лейшманиялары бар макрофактар

 

Зарарланған қан

Қауіп – қатер  факторлары

 

-3 жастағы  балалар

-Қала  не ауыл тұрғындарының ересектері

-Үңгірлер,қора-қопсылар,погребтер

-Иммунды  тапшылықтар

-Қосымша  аурулары бар адамдар

-Гемотрансфузия  –висцеральдық        лейшманиозбен ауырған донор  қанын құю

-Археологтар,құрылысшылар,электр  жүйесін құрастырушылар,туристер  т.б 

-Жұғу  мерзімі мамыр-қырқүйек

Жалпы айрықша  симптомдар

 

Бауыр ,көкбауырдың  күрт ұлғаюы

Спленогепатомегалия,бауыр  фиброзы,асцит,ісік дамуы

Кахексия

АИВ жұқтырғандарда ауыр түрде және тез дамиды,өліммен  аяқталуы мүмкін

Ойық жаралар ,тыртықтар қалыптасады

Өмірлік тұрақты  иммунитет қалыптасады

 

Инвазия ошағын тексеру	Ошақтағы іс-шаралар

 

• Бәкене шыбын жұмыртқалайтын орындарды анықтау
• Бәкене шыбынның шыққанын тұрғындардан сұрастыру, демалыс бөлмелердің  тұрғын үй ішін ,қабырғаларын тексеру
• Ауырған адам маңайындағы үй иттерін  зертханалық тексеру
• Үлкен тышқандарды ұстау не ату ,олардың лейшманияны жұқтырғандығын зерттеу
• Үлкен  тышқандар інінен бәкене шыбындарды ұстау 

 

• Аумақтық МСЭҚ мекемелеріне ауырған  адам анықталғаннан 12 сағат ішінде жедел хабарлама жіберу
• Ауруды госпитализациялау
• Дезинсекциялау
• Елді мекеннің 3 км радиусында уланған еліктіргіштердің  көмегімен тышқандарды құрту
• Тері лейшманиозына қарсы халықты иммунизациялау ,яғни вакцинациялау

Алдын алу шаралары	Диспансерлік бақылау
Лейшманиялар тасымалдаушы қаңғыбас иттерді ұстап құрту Елді мекендерді абаттандыру,қалдық жиналатын орындарды тазалау,жою Жертөлелерді,мал қораларды инсектицидтермен ,репелленттермен өңдеу механикалық сақтану заттарымен шыбындардан қорғану Ауруды болдырмау мақсатында халық арасында маусымдық химиопрофилактика жүргізу ұсынылады: күніне 1 таблетка пириметаминмен (хлоридин ) ересектерге	Ауырып тұрғандарды  бақылауды2 жыл  бойы өткізеді Ал тері лейшманиозында атқарылмайды

Қолданылған әдебиеттер

 

www.google.kz

www.yandex.kz

С.Ә.Әміреев  Жұқпалы және паразитарлық аурулардың стандартты анықтамалары мен іс-шаралар  алгоритмдері