Сұранысты зерттеу кезінде
конъюнктура нарығын сараптаумен
болжау екінші басты мақсат болатынын
білу қажет. Конъюнктураның экономикалық
категория ретінде аңықтамасы осы
күнге дейін түсіндірілмеген. Менің
ойымшы конъюнктура түсінігі әлемдік
әуе тасымалдау нарығында қолданылады.
Конъюнктура түсінігі экономикалық
әдебиетке тауар нарығының пайда
болуымен құрылуымен байланысты. Бастапқы
кезде бұл түсінік ұсыныспен
сұраныстың нарықта пайда болуымен
түсідіріледі. К.Маркс өз шығырмаларында
капитализмнің экономикалық заңдарын
нарықтан бөлу кезінде сипаттады. Нарық
конъюнктурасы тауар нарығының дамуымен
аңықталады. Конъюнктураның басты сипаты
ұзақ мерзімді және қысқа мерзімді әлемдік
нарықтағы ауытқулар. К.Маркстың айтуы
бойынша әлемдік нарықтың үйлесімсіздігін
экономикалық категориялардың абстрактік
қарым-қатынаспен белгіленеді. Экономист
А.А. Горячеваның аңықтамасы бойынша конъюнктура
жалпы шаруашылық болып бөлінеді. Жалпы
шаруашылық әлемдік шаруашылықтың,тауардың,
нарықтың, конъюнктураның тауар нарығының
жағдайын сараптамасында аңықталады.
Осы классификацияға байланысты әуе тасымалдауда
нарық конъюнктурасы тауарлық немесе
нарықтық, конъюнктураға жатады. Халықаралық
әуе тасымалдаудағы конъюкнтура нарығын
зерттеуді шағын практикалық үйлесімділігі
бар жеке әуе компаниялары жүргізеді.
Көп жағдайда әуе компанияның мамандары
конъюнктураны сараптаумен болжауға конъюнктура
заңдылықтарын практикалық жүзде қолдана
отырып зерттеу жүргізеді. Конъюнктура
нарығын болжаумен сараптау барысында
әуе компаниялар әуе тасымалдау сұранысының
құрылуына әсер ететін саяси, қоғамдық-экономикалық,
демографиялық, ғылыми-техникалық, географиялық
факторларына мән береді. Конъюнктура
нарығын сараптау жергілікті нарықта
ғана емес өңірлік нарықта әуе компанияларының
географиялық өңірлерде, әлемдік масштабта
конъюнктура жағдайына болжау жасайды.
Әуе тасымалдау нарығындағы бағалау нақты
уақыт аралығында ұзық мерзімді және қысқа
мерзімді нарық болжауымен жүргізіледі.
Әуе тасымалдау нарығында бәсекелестер
өзара нарық транспортында өз мүмкіншіліктерін
зерттеумен айналысады. Әуе компания бақталастары
нарықта өз мүмкіншіліктерін бағалауы
әр түрлі жолмен жүргізеді, олар компаниялармен
фирмалардың траспорттарының әр түрлі
тасымалдауын сараптау компанияның қаржылық
және техникалық мүмкіншіліктерін, оның
несие беру мүмкіншіліктері зерттеліп
жатқан өңірдегі транспорт өңеркәсібін
сараптау және т.б. Шығыс компанияларында
практика жүзінде жүргізілген зерттеулер
бақталас тараптар өз жұмыстарына байланысты
шпиондық іс-әрекет жасайды. Осы іс-әрекеттер
нәтижесінде алынған мәліметтерді тасымалдау
компаниялары арнайы құжаттарға салып
қояды. Егер сұраныс қанағаттандырылмаса
авиакомпания тарапынан басқа зерттеулер
жүргізіледі.
Пайдаланылған әдебиеттер
тізімі:
1. Костромина
Е.В. Экономика авиакомпании в
условиях рынка: 5-е испр. и доп. изд.,/д-р
эк.наук, профессор Е.В. Костромина; НОУ
2.«Высш.Коммер.Шк.«Авиабизнес»,-М.:НОУ
ВКШ «Авиабизнес»,2005.-344с
3..Котлер
Ф. Основы маркетинга/ Ф.Котлер. –
Новосибирск: Наука, 1996.
4. Пассажир
– главная забота аэропорта/
М. Грейдин // Аэрокосмический курьер.-
2004. - №4. – с.71-72.
5.www.avia.ru
6. www.АвиаПорт.Ru
7.www.yandex.ru