Макетинг шығу тарихы

                                                   Мазмұны:

1. Маркетингтік ақпарат жүйесі, құрамдастары.

2. Маркетингтік ақпарат құрылымы.

3. Маркетингтік ақпаратты жіктеу.

4. Сыртқы ақпарат және ішкі ақпарат көздері.

      1. Маркетингтік ақпарат жүйесі, құрамдастары.

Маркетинг саласында шешімдер қабылдау үрдісінде қолданылатын ақпаратты жүйелі, жоспарлы түрде жинақтаудың, талдаудың және таратудың әдістері мен тәсілдерінің жиынтығы. Ол ішкі ақпарат, маркетингтік зерттеулер, ағымдағы сыртқы ақпаратты өңдеу және талдау секілді салыстырмалы ерекшеленген төрт жүйеден тұрады. Маркетингтік ақпарат жүйесі дұрыс қалыптаспаған болса, онда маркетингтің дұрыс жүзеге асырылуы да екіталай. Сондықтан шетелдік БАҚ, әсіресе АҚШ, Еуропа БАҚ-ы маркетингтік ақпарат жүйесіне аса мән береді.

      Жоспарлауды жетілдіру, маркетингілік шараларды жүзеге асыру және олардың орындалуын бақылау мақсатымен адамдардың өзара байланысының және маркетинг саласындағы өкімгерлердер кезінде пайдаланатын көкейтесті, дәл ақпаратты жинауға, сыныптауға, талдауға, бағалауға және таратуға арналған жабдық пен әдістемелік тәсілдердің тұрақты қолданыстағы жүйесі. Маркетингіні басқару жөніндегі міндеттерін орындау барысында басшылар ұлан-ғайыр ақпаратқа ділгер болады.
      Жақсы жоспарланған маркетингілік ақпарат жүйесінің құрамы, әдетте, оның төрт құрамдас жүйесінен (бөлігінен) тұрады.

      Біріншісі — ішкі есеп-қисап жүйесі, ол ағымдағы өткізудің, шығын сомасының, материалдық босалқы қорлар көлемінің көрсеткіштерін, қолма-қол ақша қозғалысын, дебиторлық және кредиторлық берешек туралы деректерді көрсетеді.

      Екіншісі — сыртқы ақпаратты жинау жүйесі, мұнда көздер мен әдістемелік тәсілдер жиналады, олардың көмегімен басшылар коммерциялық ортада болып жатқан оқиғалар туралы күнделікті ақпарат алып отырады.

      Үшіншісі — маркетингілік зерттеулер жүйесі, мұнда кәсіпорынның (фирманың, компанияның) алдында тұрған маркетингілік жағдаймен байланысты қажетті деректер шеңберін жүйелі түрде анықтау, өткізімді талдау, бәсекелестердің тауарларын зерттеу, қысқа мерзімді және ұзақ мерзімді болжау, жаңа тауарға сатып алушылардың қалай қарайтынын, баға саясатын, т.б. зерделеу қамтылады.

      Төртіншісі — маркетингілік ақпаратқа талдау жасау жүйесі, мұнда деректерді өңдеудің осы заманғы әдістемелерді, рынокқа қатысушылардың маркетингілік шешімдер қабылдауын жеңілдететін үлгілер пайдаланылады.

      2. Маркетингтік ақпарат құрылымы.

        Маркетингілік ақпарат жүйесін зерттеу рынокты зерттеумен ғана шектелмейді, жаңа тауар идеяларын іздестіруден бастап оны түпкілікті тұтынушының пайдалануына дейінгі бүкіл маркетинг үдерісін қамтиды.     Маркетинг қызметінің барлық түрлері мен салалары, тауар, рынок, өнімнің түр-түрі, өткізу мен бөлу арналары, іске асыру әдістері, жарнама, өткізуді ынталандыру, т.б. тиісінше зерттеледі. Осыған орай кез келген маркетингілік ақпаратты зерттеу бес кезеңді қамтиды. Қайсыбір жергілікті тауар рыногінің жай-күйін, даму беталысын, әдетте, өнімді тұтынушылардың кездейсоқ таңдалған тобының пікірлерін қорытындылау негізінде зерделеу; маркетингтің аса маңызды атқарымы

      Бірінші кезеңде мәселе дәл айқындалып, зерттеу мақсаты алға қойылады.

      Екінші кезеңде ақпарат жинау жоспары әзірленеді.

      Үшінші кезеңде ақпарат жиналады. Зерттеу пікірлерді анықтау нысанында не топтық талқылау нысанында жүргізілуі мүмкін.

      Төртінші кезеңде жалпылама көрсеткіштерді құрастыру, олардың арасындағы өзара байланыстарды анықтау үшін жиналған ақпаратқа талдау жасалады.

     Бесінші кезеңде зерттеулер мен ұсыныстардың негізгі нәтижелері сарабдал шешім қабылдау және кәсіпорындардың тауар рыноктарындағы іс-әрекетінің стратегиясын айқындау үшін кәсіпорындардың басқарушыларына беріледі.

      3. Маркетингтік ақпаратты жіктеу.

      Тұтынушы  тауар  туралы ақпараттың басым бөлігін  коммерциялық  дереккөздерден,яғни  нарық қызметкерлерінің  күшті  ықпалында  болатын дереккөздерден алады.Тітіркенген тұтынушы қосымша ақпаратты іздеумен айналысады немесе айналыспауы да мүмкін. Егер түрткі күшті, ал тауар көңілінен шықса және оны жеңіл сатып алуға болса, тұтынушы сатып алады. Егер керісінше жағдай орын алса, мұқтаждық тұтынушының санасында ғана қалып коюы мүмкін. Осы жағдайда тұтынушы ақпаратты іздеуді тоқтатады немесе ақпаратты аз іздейді, яғни іздеумен белсеңді түрде айналыспайды.

      Акпаратты жіктеу келесідей болады:

1.      Жеке дереккөздер (отбасы, достар, көршілер, таныстар);

2.      Коммерциялық дереккөздер (жарнама, сатушылар, диллерлер, орауыш, көрмелер);

3.      жалпыға қолжетімді дереккөздер ( бұқаралық ақпарат құралдары, тұтынушыларды зерттеумен және жіктеумен айналысатын ұйымдар);

4.      эмпирикалық тәжірибесі бар дереккөздер ( түсіну, зерттеу, тауарды пайдалану).

      4. Сыртқы ақпарат және ішкі ақпарат көздері.

Сыртқы ақпарат, өз атына сай сыртан енеді, ал ішкі ақпарат фирманың немесе кәсіпорынның ішіндегі туындайтын ақпарат болып табылады.

Бұл ақпарат дереккөздерінің салыстырмалы түрдегі ықпалы тауардың санатына және тұтынушының мінездемесіне байланысты өзгеріп отырады. Жалпы, тұтынушы тауар туралы ақпараттың басым бөлігін коммерциялық дереккөзден, яғни нарық қызметкерінің күшті ықпалында болатын дереккөзден алады. Ал ең тиімдісі жеке дереккөздер болып табылады. 

                Пайдаланылған әдебиеттер тізімі:

Негізгі

2