Белорусский язык

Суч. бел паэзія вядзе адлік часу з 50-х гадоў. Вялікі ўплыў на яе развіцце аказаў грамадска-сацыяльны ўздым, дзякуючы якому ўзрасла ўвага да чалавека, як асобы, як стваральніка матэр. і духоўных каштоўнасцей на зямлі. Суч. паэзію цікавіць чалавек з глыбока асабістымі перажыв., які актыўна ставіцца да рэчаіснасці. Значна павысілась цікавасць паэтаў да маральна-этычных праблем. Суч. паэзія больш настойліва, чым у іншыя роды літаратуры, выяуляе глыбокую трывогу за стан прыроды. Кожны паэт мае свой стыль, сваю тэматыку, свой пункт гледжання. Сення бел. паэзія ў творчых пошуках. Чалавек, прырода, грамадства, мінулае і будучае — вось тая праблематыка, што знаходзіцца ў аснове творчасці паэтаў. Лірычн. герой суч. паэзіі — гэта яркая індівідуальнасць, гэта і канкрэтны чалавек і ў той жа час абагульнены вобраз, створаны гісторыяй, памяццю. Суч. паэзія выпрабоўвае чалавека жыццем, каханнем, шчырасцю, імкнучыся вызваліць яго ад зла і маральных недахопаў.

РЫГОР БАРАДУЛіН — таленавіты паэт. Ен рана заявіў пра сабе звонкім словам. Б. як паэт пачынаўся з кніжкі "Маладзік над стэпам". Паэзія Р. Б. — паэзія любві да чысціні вясковага жыцця. Паэзія сына вескі. У сваіх вершах ен раскрыў высакародныя маральна-этічныя прынцыпы вясковага жыцця. Жыццевае крэда паэта-гуманіста, дзе былі зроблены першыя крокі па зямлі, дзе так доўга стаяла матчына хата, зроблен. у пасляваенныя гады жаночымі рукамі –

Трэба дома бываць часцей, 
Трэба дома бываць не госцем, 
Каб душою не зачарствець 
і не страціць святое штосці.

Гэта першая тэма яго паэзіі. Другая тэма паэзіі Р. Б. — пейзажная лірыка. Паэт, стараючыся раскрыць жывую душу прыроды, пастаянна параноўвае яе з чалавечай душой, праводзіць паралель паміж жывым і нежывым. Прырода паўстае ў яго вершах нейкай незвычайнай, загадковай. У гэтых вершах праявілася майстэрства паэта маляваць словам. Тэма Радзімы і бацкаўшчыны — галоўнае ў творчасці Р. Б., яна праходзіць праз усе яго зборнікі. “ МАЯ БАЦЬКаў ШЧЫНА” і т. д. Р. Б. адным з першых у бел. паэзіі адгукнуўся на трагедыю Чарнобыля. Вось гэта пытанне і робіцца центрам роздуму ў "ЗАЖУРАНЫМ ТРЫПЦіХЕ". Гэта пытанне: "Ці не стане Чарнобыль бядой ракавой, апошняй для беларусаў?”. Р. Б. зб. “ СВЯТА ПЧАЛЫ", Вярцінскі "СВЯТЛО ЗЯМНОЕ", Грачанікаў "Грыбная пара", Нікляеў "ДАРОГА ДАРОГ", Караткевіч "МАЯ іЛіАДА", Бураўкін "ВЕРАСЫ", Гілевіч "ВЕРШЫ".

Голас Леаніда Галубовіча адразу загучаў у літаратуры таленавіта і па-мастацку важка. Яго першая кн га "Таёмнасць агню” стала падзеяй літарнага года (1984). Крытыкі і старэйшыя пісьменнікі шчыра віталі з'яулене паэта, адзначаючы яго развітую паэтычную культуру верша. Л. Г. па складу таленту лірычны паэт. У "Т. а. “ перад намі шырока разгарнуся свет чалавечых пачуццяу і перажыванняу, шчырых сумленняу і прызнанняу. Вельмі натуральна, арганічна, асбіста прагучаў яго верш "Паэзія", у якім паэт дзеліцца з на мі сваім душэўным вопытам, унутрынымі думкамі, перажываннямі. Адносіны да паэзіі ў Л. Г. вызначаюцца маральнай чысціней і трываласцю поглядаў, глыбокай асэнсаванасцю свайго "я” у паэтычнам свеце. Паэт ва ўсім давяраецца жыццеваму і прцоўнаму вопыту. Герой Л. Г. мае ў душы моцны сялянскі корань і таму ў стаўленні да самых розных з'яу, падзей. Вобразы роднай зямлі ва ўспрыманні Л. Г. набываюць паўнаважную паэтычную каштоўнасць. Паэт імкнецца раскрыць радасць, боль зямнога быція. У творах пра прыроду сустрэнем лірычны роздум, узрушаны жэст, жывую філасоўскую думку. Свет паэзіі Л. Г. поўніцца трывожнымі думкамі пра родную зямлю, самаадчуванне на ёй чалавека.

Упэўнена гучыць у паэзіі голас Людзмілы Забалоцкай. Яна выдала тры сбоніка: "Сакавік", "Радаводны васілек", "Святло Палыну". Асноўныя тэмы апошняга з іх — гістарычная памяць народа, клопат чалавека пра мір на зямлі. Белую Русь паэтэса называе "кветкай мужнай красы". Л. З. выступала супраць усяго пачварнага, што яшчэ сустракаецца ў жыцці: дзеці цураюцца сваіх бацькоў, маладыя бацькі адракаюцца ад сваіх дзяцей. Яна ўпэўнена, што грамадства ачыстіцца ад гразі. Паэзія будзе жыць вечна, пакуль свеціць сонца, ідзе дождж.

Тэма Радзімы, такім чынам, займае галоўнае месца ў творчасці паэтаў беларускага замежжа. Знаходзячыся далёка ад бацькоўскага дома, паэты-эмігранты не схілялі па-халопску галоў ні перад чужынцамі, ні перад ярымі адрачэнцамі. Яны былі сапраўднымі сынамі свайго народа, услаўлялі родную Беларусь, верылі ў яе адраджэнне, паводзілі сябе, як справядліва зазначае А. Каўка, мужна, па-рыцарску, «пакутуючы, гоячы, наколькі стае паэтычнага дару, раны маці-радзімы, баронячы яе чалавечы, нацыянальны гонар».