РЕФЕРАТ
Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрлігі
Қарағанды Политехникалық колледжі
Тақырыбы: ҚР-ның 2011 жылында болған
қар көшкінің ретроспективти
талдау
ТЖҚ кафедрасы
Орындаған:9-2 зчс-10кс тобының
оқушысы Мырзаханов Т.Е.
Тексерген:Рымбекова Д.Б.
Қарағанды 2012
МАЗМҰНЫ
- 1. Қар көшкінінің сипаттамасы (ТЖ түрі)
- 2. Облыстар бойынша 2011 жылда қар көшкінінің негізгі көрсеткіштері
- 3. Кесте
- 4. Графика
- 5. Диаграмма
- 6. Тірі қалу ережесі
КӨШКІН
- Көшкін– таудың құлама беткейімен төмен қарай орасан жылдамдықпен сырғитын қар немесе мұз массасы. Қар Көшкіні қалың қар жаууының, қардың қарқынды еруінің, жаңбыр жауудың, тереңдік қылаудың борпылдақ түзілімі бар қар қабатының қайта кристалдануының әсерінен беткейдегі қар беріктігі бұзылғанда пайда болады. Жылжу сипаты бойынша оны жылжыма, науалық және секірмелі Көшкіндер деп бөледі. Құрғақ қардан Көшкін жүрген кезде, оның алдыңғы жағында жан-жаққа тарап үлгеретін ауа толқыны пайда болады.
- Қар Көшкіндері өзінің бұрынғы тапталған жолы бойынша жүреді, көл. 2 млн. м3-ге дейін, ал күшінің соққысы 60 – 100 т/м3-ге дейін барады. Көшкін жиі болатын тауларда (Іле, Жетісу Алатаулары, т.б.) көшкіннен қорғау жүйелері (қардан қорғайтын қалқандар, қауіпті беткейлерді артиллериямен атқылау және т.б.) құрылады, орманды кесуге тыйым салынады. Көшкін қауіпті беткейлерге ағаш отырғызылады. Мұз Көшкіндері, тік аспалы мұздықтардың опырылып, төмен қарай жылжуынан пайда болады.
ҚАР ЖӘНЕ МҰЗ КӨШКІНІ
- Қар Және Мұз Көшкіні– тау шыңдары мен беткейлеріндегі қар және мұздықтардың қозғалуы, төмен қарай сырғуы. Қар көшкінінің құлау себебі беткейдің қарға аса толып кетуінен, беткейде жатқан қар алаңының температуралық қысылуынан және қар қайтадан кристалданғанда, қар кабатының ішінде қиыршық горизонттың пайда болуынан туады. Жекелеген қар көшкінінің көлемі 2 млн м3ге жетеді. Ұру күші 1 м2қа 60— 100 тонна. Қар көшкіні құлағанда пайда болатын әуе толқыны қауіпті.
АПАТТЫ КӨШКІН
- Апатты көшкін - көшкін құрайтын факторлардың қалыпты тіркесі жағдайында пайда болатын және көшкін науасында кәдімгі көшкіндерден қалыптасқан минералдық ысырынды конустан тыс алысқа тарайтын, сирек қайталанатын көшкін.
-12 наурыз күні Іле Алатауындағы кіші Алматы өзені хауызында 4 көшкін жинаушыларында жалпы көлемі 6100 м3 қар көшкіні жиналды. Көшкін жолдан тыс беткейде тоқтап қалды.
-12 наурызда Үлкен Алматы өзені хауызы ауданында көшкін жинаушыларында жалпы көлемі 17800 м3 қар көшкіні жиналды.
-17 наурызда Түрген өзені хауызында “Түрген-Батан тоғай” автожолының 23 км-де жалпы көлемі 1780 м3 3 қар көшкіні өз бетімен болды. Соның салдарынан жол бөгеліп, оны қардан тазалау жұмыстары жүргізілді.
- Шығыс Қазақстан облысында:
-Катонқарағай ауданында “Согорное-Печи” а/ж 14 км 500 м-де қар көшкіндері қосылып:
7 наурызда – көлемі 300 м3 және 15 наурызда – көлемі 120 м3 3 қар көшкіні болды. Соның салдарынан жол толық бөгеліп, оны қардан тазалау жұмыстары жүргізілді.
-11 наурызда “Өскемен- Зырянов” а/ж 60 км-де көлемі 400м3 қар көшкіні өз бетімен болды.
-26 наурызда Катонқарағай ауданында “Согорное-Печи” а/ж жалпы көлемі 16380 м3 3 қар көшкіні тоғысты; “Белое-Чаловка” а/ж 17 км-де жалпы көлемі 690 м3 3 қар көшкіні тоғысты;
29 наурызда “Согорное-Печи” а/ж жалпы көлемі 22575 м3 7 қар көшкіні өз бетімен болды.
ЖАСАНДЫ ҚАР КӨШКІНДЕРІ
- Автожолдармен жүру қауіпсіз болуы үшін 25 сақтандыру жасанды көшкіндер жүргізілді, түсірілген қар көлемі
87040 м3. Шығыс Қазақстан облысында 18 сақтадыру жасанды көшкіндер жүргізілді, түсірлген қар көлемі 80740 м3. Іле Алатауында 7 сақтандыру жасанды көшкіндер жүргізілді, түсірген қар көлемі 6300 м3. Ең маңызды сақтандыру жасанды көшкіндер жүргізілген жерлер:
-10 наурызда Үлкен Алматы өзені хауызында сақтандыру жасанды көшкіндер жүргізілді. Көлемі 5000 м3 қар көшкіні БАЖ – Космостанцияда болды. Қарда тазалау жұмысы жүргізілді.
- Шығыс Қазақстан облысында:
-10 наурызда “Өскемен – Горная Ульбина – Северное” а/ж 32-37 км сақтандыру 3 қар көшкіні түсірілді. Түскен қардың жалпы көлемі 4970 м3, қар көшкінінің салдарынан жолдар бекітілді. Жол қар тазалаушы 3 техниканың күшімен тазартылды.
-11 наурызда “Өскемен – Зырянов” а/ж 61 км-де сақтандыру 4 қар көшкіні түсірілді. Түскен қардың жалпы көлемі 25000 м3, қар көшкінің салдарынан жолдар бекітілді. Жол тазартылды.
-18 наурызда “Өскемен – Самарское” а/ж 134-135 км-де сақтандыру 3 қар көшкіні түсірілді. Түскен қардың жалпы көлемі 6760 м3, қар көшкінінің салдарынан жолдар бекітілді. Жолдың қары тазартылды.
Қазақстан Республикасының облыстар
бойынша 2011 жылда болған ТЖ мен
оқиғалардың негізгі корсеткіші
ТІРІ ҚАЛУ ЕРЕЖЕСІ
- Таулы жерге барудың алдында лавина жайлы ескертулер тындаңыз. Егер ондай хабар болса, онда тауға бармаңыздар. Қауіпті склондарды айналып өтуге ұмтылындар. Егерде оны айналуға мүмкіншілік жоқ болса, онда сақ болып қауіпті склондарда бір-бірден өтіңіз.
- Қар құлаудың бірінші белгілері олар:сынып жатқан мұздың дыбысы, ақ шан, үстінен астына құлап жатқан қар.
- Егер сіз лавина сізге келе жатқанынды қөрсеніз, онда лавинадан төмен қарай қашпаныз. Лавинаның жылдамдығы 30 метр секундына жету мүмкін.
- Лавинаның жолынан кетіп немесе биікке (ағашқа, скалаға немесе үлкен таска) шығуға үмтылыныз. Ослай сіз лавинаны өзінің астынан өткізесіз.
- Егер лавина жақын болса, рюкзак, таяқты, шаңғыны лақтырып жіберініз, себебі олар сізге қардың астында кедергі жасайды.
- Егер лавина сізді алып кетсе бетті жауып, демалмаңыз, өйткені қар сіздің ауызынызға мұрынға кіреді және сіз демала алмай қаласыз.
- Қармен домалап келе жатқанда бір затқа (мысалы скалаға) ұстап калуынызды үмтылыныз. Осындайда қар өтіп кетіп сізді қалдыру мүмкін.
- Егер лавина сізді алып кетсе оның бетінде қалуға және лавинаның шетіне жылжуға үмтылыныз. Қолдармен өзінен жолдағы тастарды итеріндер.
Жасанды көшкіні