Зерттеу тақырыбының өзектілігі

       Зерттеу тақырыбының өзектілігі. Менің дипломдық жұмысымның тақырыбым «Кәсіпорынның құнын бағалаудағы әдістемелік тәсілдер» туралы. Кәсіпорынның экономикалық көрсеткіштерінің жақсы жетістіктерге жету мақсатында, тәжірибелік және ізденіс жүйесі меншікті басқару факторының негізі ретінде бағалау қызметі қолданылады. «ҚР бағалау қызметі туралы» заңына сәйкес мемлекеттік меншікті жекелендіру кезінде, басқаруды сенімділікке беру немесе жалға беру, сату, сатып алу, жарғылық қордың салымы ретінде ипотекалық несиенің жүргізілуі кезінде қоғамдық бағалау үлкен роль атқарады. Сонымен қатар мүлік туралы мәмле кезінде міндеттелген бағалау жүргізіледі.  

       Бағалау процессі -  құны соңғы тұжырыдама жасау үшін бағалаудың белгілі тәсілдері мен әдістерін пайдалана отырып алға қойған есепті логикалық неізделген және жүйелендірілген тізбектей шешудің процедурасы.

      Бағалаудың мақсаты - құн түрі мен меншік құқықтарын анықтау. Бағалау функциясын тұжырымдай отырып, біз бағалау не үшін қажет деген сұраққа жауап берем.

      Менің мақсатым - кәсіпорын құнын бағалаудағы әдістемелік тәсілдермен бағалау,  кәсіпорын бизнесін бағалау құнына қатысты түсініктемелер ашып беру, кәсіпорындарды бағалау жүргізу тәжірибесін және Қазақстан Республикасындағы бағалау қызметінің жаңа еңгізулерді айқындап беру.

       Нарықтық экономикада бiздің елдiң  өткелi ғылым және тәжiрибенiң  жаңа облыстарының қатардың терең  дамытуы талап еттi. Мүліктің кепiлақылы  қарызының беруге сауда банктерiнiң  жекешелендiрудiң процессi, фондылық  нарықтың пайда болуы, сақтандырудың  жүйесiнiң дамытуы, өткелi (бизнес) кәсіпорын құнын бағалау, оның  капиталын нарықтық құнның анықтауының  да жаңа қызметтегi қажеттiліктердi қалыптастырады.          

       Құрамы бойынша тауардың да  кәсiпорынының капиталы сирек  кездесетiн және күрделi, недәуiр  мөлшердеге оның табиғатын нақты  факторларды анықтайды. Сондықтан  оның дамытуының шарттарының  барлық тиiстi iшкi және сыртқы  есепке алумен капиталды кешендi баға қажеттi.

     Кәсiпорынның нарықтық құнының  анықтауындағы қажеттi сауда саттықтың  операцияларымен бірге бітпейді. Кәсіпорын бизнесін бағалау  әр түрлі және мүліктің құқықтық құнын - акциялау кезінде  күрделi iске асыру нұсқаларын талап етулер өседі:

• мүлiктi сақтандыру;
• жаңа жарнашылардың тартуы;
• қосымша акциялардың шығарылымы;
• мүлiктi сақтандыру;
• мүліктің кепiлақылы қарызды алу;
• салықты есептеу;
• мұрагер болу және тағы басқалар қолдануды  көрсетеді.

     Кәсiпорынның нарықтық құнының  анықтауы бәсекелестiк нарықтағы  тiрi қалуға күреске оның әзiрлеуiне  мүмкiндiк туғызады, кәсiпорынның  потенциалдық мүмкiндiктерi туралы реалистiк ұсынысты бередi. Оның стратегиясының өндiруi негiз болу кәсiпорындардың бизнесті бағалау процессi. Демек, ол талғаулы жолдарды айқындайды және қалай олардың iшiнде максимал тиiмдiлiгiн серiктестiкпен қамтамасыз еткенiн анықтайды, және жоғары нарық бағасын қояды.  Бiздің елдегi тәуелсiз кәсiпорынның иелерi және фирмалар көрiнiп қалады, барлық олардың капиталын нарықтық құнның анықтауындағы қажеттiлігі өткiрлеу болып қалыптасады. Олар тек қана меншiктiң жасауына шығын iс жүзiнде бағалайтындығынан, тәжiрибесi сонымен бiрге не көрсетедi, олардың мүліктің жетiлмеген құндары бойынша кәсiпорындарының бағасының әдiстерiн бiз елiнде қазiр қолданылады.

       Мемлекет экономикалық объектілерді  төмен бағамен сата отырып, келешек табыстарды алуға иемдену құқығы жоғалтады, және де табыстар және нақты кәсiпорынның иелерi, олардың қызметкерлерiне құқығын  көбiнесе жоғалтады.

        Сондықтан оның сатуының жанында  меншiктегi келешек табыстары дұрыс  емес есепке алмау. Сонымен  инвестор ең алдымен келешек  табыстар қызықтырады, объекттiң  жасауына кететін шығындар емес, келешек табыстардың негiзiнде  кәсiпорындардың бизнестің бағасы  бола алатындығымен қате мәлім.  Кәсiпорынның бизнес бағасының  бұл өткiзуi арқасында оған жолдарының  жинағы көп жақты кешеннiң қолдануы талап етедi:  кәсiпорын оның келешек табыс алуына  және ұқсас кәсiпорындардың капиталды сатудың бағаларының нарықта шығындардың көз қарасымен. Сондықтан бағалау қызметтiң бизнестің тиiмдiрек жинағы қаржы менеджерлерi, тексерушiлермен, экономисттармен бiрге салу болып табылады.

       Кәсiпорын құнының бағасы сенiмдi және дәл болу үшін бағалау  технологиясын қатал сақтау керек.  Технология бiртiндеп кезеңдерден  тұрады: ең жақсы және объекттiң  өте тиiмдi қолдану әдiсi, жиын және  талдау мақсаттар және бағаның  функциясы, объекттiң бағасының  жоспарлауы, мәлiметті анықтау қажет.  Кәсiпорын құнының бағасы дәлдiгi  бағаның әдiстерiнiң қолданудың  дұрыстығынан сонымен бiрге тәуелдi болады.

       Бірінші тарауда – мен кәсіпорын  бизнесін бағалау құнына қатысты  түсініктемелер, кәсіпорын бизнесін бағалау мақсаты мен құн түрлері, кәсіпорын құнын бағалаудағы әдістемелік тәсілдер туралы айқындып бердім.

       Екінші тарауда - тәуелсіз бағалау компаниясында қолданылатын  бағалау қы зметінің қағидаларын, кәсіпорын құнына бағалау жүргізу тәжірибелерін,    кәсіпорын құнын бағаланған кезіндегі есептемесін ашып жаздым.

        Үшінші тарауда - Қазақстан Республикасындағы кәсіпорын бизнесін болашақта дамуы және жетілдіру жолдарын,  кәсіпорының құнын бағалау жүйелерiнiң қолдануының шетел және отандық тәжiрибесi туралы жаздым.