Кәсіпорынның инновациялық стратегиясының мәні мен мазмұны

Ауыр жағдай ауыл шаруашылығында қалыптасты. ¤ткен жылдары ауыл

Өнеркәсіп пен ауыл шаруашылығындағы өндірістің құлдырауы, кәсiпорындар мен

1990-1999 жылдар кезеңiнде жүктердi барлық көлiк түрлерiмен тасымалдау

Елдiң экспортында, алдыңғы жылдардағы сияқты, шикiзаттық бағытталу басым

Экономикасының шикiзаттық бағытталуы елдi дүниежүзiлiк рыноктардың минералдық шикiзатына,

Проблемалар қара металдардың өнiмдi кен қорларының тозуынан, Қазақстанның

Әлемдiк қоғамдастықтың даму үрдiсi инновациялық қызметтің экономикалық өсу

Тәжiрибе жоғары технологиялық салаларында жаңалықтар енгізуге деген көтерiңкi

Қазiргi уақытта еңбекке қабiлеттi тұрғындарды еңбекпен қамтуды арттыру

Инновациялық қызмет жаңа шаруашылық-аумақтық құрылымдарды (технопарктердi, бизнес-инкубаторларды, аймақтық

Инновациялық процестер тек өндiрiске ғана емес, шынтуайтында қоғамдық

Жоғары технологиялық өндiрiстер мемлекеттiк бюджеттi толтырудың негiзгi көздерiнiң

2.2 Стратегияның мақсаты, міндеттері және оны жүзеге асыру

Индустриялық саясат дегенiмiз мемлекеттiң бәсекеге түсуге қабiлеттi және

Индустриялық-инновациялық дамудың мемлекеттiк стратегиясы 2010 жылға дейiнгi кезеңге

Стратегияның басты мақсаты шикiзаттық бағыттан бас тартуға ықпал

Өңдеушi өнеркәсiпте және қызмет көрсету саласында бәсекеге түсуге

Бәсекеге түсу қабiлетi дегенiмiз қазақстандық кәсiпорындардың экспортқа шығарылатын

Экономиканың шикiзаттық секторын дамыту Үкiметтiң салалық және секторлық

Стратегияның мiндеті:

• өңдеушi өнеркәсiпте орташа жылдық өсу қарқынын 8-8,4

• өңдеушi өнеркәсiптiң негiзгi қорларының өнiмдiлiгiн арттыру;

• кәсіпкерлiк ахуалды, құрылымды қалыптастыру және жеке секторды

• ғылымды көп қажет ететiн және жоғары технологиялық

• елдiң экспорттық әлеуетiн қосылған құны жоғары тауарлар

• сапаның әлемдiк стандарттарына көшу;

• дүниежүзiлiк ғылыми-техникалық және инновациялық процестерге қосылу арқылы

Стратегия мынадай қағидаттарға негiзделедi:

•жеке сектормен серiктестiк;

•инвестициялық және инновациялық ұсыныстардың өнеркәсiптің шикiзаттық емес салаларында

•өнеркәсiптi жаңғыртуға, оларға қолдау көрсету жөнiндегi рәсiмдердiң жариялылығы

•қосылған құн тiзбегiн дамытуды қамтамасыз ететiн салаларға мемлекеттiк

•тең бәсекелестiк жағдайларды және салауатты бәсекелестiк ортаны қалыптастыруды

•қандай да болсын жеке сипаттағы жеңiлдiктерден және преференциялардан

•индустриялық саясаттың бәсекелестiк артықшылықтарды қалыптастыруға бағытталуы.

Аталған қағидаттар сақталғанда және экономика құрылымында түбегейлi сапалық

2.3 Бағдарламаны іске асырудың негізгі бағыттары мен тетіктері

2.3.1Инновациялық даму стратегиясы мен басымдықтары

Дамыған елдермен салыстырғанда Қазақстанда мемлекеттiк ғылыми-техникалық саясатының принциптiк

Қазақстанда ғылымды қаржыландыру жеткiлiктi емес. Шаруашылық субъектiлердiң ғылым

Мұндай жағдайда Қазақстан мен дамыған елдердiң ғылыми-техникалық дамуындағы

Осыған байланысты негiзi жоғары және ғылымды қажетсiнетiн технологияларға

Қазақстанда экономиканы дамытудың инновациялық жолына көшуiне бiрқатар экономикалық,

Өндiрiстi кең ауқымды жаңарту үшiн қазiргi уақытта республикада

Шетелдiк технологиялар  мен техниканың бақылаусыз ағылуы отандық қолданбалы

Кесте

Қазақстандағы инновациялық қызметтің дамуына ықпал ететін

факторлардың салыстырмалы сипаттамасы

Оң факторлар

бай табиғи ресурстар;

бос өндiргiш қуаттардың болуы;

салыстырмалы түрде дамыған

ғылыми-техникалық әлеует;

технологиялық жағдайлардың

қатарында технологиялық

баяндамалардың болуы;

жеткiлiктi бiлiктi инженерлiк- техникалық қызметшi;

жеткiлiктi жоғары жалпы бiлiмдiк

деңгейiмен үйлескен арзан жұмыс күші;

елдiң екi құрлықтықтың тоғысында

географиялық орналасуы;

инженерлiк-техникалық кадрларды

даярлаудың қалыптасқан жүйесi.

инновациялық қызметтi жеткiлiксiз

нормативтiк құқықтық реттеу;

жаңаформациядағыбасқарушылық

кадрлардың болмауы; экономиканың шикiзаттық

бағытталуы;

дүниежүзілiк деңгейдегі меншікті

технологиялар салаларының шектелуi;

iшкi қаржы ресурстарының тапшылығы;

инновациялық қызметтiң инфра-құрылымының дамымағандығы; өндiргiш күштердi

лансыздандыру материалдық-техникалық базаның жарақтануы;

техникалық жағынан әлсiз өндiргiш күштердi бөлудегi теңсiздiк;

ғылыми-техникалық қызметтi ком -мерциялау үшiн тетiктер мен нақты

өндiрiстiң жоғары технологиялық салаларының қатарында техникалық

ішкi рыноктың мардымсыз

сыйымдылығы.

Осыған байланысты Қазақстан үшiн, жоғары дамыған шет елдердiң

"Yстемелеу" инновациясы - жаңа өнімдер мен отандық ғылыми-техникалық

"Қарыз алу" инновациясы - бұрын Қазақстанда шығарылмаған және

"Көшiру" инновациясы - шетелдiк ғылыми-техникалық әлеует пен жаңа

Қазақстан үшiн жақын болашақтағы неғұрлым қолайлы стратегия "үстемелеу"

Отандық экономиканың даму шамасына қарай дүниежүзiлiк рыноктарда республика

Инновациялық дамудың маңыздылығын ескере отырып, қазiргі жағдайда ауыл

Басымдықтарды таңдап алу кезiнде экономиканы әлеуметтiк қайта бағыттауға,

Бұл бағыт үшiн өсу нүктелерi - тұрмыс техникасын,

Дамыған елдер, энергетикалық және экологиялық дағдарыстардың қысымымен, энергия

Бұл бағыт үшiн өсу нүктелерi - минералдық, көмiрсутегiлiк

Неғұрлым жоғары технологиялық жағдайларды айқындау кезiнде елдiң экономикасы

Бұл бағыт үшiн өсу нүктелерi - информатика мен

2.3.2. Бағдарламаны қалыптастыру тәртiбi

Республиканың инновациялық дамуының базалық принципi Бағдарламаның бiрiнен соң

Бағдарламаның қысқа мерзiмдi кезеңi (2001-2003 жылдар) екi кiшi

Дайындық (2001-2002 жылдар) - инновациялық қорларды, технопарктердi, бизнес-инкубаторларды

Негiзгi (2003 жыл) - өнеркәсiптiң, ауыл шаруашылығының, көлiк

Бағдарламаның қысқа мерзiмдi кезеңiнiң мiндеттерi:

• инновациялық қызметтiң инфрақұрылымын дамыту (өндiрiстiк-технологиялық және ақпараттық

• ғылыми-техникалық және инновациялық қызметтi ақпараттық қамтамасыз ету

• заңнамалық және нормативтiк құқықтық кесiмдердi әзiрлеу;

• ақталу мерзiмi 2 жылға дейiнгi аймақтық және

Бағдарламаның орта мерзiмдi кезеңi (2003-2008 жылдар) перспективалы ғылыми-техникалық

Бағдарламаның орта мерзiмдi кезеңi отандық ғылымның жетістіктері, шетелдiк

Бағдарламаның ортамерзiмдi кезеңінің мiндеттерi:

• экспортқа бағдарланған өнiмдердiң шығарылуын қамтамасыз ететiн технологияларды

• технологиялық жабдықтар, мұнай-газ, тау-кен өндiру, металлургия өнеркәсiбi,

• iшкi және сыртқы рыноктарда тұрақты сұранымға ие

• инновациялық сала үшін кадрлар даярлау мен қайта

Бағдарламаның ұзақ мерзiмдi кезеңi (2008-2015 жылдар) орта мерзiмдi

Бағдарламаның ұзақ мерзiмдi кезеңi шеңберiнде отандық ғылыми мекемелердi

Бағдарламаның ұзақ мерзiмдi кезеңiнiң мiндеттерi:

• орта мерзiмдi бағдарламаның неғұрлым талап етiлген жобаларын

асыру;

• өнiмдi өткiзудiң тұрақты рыноктарымен iрi өндiрiстердi қалыптастыру;

• экономика салаларының технологиялық дамуын қамтамасыз ету.

Бағдарламаның орта мерзiмдi және ұзақ мерзiмдi кезеңдерiн iске

Бағдарлама нақты экономикалық көрсеткiштер бөлiгiнде ұлттық әлеуметтiк-экономикалық басымдықты

Барлық салаларды олардың әлеуметтiк-экономикалық мәнi мен даму ерекшелiгiн

Осыған байланысты таяудағы және алыс перспективаға ғылым мен

Осы тiзбелерге сүйене отырып, конкурстық негiзде инновациялық бағдарламалар

2.3.3.Тiкелей және жанама қолдау әдiстерi

Мемлекет инновациялық процестердi реттеу мақсатында жаңалықтар енгiзуде бастамашылық

Инновациялық қызметтi тiкелей реттеу:

• ғылым мен техниканы дамытудың басымдықты бағыттарын таңдау

• мемлекеттік бюджеттен  мақсатқа бағытталған қаржыландыру;

• инновациялық бағдарламалар мен жобаларды iске асыру үшiн

• мемлекеттік емес құрылымдар iске асыратын инновациялық жобалар

•көрнектi жобаларды бастамалау және жүзеге асыру;

• инновациялық жобаларды елдiң инновациялық даму басымдықтарына сәйкестiгiне

• инновациялық қызметтiң инфрақұрылымын қалыптастыру (технологиялық парктер,

• халықаралық ғылыми-техникалық ынтымақтастықты дамыту негiзiнде жүзеге асырылатын

Инновациялық қызметтi жанама реттеу:

• жеңiлдiктi салық заңнамалар;

• отандық және шетелдiк инвесторлар үшін жеңiлдіктi инвестициялық,

2.3.4 Инновациялық инфрақұрылымды қалыптастыру

Инновациялық қызметтi мемлекеттiк қолдаудың бiр тәсiлi республика аумағында

Инфрақұрылымды қалыптастыру кезiнде мемлекет аймақтардағы олар құратын ғылыми-техникалық

Конструкторлық-технологиялық жаңалықтарды жетiлдiру мен өндiрiстердi дайындауға, бәсекелестiкке қабiлетті

Аймақтардың экономикалық мамандануын, өнеркәсiптiк, ғылыми және оқу әлеуеттерiнiң

Инновацияларды тұтынушылар мен жаңа енгiзiлiмдердiң авторлары арасында ақпараттық

2.3.5. Инновациялық қызметтi дамытудың құқықтық негiздерi

Инновациялық қызметтi дамытуды тиiстi нормативтiк құқықтық базаны құрусыз

Қазақстандағы ғылыми-техникалық қызметті құқықтық реттеудiң негiзi "Қазақстан Республикасының

Экономиканың инновациялық даму жолына өту кезiнде құқықтық қатынастарды

Өнiмдердiң сапасына, өнеркәсiптiк құқықтар мен интеллектуалдық меншiктi қорғауға

Өнімдердiң, тауарлардың және қызмет көрсетулердiң сапасына қойылатын талаптардан

Ел экономикасына ИСО 9000 сапасындағы Жүйесi және ИСО

Инновациялық қызметтi дамытуға өзiне өнеркәсiптiк меншiктi (өнертабыстар, үлгiлер,

Осыған байланысты экономикалық, өндiрiстiк, инвестициялық және қаржылық нормалар

Мемлекеттiк интеллектуалдық меншiктi түгендеудi өткiзу, оның шын құнын

2.3.6.Халықаралық ынтымақтастық

Дамыған елдерде iшкi рыноктар, әдетте, ендi кең ауқымды

Алайда, дүниежүзiлiк экономикалық көш бастаушылар арасындағы кооперацияның тереңдеуiмен

Осы жағдайларда мемлекетке халықаралық инновациялық байланыстарды реттеуде, дүниежүзiлiк

Осыған байланысты мемлекет халықаралық ғылыми-техникалық ынтымақтастықты ынталандыру мақсатында

Қазақстан Тәуелсіз Мемлекеттер Достастығы елдерiмен өзінің ынтымақтастығын 1998

Республикада инновациялық белсендiлiктiң өсуiне ТАСIS, ЮНИДО, МАГАТЭ, ЮНКТАД

Шетелдiк мамандар мен сарапшыларды республика үшiн маңызды халықшаруашылық

Елден инновациялық әзiрленiмдердiң, бiрiншi кезекте олардың пайдаланылуы дүниежүзiлiк

3. Индустрия–инновацияны қаржылық ресурстар мен қамтамасыз ету және

3.1 Қажетті ресурстар және оларды қаржыландыру көздері

3.1.1 Қаржылық қамтамасыз ету

Нарықтық экономика жағдайында инновациялық қызметтi қаржыландыру жүйесiнiң өзiндiк

Бұл жүйе, бiрiншi кезекте, техникалық жаңалықтарды ел экономикасына

Осы жүйенiң элементтерi:

• қаржылық қаражаттардың түсу көздерiнiң жиынтығы;

• ақшалай қаражатты шоғырландыру және оларды инновациялық бағдарламалар

• қайтарымдылық жүйесiн және оларды пайдалану тиiмдiлiгiне баға

Инновациялық қызметтi дамытуға арналған қаражат республикашiлiк көздерден iздестiрiлуi

инновациялық инфрақұрылымды дамыту - бизнес инкубаторлар, арнайы конструкторлық

Мыналарды:

• қаржы ресурстарына қажеттiлiк пен оларды алудың нақты

• кәсiпорындардың мемлекеттiк бюджеттер алдындағы алған қаржылық мiндеттемелерiнiң

• материалдық және қаржылық ресурстардың ұтымды пайдаланылуын;

• тапсырыс берушiлермен, контрагенттермен және жеткiзушiлермен

экономикалық қарым-қатынастар iс-тәжiрибесiнен туындайтын өзге де

мiндеттердi шешудi қамтамасыз ететiн қаржылық бақылау жүйесi қалыптастырылатын

Осыған байланысты мемлекет инновациялық қызметтi қаржыландыру жүйесiн мынадай

• жүйенiң ғылыми-техникалық жетiстiктердi тез және тиiмдi енгiзуге

•қаржыландыру көздерiнiң көптiгi;

• инновациялық қаржыландырудың барлық жүйесiнде де, сол сияқты

• іс жүзiнде қолдану үшiн техникалық және технологиялық

•қолданылатын тетiктердiң негiздiлiгi және заңдық қорғалуы.

Жалпы салалық, салааралық және аймақтық ғылыми-техникалық бағдарламаларды, сондай-ақ

Инновациялық қызметтi мемлекеттік емес қаржыландыру көздерi:

• инновациялық кәсiпорындардың меншiктi қаражаты;

• бағалы қағаздар эмиссиясының есебiнен жұмылдырылатын қаражат;

• коммерциялық банктердiң несиелерi;

• мамандандырылған және қайырымдылық қорлар;

• жаңа өнімнiң тез шығарылуына мүдделi инвестициялық компаниялардың

Қымбат бағалы станоктар, жабдықтар, бiрегей бақылау-өлшеу техникаларын сатып

3.1.2.Ғылыми-техникалық қамтамасыз ету

Ғылыми-техникалық қамтамасыз ету инновациялық дамудың айқындаушы шарты болып

Технологиялар мен жабдықтар экологиялық, техникалық қауiпсiздiк және санитарлық

Мемлекет ғылыми-техникалық қамтамасыз ету функцияларына, жабдықтар мен технологияларға

•инновациялық бағдарламалар мен жобаларды қалыптастыруды;

•кешендi ғылыми-техникалық сараптама жүргiзудi;

•іргелi ғылыми зерттеулер жүргізудi;

•инновациялық бағдарламалар мен жобаларды ғылыми-техникалық алып жүруді;

•дүниежүзiлiк ғылыми-техникалық дамудың болжамын;

•тендерлiк негiзде мiндеттi түрде кешендi ғылыми-техникалық, технологиялық және

3.1.3.Кадрлық қамтамасыз ету

Қазақстан дамудың инновациялық жолына өту кезiнде қазiргi менеджмент

Инновациялық саланың кадрлары - бұл, ең алдымен, жаңа

Инновациялық кәсiпорындар алғашқы кезеңде дербес қаражатының есебiнен кадрларды

Нақты кәсiпкерлiк жобаларды басқару және iске асыру үшiн

Қазақстанның қазiргi кадр әлеуетiнiң жағдайы дүниежүзiлiк деңгейдегі технологияларды

Кадрлық қамтамасыз етудiң басымдықты және неғұрлым тиiмдi бағыттарының

3.2 Жаңа техникасы мен технологияның тезникалық деңгейінің көрсеткіштері

Нарықтық экономика жағдайындаинновациялық қызметінің тиімділігін талдау қиындайды және