Автор: Пользователь скрыл имя, 25 Февраля 2013 в 10:19, реферат
Аналық плата – дербес компьютердің ең маңызды құрылғыларының бірі. Аналық платада процессор мен оперативті жадты байланыстыратын ақпараттық кеңарна – басқаша айтқанда «шина» орналасады. Шина сонымен қатар компьютердің басқа да ішкі құрылғыларын бір-бірімен байланыстырып тұрады. Аналық платаның жұмысын микропроцессордың микросхемалар жиынтығы – чипсет басқарып отырады.
Аналық плата
– дербес компьютердің ең маңызды
құрылғыларының бірі. Аналық платада
процессор мен оперативті жадты
байланыстыратын ақпараттық кеңарна –
басқаша айтқанда «шина» орналасады. Шина
сонымен қатар компьютердің басқа да ішкі
құрылғыларын бір-бірімен байланыстырып
тұрады. Аналық платаның жұмысын микропроцессордың
микросхемалар жиынтығы – чипсет басқарып
отырады.
Чипсет
Чипсет - процессорды
оперативті жадпен және басқа да ішкі
құрылғылар мен байланыстыра отырып, оның
жұмысын басқаратын аналық тақшаның микросхемалар
жиынтығы.
Бұрынғы компьютерлердің
аналық тақшасында 200-ге жуық микросхемалар
орналасатын. Қазіргі компьютерлерде
екі негізгі чипсет микросхемасы орналасады:
• жад контроллері
немесе Солтүстік көпір (North Bridge), процессордың
жадпен және бейненің қосалқы жүйесімен
жұмысын қамтамасыз етеді.
• енгізу-шығару контроллері
немесе Оңтүстік көпір (South Bridge), сыртқы
құрылғылармен жұмысты қамтамасыз етеді.
Солтүстік және оңтүстік
көпірлер екеуі екі микросхемада орналасады.
Аналық тақшаның техникалық мүмкіндігі
осы екі көпірге байланысты болады. Екі
көпірдің техникалық сипаттамаларына
қарап аналық тақшаға қандай құрылғыларды
қосып-қоспауға болатындығын шешуге болады.
Компьютерде жұмыс
істеу кезінде барлық мәлімет аналық немесе
жүйелік тақша арқылы өңделеді. Аналық
тақша - бұл компьютердің барлық құрамдас
бөліктері қосылатын күрделі көп қабатты
мөрлік тақша. Аналық тақша мыс өткізгіш
жолшықтар желісімін қапталған, олардың
бойымен мәліметтер тақшада құрастырылған
микро-схемалар мен компьютердің басқа
құрылғылары қосылатын слоттарға
Аналық плата
– дербес компьютердің ең маңызды
құрылғыларының бірі. Аналық платада
процессор мен оперативті жадты
байланыстыратын ақпараттық кеңарна
– басқаша айтқанда «шина» орналасады.
Шина сонымен қатар компьютердің
басқа да ішкі құрылғыларын бір-бірімен
байланыстырып тұрады. Аналық платаның
жұмысын микропроцессордың
Чипсет
Чипсет - процессорды
оперативті жадпен және басқа да ішкі
құрылғылар мен байланыстыра отырып, оның
жұмысын басқаратын аналық тақшаның микросхемалар
жиынтығы.
Аналық тақта
Аналық плата – дербес
компьютердің ең
Чипсет
Чипсет - процессорды
оперативті жадпен және
Бұрынғы компьютерлердің
аналық тақшасында 200-ге жуық
жад контроллері немесе
Солтүстік көпір (North
енгізу-шығару контроллері
немесе Оңтүстік көпір (South
Солтүстік және оңтүстік
көпірлер екеуі екі
Компьютерде жұмыс
істеу кезінде барлық мәлімет
Аналық тақша көрінісі:
Томато аналық тақшасы
Аналық тақша — бұл
белгілі бір
Процессорды орнату
«ұяшығы». Pentium және Pentium
Қуат қосу слоттары:
AT және ATX
PCI стандартты разъем-слоттар.
32 разрядты құрылғыларды
AGP разъемдары. AGP форматтағы
видеокарталарды орнатуға
ISA типті разъем-слоттар.
16 разрядты құрылғыларға
Оперативті жадын орнату
слоттары. Оперативті жадын
Порттар контроллерлері.
«Порт» деп компьютердің артқы
Процессор немесе микропроцессор
компьютердегі орталық мәліметтер
Ірі компаниялардың
бірі Sapphire Technology
Бұл платформа орындау
АТХ және пайдаланушы
МВ LGA-7755S ASUS P5GPL-X(i915PL+SВ+LAN)mATX
80MHz1-PClex16/1-PClex1/3-PCI/
MBLGA-775s Intel BLKD964GZIssl(946+VGA+LAN+SB)
Аналық тақта
Аналық плата – дербес
компьютердің ең
Чипсет
Чипсет - процессорды
оперативті жадпен және
Бұрынғы компьютерлердің
аналық тақшасында 200-ге жуық
жад контроллері немесе
Солтүстік көпір (North
енгізу-шығару контроллері
немесе Оңтүстік көпір (South
Солтүстік және оңтүстік
көпірлер екеуі екі
Компьютерде жұмыс
істеу кезінде барлық мәлімет
Аналық тақша көрінісі:
Томато аналық тақшасы
Аналық тақша — бұл
белгілі бір
Процессорды орнату
«ұяшығы». Pentium және Pentium
Қуат қосу слоттары:
AT және ATX
PCI стандартты разъем-слоттар.
32 разрядты құрылғыларды
AGP разъемдары. AGP форматтағы
видеокарталарды орнатуға
ISA типті разъем-слоттар.
16 разрядты құрылғыларға
Оперативті жадын орнату
слоттары. Оперативті жадын
Порттар контроллерлері.
«Порт» деп компьютердің артқы
Процессор немесе микропроцессор
компьютердегі орталық мәліметтер
Ірі компаниялардың
бірі Sapphire Technology
Бұл платформа орындау
АТХ және пайдаланушы
МВ LGA-7755S ASUS P5GPL-X(i915PL+SВ+LAN)mATX
80MHz1-PClex16/1-PClex1/3-PCI/
MBLGA-775s Intel BLKD964GZIssl(946+VGA+LAN+SB)
Сурет 1. Компьютердің құрамына кіретін негізгі құрылғылар Компьютердің осы бөліктерінің ішіндегі ең «бастысы» жүйелік блок болып саналады. Онда компьютердің барлық негізгі тораптары орналасады: 1. Аналық тақша 2. BIOS 3. Процессор мен жад 4. Жүйелік өрім 5. Дискжетектер 6. Мультимедиялық және коммуникациялық құрылғылар
Аналық тақша Компьютерде жұмыс істеу кезінде барлық мәліметтер аналық немесе жүйелік тақшамен өңделеді. Аналық тақша – бұл компьютердің барлық құрауыштары қосылатын күрделі көп қабатты баспалық тақша. Аналық тақша мыс өткізгіштер-жолдар желісімен қапталған – олар бойынша тақшада құрастырылған микросхемалар мен компьютердің басқа құрылғылары қосылатын слоттарға мәліметтер келіп түседі. Әрбір құрылғы белгілі бір слотқа қосыла алады. BIOS (Basic Input Output System) Енгізу-шығарудың базалық жүйесі (BIOS — Basic Input Output System) өзіне компьютердің құрылғыларының арасындағы өзара әрекетті ұйымдастырушы енгізу-шығару бағдарламаларының жинағын қамтиды. BIOS аппараттық құрал ретінде де, операциялық жүйенің бағдарламалық модулі ретінде де қарастырылады. Компьютерде BIOS жүйесі жүйелік тақшада орнатылған микросхема түрінде іске асырылған. Ескі жүйелерде ROM BIOS микросхемасын орнатқан болатын. Қазіргі заманғы компьютерлерде BIOS-ты сақтау үшін флэш-жад (flash memory) микросхемасы пайдаланылады. Олар бір құрауыш үшін ондаған мың есеге дейін ақпаратты қайта жазуға рұқсат етеді. Бұл қосылатын құрылғыларды қолдау үшін ескі қызметтерді оңай түрлендіруге немесе жаңа қызметті үстемелеуге мүмкіндік береді. BIOS-ты түрлендіру үшін жүйелік тақшасы бар жинақта жеткізілетін арнайы утилит (бағдарлама) пайдаланылады. BIOS жүйесі мыналарды қамтиды: • CMOS RAM — жүйелік уақыт пен компьютер қисыны туралы ақпаратты сақтайтын жад. • CMOS-жад аз энергия тұтынуымен, энергияға тәуелсіздігімен ерекшеленеді, құрамдас аккумулятордан қоректенеді. CMOS RAM мөлшері BIOS жүйесіне кіретін Setupбағдарламасының көмегімен өзгереді. Бұл бағдарламаға компьютерді бастапқы жүктеу кезінде DEL пернесін ұстап тұрып кіруге болады Сендердің компьютерлеріңде орнатылған BIOS туралы егжей-тегжейлі аналық тақша сипаттамасынан оқуға болады.
Процессор сызбанұсқасы
Процессор мен жад Компьютер сипаттамасының басында, әдеттегідей, орталық процессордың (central processing unit, CPU) типі мен жиілігін көрсетеді. Одан әрі жедел жадтың (random access memory, RAM) сипаттамасы беріледі. Компютердің бұл құрауыштары – ең бастылары, өйткені оның жұмысының жылдамдығын осылар анықтайды. Компьютерге әлемдегі ең үлкен қатқыл дискіні, ең күшті бейнеадаптерді және керемет дыбыстық жүйені орнатуға болады, бірақ баяу процессор мен мардымсыз жад кезінде барлық осы байлық пайдасыз болады. Процессор, немесе, оны тағы микропроцессор деп атағандай, компьютер мәліметтерін өңдеудің орталық құрылғысы болып саналады. Процессор микорсхема ретінде көрінеді де жедел жадпен қатар аналық тақшада тұрады. Процессорлар Microsoft Word немесе Netscape Communicator сияқты бағдарламалар жұмысы үшін қажетті есептеулерді орындайды. Процессор неғұрлым жылдам болған сайын, солғұрлым компьютердің жұмыс істеу жылдамдығы үлкен болады. Процессордың жылдамдығы мегагерцтерде (МГц) немесе гигагерцтерде (ГГц) өлшенетін оның ырғақтық жиілігімен анықталады. 1 МГц секундына бір миллион ырғаққа тең, ал 1 ГГЦ — бір миллиардқа; 1 ГГц = 1000 МГц. Процессорларды аналық тақшаға орнатады, сондықтан олар компьютерлердің ерекше ішкі құрауыштары болып саналады. Процессорға үстінен радиатор орнатылады. Олар әр түрлі типті болады. Базарда ең арзаны, жалпы мойындалғаны және кең таралғаны «Экструзиондық» (пресстелген) радиаторлар болып саналады. Оларды өндіруге пайдаланылатын негізгі материал — алюминий. Сондай-ақ радиаторларды мыстан да жасайды, олар қымбаттау тұрғанымен, өте тиімді. Радиаторға үстінен желдеткіш (кулер) орнатады. Желдеткіш процессорды салқындату үшін қызмет етеді. Желдеткіш жұмыс істеу үшін оны аналық тақшаға қосу қажет.
Жүйелік өрім Компьютердің алуан түрлі операцияларды орындау жылдамдығы жүйелік өрімнен тәуелді болады. Жүйелік өрімнің жылдамдығын, процессор сияқты, мега- и гигагерцтерде өлшейді. Егерде процессорды автомобильмен салыстырсақ, онда өрімді ол қозғалатын жол ретінде елестетуге болады. Баяу жүйелік өрімнің жұмыс істеуі машиналармен кептелген тар көшедегі қозғалыспен парапар, ал жылдам жүйелік өрімнің жұмыс істеуі – сегізқатарлы автомагистральдағыдай. Жад Жад деп мәліметтердің кез келген қоймасын айтады, бұл көбінесе тез (еркін) қатынас құруға болатын мәліметтерді уақытша сақтауға арналған құрылғы. Егерде процессорға әрбір бит үшін қатқыл дискіге қатынауға тура келетін болса, онда компьютер өте баяу жұмыс істеген болар еді. Осының орнына мәліметтер, процессор әлдеқайда тез жұмыс істейтін, жедел жадта сақталады. Жад түрлерінің көпшілігі мәліметтерді уақытша сақтауға арналған. Жедел жад (RAM)
Компьютердің жедел жады (қысқартылған түрде – ОЗУ немесе RAM) мәліметтерді қысқа мерзімге сақтау үшін қызмет етеді. Кез келген бағдарламаның, ОЖ-ні қамти отырып, жұмыс істеуі үшін іске қосу кезінде бағдарламаның бір бөлігін жүктеуге жетел жадтың біршама көлемі талап етіледі. Бұл қатқыл дискіге қатынамастан бағдарламаның маңызды мәліметтеріне қатынас құру мүмкіндігін қамтамасыз етеді. Компьютерде бір мезгілде неғұрлым көп бағдарлама жұмыс істесе, солғұрлым үлкен жедел жад талап етіледі. Бағдарламаның жұмысы аяқталған кезде немесе компьютерді ағытқанда жедел жадта сақталынатын мәліметтер өшіріледі. Жедел жад ішкі жад болып саналады да сыртқы жадтың мысалдары бола алатын қатқыл дискі немесе жинақы-дискіден ерекшеленеді. Тіпті компьютер ағытылғаннан кейін де ақпарат сыртқы жадта сақталады. Жедел жадтың көлемі мегабайтармен (Мб) өлшенеді. Қазіргі заманғы қосымша бағдарламалардың көпшілігі жұмыс істеу үшін, ең шекті өлшемде, іске қосылған бағдарламалардың әрбір данасы 64 Мб жедел жад талап етеді. Пәрменді пайдаланылатын бейнелік және дыбыстық үлкен бағдарламаларға (мысалы – компьютерлік ойындарға) оданда үлкен жад талап етіледі. Жаңа компьютерлерге қазір ең аз дегенде 256 Мб-тық жедел жад орнатады. Егерде компьютерде орнатылған жадтан үлкен жатты талап ететін бағдарламаны іске қосатын болсақ, онда оның жұмыс істеу жылдамдығы бірден құлдырайды, тіптен компьютер мүлдем «тұрып қалады». Өнімділік тұрғысынан, компьютерде неғұрлым үлкен жад орнатылса, солғұрлым жақсы.
Аналық тақша (Плата материнская; motherboard) — орталық процессор, жедел жад микросхемалары, кеңейту қуыс- орындары және есептеу Машинасының басқа да кейбір жүйелік сыңарлары орналастырылған негізгі мөрлі тақша. Кез келген компьютердің негізгі құрамдас бөлігі. Ӏшкі байланыстарды басқарады және басқа құрылғылармен үзілімдер арқылы әрекеттеседі. Кейде бас немесе жүйелік тақша деп те аталады.
Аналық тақша
07.08.2011, 18:17 | |
Компьютердің негізін
қалайтын бөлігі ол жүйелік тақша (main
board), басқаша аналық тақша (motherboard) деп
аталады. Оған сатып алушылар сөзсіз аз
көніл бөлінеді. Себебі қолданушылардың
көбісі компьютердің бұл бөлігінің қаншалықты
маңызды екендігін білмейтіндігінде. Біріктірілген тақша; толық өлшемді АТ тақшасы; Baby-AT; LPX; ATX; NLX. Толық өлшемді
АТ тақшасы Chipset – микросхема жиыны. Бұл бір
немес бірнеше микросхемалар, таймерлері,
микропроцессорлардын "байланысуына”
арналып жасалған басқару жүйесі. |
Аналық тақшадағы шиналар тек процессормен байланыс орнату үшін ғана қолданылмайды. Аналық тақшадағы ішкі құрылғылар және де оған тікелей қосылатын құрылғылар бір-бірімен шиналар арқылы байланысады, әрекеттеседі.
Аналық тақшалардың негізгі
шиналық интерфейстері. ISA (Industry Standart
Architecture). Жүйелік блоктың барлық
құрылғыларын байланыстыруға рұқсат береді,
сонымен қатар жаңа құрылғыларды
стандартты слоттар арқылы жеңіл
қосуға мүмкіндіктер тудырады. Қазіргі
заманғы компьютерлерде жоғары өткізгіштікті
керек етпейтін сыртқы құрылғылар да
қолданады. (дыбыстық карталар, модемдер
және т.б.). PCI( Peripherial Component Interconnect). Pentium
процессорының негізінде дербес
компьютерлерге енгізілген сыртқы құрылғылардың
қосудың стандарты. Бұл сыртқы компоненттері
қосу үшін арналған бөліктеушілер мен
локальді шина интерфейсі. Осы стандарттың
жаңалығы ол plug-and-play механизмі. Оның негізгі
PCI шинасының ажыратылатын қосылысына
сыртқы құрылғы физикалық қосылғаннан
кейін осы құрылғының автоматикалық
конфигурациясы жүзеге асырылады. FSB (Front
Side Bus). Pentium Pro процессорынан бастап,
оперативті жадымен байланыс орнату
үшін арнайы. FSB шинасының жүиелілігі
негізгі параметр болып табылады,
дәл осы параметр аналық тақшаның
спецификасын көрсетеді. AGP (Advanced Graphic Port).
Беинеадаптерлерді қосу үшін арналған
арнайы шиналық интерфеис. USB(Uneversal Serial
Bus). Бұл компьютерлердің