Алгоритм. Алгоритм қасиеттері

        15..20: writeln(otvet2);

        21..30: writeln(otvet3);

        31..100:writeln(otvet4) else writeln (‘қате’);

      end

      end. 
 
 

        «Қайталану» базалық  структурасы 

     Шарттың сақталу кезінде командалар сериясын қайталап орындау үшін берілетін  нұсқауды қайталау командасы немесе орындалатын командалар сериясын цикл денесі деп атайды. Қайталау командасының түрі өзгертілген төрт түрлі құрылымы бар: n рет, әзірше, дейін, үшін. «Қайталану» структурасында цб, цс, әзірше, дейін, үшін, рет қызметші сөздер қолданылады. Қайталанудың әр түрін бөлек қарастырамыз. 
 

      1) n рет циклінің түрі: 

      n рет қайталау S (қайталану саны n болғанша цикл денесін S қайталап орындау) 

      цб n рет

           S

      цс 
 
 
 
 

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

3. әзірше  циклінің түрі:

 

           әзірше Р орындау S (әзірше Р шартты сақталып тұрған кезде, цикл денесін S орындау) 

     цб

           әзірше Р

     S

      цс

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

3) дейін  циклінің түрі: 

           Р дейін қайталау  S (Р шартының сақталуы аяқталғанға дейін S-ті қайталап орындау) 

     цб

           S

          дейін Р

цс

 
 
 

Дейін циклінің Әзірше циклінен өзгешілігі – мұнда шартты тексеруден бұрын  цикл денесі бір рет орындалады, ал Әзірше циклінде алдымен шарт тексеріледі.

  

      4) Үшін циклінің құрылымы:

           цб і үшін х1-ден х2 дейін (қадам һ)

            S

           цс 
 

      мұндағы і параметр, х1 – оның бастапқы, х2 – соңғы мәні, һ – қадам, ол 1-ге тең емес не теріс сан болуы  да мүмкін. Һ=1 болса, қадам Һ-ты циклге енгізбей кетуге болады. Оның үстіне, алгоритмдер  теориясында Һ=1 мәні ғана қарастырылған.

      х2>х1 болған кездегі «үшін» циклінің блок-схемасын төменде көрсетеміз. Егер х2<х1 (Һ<0) болса, осы схеманың екінші блогы х1>=х2 болуы тиіс.

      «Үшін»  циклін параметр бойынша қайталау циклі  деп те айтады. 

 

      Паскаль тілінде пайдаланатын қайталану операторлар: for параметрлі цикл, while алдын ала қойылған шартты, repeat кейін қойылған шартты. 

      For операторының жазылуы: 
 

      for <цикл санағышы>:=<бастапқы мән> to <соңғы мән> do <цикл денесі>; 

      немесе 

     for <цикл санағышы>:=<бастапқы мән> downto <соңғы мән> do <цикл денесі>; 
 

      Мысал 1. функцияның мәнін анықтайтын программа құрыңыз, егер х-тің мәні  0.2 қадамамымен -4-тен 4-ке дейін өзгерілсе. Қайталану саны мынадай формуламен есептеледі  

      Program Func;

      var x,y: real;

            k: integer;

      begin

               x:=-4;

        for k:=1 to 4 do

        begin

                y:=

           write    

            x:=x+0.2

         end

      end. 
 

     While циклінде қайталану саны белгісіз  болғандықтан, оның жзылу үлгісі  келесідей болады: 

      while <логикалық өрнек> do <цикл денесі>; 
 

      Мысал 2. 1-ден басталатын бүтін он санын өсу ретімен баспаға шығаратын программа құрыңыз. 

      Program Vivod;

      const k=10;

      var n: integer;

        begin

               n:=1;

               while n<=k do

            begin

               n:=n+1

               writeln(n)

         end

      end. 
 

      repeat…until циклдық операторының жазылу үлгісі: 
 

      repeat <цикл денесі> until <логикалық өрнек> 
 

Мысал 3. 1-ден басталатын бүтін он санын өсу ретімен баспаға шығаратын программа құрыңыз. 

      Program Vivod1;

      const k=10;

      var n: integer;

        begin

               n:=1;

               repeat

        n:=n+1;

        writeln(n)

      until n<=k

         end.