Дүние жүзін бөлісудің аяқталуы

Егер ағылшын  отарлық экспансиясы Каир-Кейптаун жоспары бойынша жүргізілсе, Франция саясаты Атлант мұхитынан Үнді мұхитына дейінгі жерлерді жаулау әрекетімен жүргізілді. Еуропалық державалар жағалаудағы негізгі аудандарды басып алғаннан кейін ішке енуді көздеді. Бүл аймақтарда Франция мен Англия арасында кейін Германия мен шиленістер басталды. 1894 жылы Францияның билігі батыс Африкада орнады. Батыс Африканы бөлісу аяқталғанда, Англия Гамбияның сағасындағы біраз елді - мекендерді ғана иемденді. Нигерді жоғары бойлай отырып, ағылшындар Франциямен қақтығысты. 1890 жылы батыстағы ағылшын және француз иеліктерін межелеп бөлу туралы келіссөздер жүргізілді. Солтүстік және оңтүстік Нигерияда Британ протектораты орнады. 80 - жылдары Германияның экспансиялық бағыты басталды. Камерун жэне Того арқылы Нигер және Чад өзендерін жағалай ағылшын және француздарға параллель бағытта шықпақшы болды. 

80 -жылдардың  басында шығыс Тропикалық Африка  ағылшын, француз, неміс отарлаушыларының  бақталастық алаңына айналды.  Әсіресе, белсенділікті Германия  танытты. Шығыс Африкаға басып  кіру 1984 жылы жеке компания құрған «Германия отарлаушыларының одағы» арқылы жүзеге асты. 1885 жылы бас компания бірнеше шақырымға созылған Португал иеліктерінен солтүстікке қарай орыналасқан территорияға иелік етуге қол жеткізді. Аз уақытта Германияның иеліктерінің көбеюі Лондонды алаңдатты. 1885 жылы Британ үкіметінің бұйрығы бойынша сұлтан Занзибара Германияға өз иеліктеріне енуіне наразылық жариялады. Шығыс Тропикалык Африкада ағылшын және герман иеліктерінің арасында аттамалылық пайда болды. 1888 жылы Германияның иеліктерінде арабтар жергілікті халықтармен қосылып бас көтерілулер ұйымдастырды. 1889 жылы Бугандағы көтеріліске араласқан Англия бұл елді де өзіне бағындырды. Шығыс және Тропикалық Африкада ағылшын және герман иеліктерін межелеп бөлісу 1890 жылы аяқталды. Оған негіз болған «Гельголанд трактаты». 

Тынық мұхиты елдерінің  жаулануы және әлемді отарлық бөлісудің  аяқталуы. XIX ғасырдың аяғында капиталистік мемлекеттер арасында әлемді бөлісу аяқталды. Ағылшын империализмінен  Суданды басып алуы ағылшын - француздардың Батыс және Орталық Африкада үстемдігі, Бур республикасының жаулап алынуы, Тынық мұхит аралдарының бөліске салынуы «бос» жерлердің қалмағандығын көрсетті, формальды түрде Азия мен Африканың тәуелсіз мемлекеттері өзгерді. Алайда, олардың барлығы жартылай отарға айналды. 1900 жылы Африканың оннан тоғызы жаулап алынғанда отарларды монополиялық иелікке алу дәуірі туындады. 

Өткен XIX ғасырдың аяғында халықаралық қайшылықтар  шиеленісе түсті. Англия, Франция, Ресеймен отарлық бәсекелестікке түсе отырып, Германия империясын өзіне бақталас етіп алды. Германия өзінің Ресеймен жақындасуының дүрыс екенін білсе де, француз - орыс блогының қарсыласы позициясынан таймады. Сонымен қатар Германия Англияның ең ірі бақталасына айналды. Ағылшын - француз - орыс келісімдері оңтайлы жолга қойылды. Германияның Ресеймен, Англиямен қайшылықтары күшейді. Бұл оның 1918 жылы күйреуіне әкелді. 

Африкамен қатар 1887 жылы Англия Оңтүстік - Шығыс Азия аудандарына көз тікті. Ол Малай  жарты аралының бөлінуін аяқтап, онда өзінің билігін орнатты. Франция Үндіқытайдың оңтүстік бөлігін иелене отырып, Аннам жерін 1883 жылы басып алды. Француздардың елге кіруі вьетнамдылықтардың наразылығын тудырып, Вьетнамды вассалдық тәуелділікке өтуіне жол беріледі. 1990жылдардың аяғында ауыр отарлық соғыстардың нәтижесінде Вьетнам Францияның қол астына кірді. Англия 1885 жылы Бирманы отарлау саясатында асығыстық танытты. XIX ғасырдың екінші жартысында Бирма Англияменен Францияның күрес алаңына айналды. Франция оны Үндіқытай мен Үндістан арасындағы аралық мемлекетке айландырмақ болды. Бірақ сәтсіздікке ұшырады. 3 ағылшын Бирмандық соғыс нәтижесінде король билігі таратылды. 1886 жылы Бирма Британ империясының құрамына енді. Англияменен Францияның Вьетнам және Бирма елдерін жаулауы Сиам аралдарының бөлінісуінің аяқталуына әкелді.