Қазақстандықтардың Мәскеу шайқасына қатысуы

        Қазақстандықтардың Мәскеу шайқасына қатысуы

1941 жылы 30 қыркүйек-1941 жылы 6 желтоқсан. Батыс шекараны  күзеткен 485 шекара заставасы жау  шабуылын алғашқы қарсы алды. Брест қамалының қорғаушылары 1941 жылдың 22 маусымынан 1 айдан астам  уақыт жауға төтеп тұрды. Қамалды қорғаушы қазақстандықтар: А.Наганов, В.Фурсов, Қ.Әбдірахманов, Қ. Иманқұлов, Ғ. Жұматов, Ш. Шолтыров т.б.

Қазақстандықтар ерлік үлгісін көрсете білді:

  1941 жылғы 24 маусым-219-атқыштар полкі Литваның Шяуляй қаласында   алғаш рет ұрысқа кірісті.

  1941 жылғы  құркүйек-дивизия комиссары, оңтүстік-батыс  майдан Әскери Кеңесінің мүшесі  Е.П.Рыков басқарған 800 жауынгер 3 тәулік бойы шайқасып, бәрі қаза  тапты. Киевтегі орталықтағы көшеге  және Катонқарағай орта мектебіне  Е.П. Рыков есімі берілді.

Соғыс тарихында  алғаш рет Кеңес Одағының Батыры атағын алған қазақстандық-танк әскерлерінің генерал-майоры К.А.Семенченко.

Ұлы Отан соғысы жылдарында бірінші болып жанған ұшағын жау тобына бағыттап ерлік  көрсеткендер-А.Маслов экипажы. Оның құрамында болған Бақытораз Бейсекбаев Ресейдің батыры, 1998 жылы Қазақстанның Халық Қаһарманы атанды.

Қара теңіз  флотының контр-адмиралы атыраулық  Л.А.Владимирский батылдығымен ерекшеленді.

Мәскеу шайқасында генерал-майор И.В.Панфилов қолбасшылық  еткен 316-атқыштар дивизиясы шайқасты.

1941жылғы 16 қараша-1075-атқыштар  полкінің 28 танк жоюшылар тобы  Дубосеково разъезінде жаудың 18 танкісін жойып жіберді. Ротаның  саяси жетекшісі В.Г. Клочков: «Ресей кең-байтақ, бірақ шнгінерге жер жоқ, артымызда Мәскеу» ұранын көтерді.

      1941жылғы 18-қараша-дивизия командирі  генерал И.В.Панфилов ерлікпен  қаза тапты.

      Панфиловшы 1075-атқыштар полкі 8-ротасының  саяси жетекшісі П.Б.Вихрев бастаған 14 жауынгер жаудың 5 танкісі мен  2 взвод жаяу әскерін жойды.  Жалғыз қалған саяси жетекші гранатамен 2 танкіні жойып, өзін-өзі атып қаза тапты. П.Б.Вихревке Батыр атағы берілді.

      И.В.Карпов қолбасшылық еткен  атқыштар полкі мен аға лейтенант  Б.Момышұлы қолбасшылық еткен  батальон жауынгерлері ерлікпен  шайқасты.

      Бауыржан Момышұлына 1990 жылы қайтыс болғаннан кейін Батыр атағы берілді.

       316-атқыштар дивизиясының ерлік  жолдары:

   Мәскеу  шайқасындағы ерлігі үшін 8-гвардиялық  дивизия болып қайта құрылып,  Қызыл Ту орденімен марапатталды.

   Старая  Русса- Холм аралындағы «қарлы жорықтағы» ерлігі үшін Ленин орденімен марапатталды.

   Шығыс  және орталық Латвияны азат  еткені үшін құрметті «Ригалық» атағымен марапатталды.

   Риганы  азат еткені үшін 2- дәрежелі Суворов  орденімен марапатталды.

Кеңес Одағының Батыры Төлеген Тоқтаров: Бородино селосында неміс бөлімінің штабына кіріп, 5 офицердің көзін жойды.

Кеңес Одағының Батыры, ротаның саяси жетекшісі  Мәлік Ғабдуллин ерлігі: ол басқарған  автоматшылар тобы жау танкісін жойып, бөлімшелерін жау қоршауынан алып шықты.

238-атқыштар дивизиясының  автоматшысы Рамазан  Амангелдиев: Ока жағасында, Серпухов түбіндегі Воронино қыстағындағы шайқаста 13 фашистің көзін жойып, өзі де қаза тапты.

    Мәскеу  шайқасының тарихи маңызы:

«Блицкриг» сәтсіздікке  ұшырады.

  Гитлерлік  армияның жеңілмейтіндігі туралы аңыз күйреді.

  Кеңес армиясы  стратегиялық бастаманы қолға  алып, түбегейлі бетбұрыс басталды.