Қазақстан Республикасының Парламенті

Қазақстан Республикасының Парламенті - елдің заң шығару қызметiн жүзеге асыратын ең жоғарғы өкiлдiктi орган.

• 1995 жылы 30 тамызда бүкiлхалықтық референдуммен қабылданған ҚР Конституциясына сәйкес Парламент екi рет (1995 жылы және 1999 жылы ) сайланды.

Парламенттiң өкiлеттiгi оның бiрiншi сессиясы ашылған сәттен басталып, жаңадан сайланған Парламенттiң бiрiншi сессиясы жұмысқа кiрiскен кезден аяқталады. Өкiлеттiк Конституцияда көзделген жағдайлар мен реттерде мерзiмiнен бұрын тоқтатылуы мүмкiн.Парламенттiң ұйымдастырылуы мен қызметi, оның депутаттарының құқықтық жағдайы конституциялық заңмен белгiленедi. ҚРП құрылымы тұрақты негiзде жұмыс iстейтiн екi палатадан: жоғарғы палата — Сенат және төменгі палата — Мәжiлiстен тұрады.

Парламент өз палаталарының бөлек отырысында мәселелердi әуелi Мәжiлiсте, содан соң Сенатта қарау арқылы заңдар қабылдайды; республикалық бюджеттi және оның атқарылуы туралы есептердi, бюджетке енгiзiлетiн өзгерiстер мен толықтыруларды талқылайды, мемл. салықтар мен алымдарды белгiлейдi және оларды алып тастайды; ҚР-ның әкiмшілік-аумақтық құрылымына қатысты мәселелердi шешу тәртiбiн белгiлейдi; азаматтарға рақымшылық жасау туралы актiлер шығарады; палаталардың бiрлескен комиссиялары мүшелерiнiң жартысын сайлайды; Конституцияға сәйкес Палаталар депутаттарының өкiлеттiгiн тоқтатады, оларды қол сұғылмаушылық құқығынан айырады; Үкiмет мүшелерiнiң есептерiн тыңдайды; палаталардың үйлестiрушi және жұмысшы органдарын жасақтайды, регламент қабылдайды, ҚР Конституциясында (54-бап) көзделген басқа да өзгерiстердi жүзеге асырады.

Парламент Палаталардың бiрлескен отырыстарында: Президенттiң ұсынысы бойынша Конституцияға өзгерiстер мен толықтырулар енгiзедi; Конституциялық заңдар қабылдайды, оларға өзгерiстер мен толықтырулар енгiзедi; республикалық бюджеттi және Үкiмет пен Республикалық бюджеттiң атқарылуын бақылау жөнiндегi Есеп комитетiнiң бюджеттiң атқарылуы туралы есептерiн бекiтедi, бюджетке өзгертулер мен толықтырулар енгiзедi; Президенттiң қарсылығын туғызған заңдар немесе заңның баптары бойынша Президент қарсылық бiлдiрген күннен бастап бiр ай мерзiм iшiнде қайталап талқылау мен дауысқа салуды өткiзедi (бұл мерзiмнiң сақталмауы Президент қарсылығының қабылданғанын бiлдiредi); Президенттiң бастамасы бойынша әр Палата депутаттары жалпы санының үштен екiсiнiң дауыс беруiмен Президентке бiр жылдан аспайтын мерзiмге заң шығарушылық өкiлеттiк бередi; Президенттiң Премьер-министрдi; Ұлттық банк төрағасын тағайындауына келiсiм бередi; Премьер-министрдiң Үкiмет бағдарламасы туралы баяндамасын тыңдап, бағдарламаны мақұлдайды немесе қабылдамай тастайды (Палата депутаттары жалпы санының үштен екiсiнiң дауысымен Үкiмет бағдарламасының екiншi рет қабылданбауы Үкiметке сенiмсiздiк бiлдiрген болып табылады); әр Палата депутаттары жалпы санының үштен екiсiнiң дауысымен, Парламент депутаттары жалпы санының кемiнде бестен бiрiнiң бастамасы бойынша Үкiметке сенiмсiздiк бiлдiредi; соғыс және бейбiтшiлiк мәселелерiн шешедi; Республикалық референдум белгiлеу туралы ұсыныс енгiзедi, т.б.

Парламент Республиканың бүкiл аумағында мiндеттi күшi бар ҚР-ның Заңдары, Парламенттiң қаулылары, Сенат пен Мәжiлiстiң қаулылары түрiнде заң актiлерiн қабылдайды. Республика Заңдары Президент қол қойғаннан кейiн күшiне енедi. Парламент пен оның палаталарының заң актiлерi, егер Конституцияда өзгеше көзделмесе, Палаталар депутаттары жалпы санының көпшiлiк дауысымен қабылданады, ал конституц. заңдар Конституцияда көзделген мәселелер бойынша әр Палата депутаттарының жалпы санының кемiнде үштен екiсiнiң көпшiлiк дауысымен қабылданады. Парламент Үкiметке сенiмсiздiк бiлдiргенде, Парламент Премьер-министрдi тағайындауға екi мәрте келiсiм бермесе, Парламенттiң Палаталарының арасындағы немесе Парламент пен мемлекеттік билiктiң басқа тармақтары арасындағы келiспеушiлiк салдарынан саяси дағдарыс болғанда — Президент Парламенттi тарата алады. Бiрақ төтенше жағдай немесе соғыс жағдайы кезеңiнде, Президент өкiлеттiгiнiң соңғы 6 айында, сондай-ақ, алдыңғы таратудан кейiнгi 1 жыл iшiнде Парламенттi таратуға болмайды.

Парламенттiң ағымдағы қызметi тұрақты атқарылады, олардың саны әр Палатада жетеуден аспауға тиiс. Палаталардың бiрлескен қызметiне қатысты мәселелердi шешу үшiн Сенат пен Мәжiлiс тепе-тең негiзде бiрлескен комиссиялар құруға құқылы. Заң жобасы Мәжiлiстiң тұрақты к-тiнде алдын-ала қаралып, ол бойынша қорытынды бергеннен кейiн — Мәжiлiстiң жалпы отырысында талқыланады. Әдетте, талқылау екi оқылымда өтедi. Ал Конституцияға өзгерiстер мен толықтырулар енгiзу және конституция заңдар қабылдау немесе оларға өзгерiстер мен толықтырулар енгiзу мәселелерi бойынша кемiнде екi оқылым өткiзiлуi мiндеттi.

Сенаттың қаралған заң жобасы бойынша қарсылық бiлдiруге құқы бар. Сенат депутаттары жалпы санының көпшiлiк дауысымен қабылданбаған жоба Мәжiлiске қайтарылады. Егер Мәжiлiс депутаттары жалпы санының үштен екiсiнiң дауысымен жобаны қайтадан мақұлдаса, онда жоба Сенатқа қайта талқылауға және дауысқа салуға берiледi. Қайта қабылданбаған заң жобасын сол сессия барысында қайтадан енгiзуге болмайды.Әр Палатаны депутаттардың арасынан сайланатын, мемл. тiлдi еркiн игерген төраға басқарады. Төрағалар палаталардың жұмысын жүргiзедi.

Тұтастай алғанда, Парламенттiң қос палаталы құрылымы Қазақстанның жоғары заң шығарушы органы қызметiнiң пiкiр алшақтықтарын азайтып, өзара ынтымақтаса жұмыс iстеуiн мақсат етедi: палаталар бiр-бiрiне бағынбайды, бiр-бiрiне тәуелсiз құрылады; палаталардың әрқайсысы жеке жұмыс тәртiбiнде қызмет атқарады, өздерiнiң қызмет аясы мен мiндеттерi бар. Сонымен қатар олар көптеген мәселелер бойынша бiрлесiп қызмет атқаруға мiндеттi. Парламент Сенатының әр кездегi төрағалары:

• Ө.Байгелдi (1995 — 99)
• О.Әбдiкәрiмов (1999 жылдан)
• Н. Әбіқаев

Марат Тұрдыбекұлы  Оспанов

 

Марат Тұрдыбекұлы  Оспанов (17.09.1949, Ақтөбе қаласы – 23.01.2000, Алматы қаласы) – қоғам қайраткері, экономика ғылымдарының докторы.

 

Өмір жолы

• 1971 жыл — Қазақ КСР-і Мемлекеттік жоспарлау, есептеу орталығының ғылым зерттеу институтында кіші ғылыми қызметкер.
• 1971 жыл — Мәскеу халық шаруашылығы институтын
• 1972–1976 жж. — Ақтөбе мемлекеттік медицина институтында оқытушы, кафедра меңгерушісі.

 

 

• 1979 жыл — ҚазМУ-дың аспирантурасын (қазіргі ҚазҰУ) бітірген.
• 1979-1990 жж. — Партия ұйымының хатшысы.
• 1990-1991 жж — Қазақ КСР-і Жоғары Кеңесінің Экономикалық реформа, бюджет пен қаржы мәселесі жөніндегі комитет төрағасының орынбасары.
• 1991-1992 жж. — ҚР Мемлекеттік Бас салық инспекциясы бастығының орынбасары.
• 1992-1994 жж. — ҚР Қаржы министрінің 1-орынбасары – Бас салық инспекциясының бастығы.
• 1995 жыл — ҚР Министрлер Кабинеті жанындағы Шетелдік капиталды игеру жөніндегі комитеттің төрағасы.
• 1996-1999 жж. — ҚР Парламентінің бірінші шақырылымдағы Мәжілісінің төрағасы.
• 1999-2000 жж. — «Отан» партиясы төрағасының орынбасары.
• 1995-2005 жж — 1 және 2-шақырылымдағы ҚР Парламенті Мәжілісінің депутаты.

Ғылыми еңбектері

• 1997 жылы «Налоговая реформа и гармонизация налоговых отношений» деген тақырыпта докторлық диссертация қорғады.

Оспанов елдегі қоғамдық-саяси  процестерге белсенді араласып, республика Парламентінің қалыптасуына, саяси және экономикалық реформалардың әзірленіп, жүзеге асырылуына үлес қосты. 
Ол қаржы және бюджет, салық т.б. экономикалық салаларға арналған 100-ден астам ғылыми мақала, 8 монография («Гармонизация налоговых отношении», 1997; *«Налоговая реформа и гармонизация налоговых отношении, 1997; т.б.) жазды.

• 1999 жыл «Тұрақтанудан өсімге қарай» (1999-2005) атты дағдарысқа қарсы экономикалық бағдарламасын жариялады, кейін бұл ҚР Үкіметінің экономикалық бағдарламасында негіз етіп алынды.^[1] Экономика ғылымы саласында 6 кітабы бар.

Ақтөбе қаласындағы көшенің  біріне, Батыс Қазақстан медицина академиясына М.Оспанов есімі берілген. Ақтөбе қаласында Марат Оспанов  тұрған үйге ескерткіш тақта ілініп, 2001 жылы шілде айында есімі берілген медицина академиясына қола бюсті қойылды. Батыс Қазақстан мемлекеттік академиясына, Алматы мен Ақтөбе қалаларындағы көшелерге Марат Оспанов есімі берілді.

Марапаттары

2-дәрежелі «Барыс» орденімен  (1999) және медальдармен марапатталған.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Орал Байқонысұлы  Мұхамеджанов

Мұхамеджанов Орал Байқонысұлы
Дүниеге келгені:	1948 қарашаның 11-інде  Қостанай
Мансабы:	Қазақстан Республикасы Парламент Мәжілісі төрағасы

 

Мұхамеджанов  Орал Байқонысұлы — Қазақстан Республикасы Парламент Мәжілісі төрағасы.

Қысқаша өмірбаяны

1948 жылы қарашаның 11-інде туған. Қазақ.

1971 жылы Новосібірдегі кооперативтік сауда институтын бухгалтер-экономист мамандығы бойынша тәмамдаған. Алматы жоғарғы партия мектебін бітірген, политолог.

13-і шақырылған Қазақстан  Республикасының Жоғарғы Кеңес  депутаты.

Қазақстан Республикасы Президенті Әкімшілігінің ұйымдастыру-бақылау және кадр саясаты басқармасының Мемлекеттік инспекторы болып жұмыс істеген.

Төрағалыққа сайлау алдынан  Парламент Мәжілісі төрағасының  орынбасары болып тағайындалған.

2008 жылы қазанның 13 Қазақстан Республикасы Парламент Мәжілісі төрағасы болып қайта сайланды.

Марапаттары

«Құрмет» орденімен, және төрт медалмен марапатталған.

 

 

 

№12 орта мектебі  мектепке дейінгі

шағын орталығымен  мемлекеттік мекемесі

 

 

 

РЕФЕРАТ

 

 

 

 

Тақырыбы: Қазақстан  Республикасының Президенті

 

 

                                          Орындаған:Медиум Сымбат

                                          Тексерген:Дүйсебай Айнаш

 

 

 

 

 

 

 

2012-2013 оқу жылы