Қазақстан мен Украина арасындағы қарым-қатынастар

Еуразия аймағы қашанда тарихи-мәдени, гуманитарлық, ғылыми, әлеуметтік-экономикалық және саяси қатынастардың  құнарлы жері болатын. Бұл дәстүрді Еуразияның тәуелсіз мемлекеттері жалғастыруда. Еуразиялық тарихи-мәдени феноменін  түсіндіруде қоғамдық және саяси қайраткерлер, мәдениет және өнер қайраткерлері, Қазақстан және Украина ғалымдары өз үлестерін қосты. 

Ұлттық  мәдениеттің міндеті  – байланыстарды  үзбей, оларды әлемдік  мәдениет аясында  кеңейту және дамыту болып табылады. Халықаралық  мәдени ынтымақтастық  мәселесі егемен Қазақстанның мемлекеттік мәдени саясатында ерекше орын алып отыр.  

Тәуелсіз  Қазақстан мен  Украина арасындағы қарым-қатынастар тарихына, міне, 16 жыл болды.1992 жылғы 22 шілдеде Қазақстан  Республикасы мен  Украина арасында дипломатиялық қатынастар орнаған болатын. Тарихи қалыптасқан байланыстарды жалғастыра отырып, екі ел арасындағы қатынастар мемлекеттер егемендігін алған уақыттан бері шынайы әріптестік және достық қатынасқа ие болды. 

1999 жылдың 17 қыркүйегінде  Киев қаласында  қол қойылған Қазақстан Республикасы мен Украина арасындағы 1999-2009 жылдарға арналған экономикалық ынтымақтастық туралы шарттың аясындағы Қазақстан Республикасы мен Украина арасындағы 1999-2009 жылдарға арналған ұзақ мерзімді экономикалық ынтымақтастық туралы бағдарламаға сәйкес екі елдің саясат, экономика, әлеуметтік қоғам және мәдени салаларында, бұқаралық ақпарат құралдары арасында ақпарат алмасу және тағы да басқа жұмыстар жүзеге асырылуда.  

Қазіргі кезде Украина  мен Қазақстан  арасындағы ынтымақтастықтың негізгі бағыттарының бірі — алғы технологияларды енгізу болып саналады. Соның ішінде — космосты зерттеу, әскери-техникалық ынтымақтастықты ұлғайту мәселелері.Сонымен қатар, Қазақстанға еуропалық рынокқа шығу үшін Украинаның транзиттік жолдарын пайдалану өте тиімді болуға тиіс. 

Екі ел арасында соңғы  жылдары көлік  пен коммуникация, агроөнеркәсіп, аэрокосмос, әскери-техникалық және гуманитарлық салалардағы  ынтымақтастық жедел  қарқынмен дамып  жатыр. Елбасымыздың былтырғы жылы Киев қаласына сапары барысында  жеткен келісімдерге сәйкес біріккен өндірістер құрылуда, ауылшаруашылық техникасы мен құрал жабдықтардың әкелінуі жүзеге асырылуда. Қазақстан жағы АН-148 украйн ұшақтарын сатып алуға ғана емес, сонымен қатар оларды өндіруге де қатысуға дайын. Ал, Украина жағы Қазақстанның темір жол вагондарын жөндеуге өз үлесін қосып отыр. 

  Жеті жыл бұрын  Украина мен Қазақстан  арасындағы жылдық  тауар айналымы 200,0 млн. доллар құраған. 2007 жылдың соңында  бұл көрсеткіш  1,5 млрд.-қа өсті. Егер  де жылдық тауар  айналымы осындай  қарқынмен өсе берсе, жақын арада Қазақстан Украинаның ең алдыңғы сауда серіктесі болатынына ешқандай күмән жоқ. 

Ал  екі ел арасындағы мәдениет және ақпарат  саласындағы қатынастарға келетін болсақ, 2005 жылдың 30 мамырында  Астана қаласында  Қазақстан Республикасының  Мәдениет, ақпарат және спорт министрлігі мен Украинаның Телевизия және радиотаратылым мемлекеттік комитетінің арасында ақпарат саласындағы ынтымақтастық туралы келісімге қол қойылды. Осы құжат ақпарат саласындағы ынтымақтастықты қарқындатуға жағдай жасайды.  

Мәдени-гуманитарлық ынтымақтастық кеңінен  дамып келе жатыр. Бұл — аталған  саладағы өзара қатынастарға оң ықпал етуші  басты факторлар. 

Қазақстан Республикасының  Президенті Н.Ә.Назарбаевтың Украинаға сапары аясында 2007 жылғы 2 ақпанда  Киев қаласында Украинадағы Қазақстан жылының салтанатты ашылуы болып өтті. 

Т.Шевченко атындағы Ұлттық опера  және балет театрында  Қазақстан өнер шеберлерінің гала-концерті табысты  өтті. Қазақстан мен  Украинаның жетекші  шығармашылық ұжымдары, Құрманғазы атындағы мемлекеттік академиялық халық аспаптар оркестрі, К.Байсейітова атындағы Ұлттық опера және балет театрының хор және балет труппасы, Мемлекеттік “Гүлдер” ансамблі, Украинаның халық артисі Богодар Которовичтің басқаруымен Украинаның мемлекеттік камералық ансамблі, КСРО халық әртісі Ә. Дінішев, Қазақстанның халық әртістері Р.Рымбаева, А.Мұсақожаева, Қазақстанның еңбек сіңірген әртістері Б.Тілеухан, Л.Әлпиева, Ж.Бақтай, Т.Шевченко атындағы Ұлттық опера және балет театрының солисі Д.Попов, Львов филармониялық оркестрінің бас дирижері А.Торыбаев, сондай-ақ, П.Веревка атындағы Украинаның Ұлттық еңбек сіңірген академиялық халық хоры және Украинаның эстрадалық симфониялық оркестрі сынды шығармашылық ұжымдар қатысты. 

Киев-Печора лаврасының мұражай кешенінде 15 ақпанға созылатын “Алтын адам. Сақ қорғандарының қазыналары” және “Қазақстанның ежелгі зергерлік өнері” атты көрме ашылды. Сонымен қатар, Кино үйінде көрсетілген Қазақстанның “Көшпенділер” кинофильмі зор табысқа ие болды.  

Украинаның  Ұлттық филармония залында 3 ақпанда Құрманғазы атындағы мемлекеттік академиялық халық аспаптар оркестрінің концерті өтті. Концертке Қазақстанның еңбек сіңірген әртісі Ж. Баспақова және Халықаралық конкурстардың лауреаттары Т.Мұсабаев, Ж.Ермағамбетова, О.Сүлейменовтер қатысты. 

Ұлттық  музыкалық балалар  мен жасөспірімдер  театрында К.Байсейітова  атындағы Ұлттық опера  және балет театрының  балет труппасының  орындауында композитор Р.Салаватовтың “Әлқисса”  балетінің тұсаукесері  өтті. 

3 ақпанда Черкасы  қаласының филармония залында Қазақстан өнер шеберлерінің концерті өтті. Ол концертке Қазақстанның халық әртісі Р.Рымбаева, Қазақстанның еңбек сіңірген әртістері Б.Әбділманов, Л.Әлпиева, Ж.Бақтай, Қазақстанның еңбек сіңірген қайраткері Ж.Сейдоллаұлы және Халықаралық конкурстардың лауреаттары Ж.Әубәкірова, А.Зақан, Ж.Тапин, Е.Құсайынов, А.Мұздаханова, “Гүлдер” мемлекеттік ансамблі қатысты. 

Барлық  концерттер үлкен  жетістіктермен өткізілді, украин көрермендеріне еліміздің мүмкіндіктері, Қазақстан орындаушыларының жоғары кәсіби деңгейі көрсетілді. 

Қазақстан жылының шеңберінде парламентаралық  ынтымақтастықты, сауда-экономикалық, мұнай-газ, мәдени-гуманитарлық, ғылым және білім  салаларында екіжақты қатынастарды әрі  қарай тереңдетуге  бағытталған түрлі  іс-шаралар ұйымдастырылды. 

Қазақстан және Украина жастарының ұйымдары “Біз –  болашақ!” атты ұранымен кездесулер өткізді. Мұхтар Әуезовтың 110 жылдығына арналып  әдеби кештер, кітап  көрмесі ұйымдастырылды. Астана-Киев телекөпірі өткізілді. 

Днепропетровск  облысында Қарағанды  облысының, Днепродзержинскіде Теміртау қаласының күндері өтсе, Алматы қаласы Одессада өз іс-шараларын өткізді. Маңғыстау облысының делегациясын Черкасск облысы қарсы алды. 

Львов, Запорожье, Одесса және Киевте Павлодар облысының  іс-шаралары, ал Киевте Астана күндері кең көлемде өткізілді.  

Аталған іс-шараларға саясаткерлер, бизнесмендер, қала және облыстардағы шығармашылық ұжымдардың, украйн ұлттық мәдени орталықтарының өкілдері қатысты. 

2008 жылдың 7-10 ақпаны  аралығында Украинадағы  Қазақстан жылының  салтанатты жабылуы Киев қаласында өнер шеберлерінің гала-концертімен аяқталды. 

Оған  Н. Тілендиев атындағы “Отырар сазы”  академиялық фольклорлық-этнографиялық  оркестрі қатысып, “Жовтень”  кинотеатрында “Қызжылаған” атты көркемфильм  көрсетілді.