Адам мен әлем тұтастығы

15-16

Аялай біл сен

деп соққан

жүректі

Жаныңда жүрген жақын адамдарға жүрек жылуын жеткізе білу. Айнала қоршаған адамдар, отбасы мүшелері, құрбы-құрдастар, достар арасындағы сыйластық, құрмет.

2

17-18

Адамның азаматтық тұлғасы

Жеке тұлғаның қоғам алдындағы  әлеуметтік және азаматтық жауапкершілігін  өзбілімі мен адамгершілік қасиеттеріне сыни көзқарас тұрғысынан сезіну. Мемлекеттік  тілге құрмет көрсету, өз елінедегі  елеулі оқиғаларды мақтан ету сезімдерін тәрбиелеу. Халықтар достығының қоғам өміріндегі маңызы. Дін, діл және мәдениет ұғымдары. Жеке адам игілігі.

2

                                                III тарау. АДАМ МЕН ӘЛЕМ ТҰТАСТЫҒЫ

19-20

Атамекен –

алтын бесік

Туған жердің, туған елдің  адам өміріндегі маңыздылығы. Адамның  Атамекенді қадірлеп, қастерлеуі. Атамекеннің  адам тұлғасына ықпалы.

2

21-22

Құдіретті Жер-Ана   

Жер-Ананың қадір-қасиетін бағалау. Ауа, су, топырақтың – тіршілік көзі екендігі. Табиғат құбылыстарының (апаттардың) адам өміріне әсері.

2

23-24

Ғаламшар ғажаптары

Адамдардың нәсілін, дінін, көзқарасын түсініп, қабылдай білу (толеранттылық). Ғаламды түсіну.   

2

25-26

Өмір, қымбатсың маған!

Өмірге құштарлық, өмірді сүйе білу, қадірлеу, өмірді мәнді өткізуге тырысу.

2

                                         IV тарау. ЖАСАМПАЗДЫҚ ЖАРАСЫМЫ

27-28

Халық дәстүрі-асыл қазына

Жалпыадамзаттық құндылықтардың адам өміріндегі мәні, маңызы. Өмірлік  бағдарын, айқындамасын, ұстамдарын белгілеудегі орны.

2

29-30

Ұрпаққа өшпейтіндей із қалдырған

Өнер, ғылым , білім, діл, дін, мәдениет, даналық, олардың адам өміріндегі мағызы. Мәдени мұраның құндылық әрі  ұстаным ретіндегі орны.

2

31-32

Жасампаздық жемісі

Адамның шығармашылық қабілеттері. Шығармашылықтың қайнар көзі. Көркемдік  мәдениет және әсемдікті сезіну.

2

33-34

Жақсылық – жан азығы

Адамның әлемге және өзіне  деген көзқарасының, жан дүниесінің, іс-әрекетінің әсемдігі арқылы өмір сүру жолдары.Адам өмірін ізгілендіру.

2

№

Сабақ тақырыбы

                                   Сабақтың мазмұны

Сабақ                 саны  

Мерзімі

                                                                I тарау. ТАНЫМ ЖОЛЫНДА

1-2

Сен де бір кірпіш дүниеге...

Адамның өз өмірінің мәнін  түсініп, белгілей білуінің маңыздылығы  жөніндегі ұғымдарын дамыту. Өмірлік  мақсат-мұраттар мен жалпыадамгершілік құндылықтардың адам өміріндегі маңызы.

2

3-4

Өнер-өмір

өрнегі

Адам өміріндегі өнердің  маңызы. Адамның жасампаздық мүмкіндіктері  мен рухани-адамгершілік тұлғасының өзара байланысы

2

5-6

Мақсат – жетіс-тік желкені

Өз болашағының бағытын  айқындау, мақсат қоя білу.

2

7-8

Талаптыға нұр

жауар

Алдына қойған мақсатын, дарынын, қабілетін жетілдіруде  іздену, талаптана білу. Мақсаттарын  асыруда талаптың алатын орны.

2

                                                          II тарау.ҚАРЫМ-ҚАТЫНАС ЖАРАСТЫҒЫ

9-11

Кешірімділік  – көңіл кеңдігі

Кешірімділік-адам бойындағы  жақсы қасиет. Айнала қоршаған адамдарға  кешірммен, түсінушілікпен, ізгілікпен карау. Кешірім, кешірімділік туралы тусінік.

3

12-13

Іздегенде табы-

латын қасыңнан

Дос, достық ұғымдарының  адамгершілік құндылық ретінде мәні. Достар арасындағы рухани жақындастықтың мәні.

2

14-15

Адамзаттың бәрін  сүй, бауырым деп

«Махаббат» ұғымының адамгершілік құндылық ретіндегі мәні. Өз махаббатын күллі тіршілікке, болмысқа бағыттай алудың мәнмағынасы.

2

16-17

Елім деп соғар

 жүрегім

Отан, ел ұғымдарының адамгершілік құндылық ретіндегі мәні. Отанына, туған жеріне, еліне деген сүйіспеншілік. Отанға, туған жерге деген махаббат.

2

                                                               ІІІ тарау. АДАМ МЕН ӘЛЕМ  ТҰТАСТЫҒЫ

18-19

Адам – әлем бөлшегі

Әлем, Адамзат, адам құндылықтарының  мәні. Адамның әлеммен үйлесімі, адам өмірінің мәні туралы тұсінік.

2

20-21

Табиғаттан нәр  алып

Табиғат, Жер, Су, Ауа, топырақтуралы  ұғымдар. Табиғат байлығының адам өміріндегі мәні туралы түсінік.

2

22-23

Табиғат -тал бесігің, аялай біл!

Табиғатпен үйлесімділік, табиғатты аялау туралы түсінік. Табиғат тіршілік бпстауы, адам табиғатты. Бір бір бөлшегі екендігі, табиғат  заңдылықтарын сақтау туралы түсінік.

2

24-25

Салауаттылық  -өмір салты

Салауатты өмір туралы түсінік.

IV тарау. АДАМЗАТТЫҢ РУХАНИ ТАҒЫЛЫМЫ

26-28

Халық даналығы –ру-хани байлық көзі

Халық даналығы, салт-дәстүрлер туралы алған білімдері негізінде ата-баба дәстүрінің, көсем сөздер мен шешендік сөздердің рухани тағылымы, адамгершілік құндылық, даналықретіндегі мәні мен  мағынасы.

2

29-30

Ана тілі-жүрек  үні

Ананың ұрпақ тәрбиесіндегі, өмірдегі, қоғамдағы орны туралы түсінік. Әлемдегі барлық  жақсылық игі істердің ана махаббатынан тарауы. Ана тілінің құдіреті.

2

31-32

Ізгілік іздеп  келемін

Ізгілік ұғымы туралы түсінікті  кеңейту. Ізгі істерге жетелейтін адамгершілік қасиеттерді дамытуға ықпал ету.

2

33-34

Жалын атқан жүрекпен

«Өзін өзі тану» сабағынан  өткен білімдерін тиянақтау.

2

№

Сабақ тақырыбы

                                    Сабақтың мазмұны

Сабақ                 саны  

Мерзімі

                                                                I тарау. АДАМ ЖӘНЕ ӨМІР

1-2

Өзіңді тану өмірді тану

Кіріспе сабақ.Әр адамның  өзін өзі тануы, олардың өмірді түсініуі, бағалауы түсініктерінің кеңейтілуі. Өмірдің сынақтарынан сүрінбей өту, жақсылығын бағалау, қуанышын бөлісе білу және т.б. Өмірдің адам үшін маңыздылығы.

2

3-4

Салауаттылық  өмір негізі

Денсаулық өмір өзегі. Денсаулық, ұзақ өмір. Мәнді, мазмұнды өмір. Денсаулықты  нығайту. Денсаулыққа пайдалы, зиянды әрекеттер. Салауатты өмір салты. Адам өміріне зиянды әрекеттерден аулақ  болу: нашақорлық, ңшңмдік ішу, шылым  шегу, СПИД және т.б.

2

5-6

Әсмдік өмір жарасымы

Табиғат әемдігі. Адамның  табиғатқа әсері. Әсемдікті, сұлулықты  сезіну.  Өнердің адам өмірінің көркеюіне  ықпалы.

2

7-8

Еңбек өмір мәні

Еңбектің адам өміріндегі м аңыздылығы. Еңбектің шығармашылыққа ұласуы.Адамның шығармашылық қабілетін  ашу. Шабыт, ынта, жігер, талап т.б. ұғымдар  туралы түсініктер.

2

                                                          II тарау.ҚАРЫМ-ҚАТЫНАС ЖАРАСТЫҒЫ

9-10

Жақсылық-жан жадыратады

Жақсылық жасау. Жақсы  сөз айтудың адами қарым-қатынаста алатын орны. Жақсылық жасаудың адам өміріндегі маңыздылығы.

3

11-12

Ар-намыс керек адамға

Ар-намыс, ұят ұғымдарын адамгершілік ұғым ретінде мәнін ашу. Өзіне-өзі есеп беру, өзінен-өзі ұялу, өзін-өзі тәрбиелеуі және т.б.

2

13-14

Мінез-адам көрсеткіші

Адамның мінез-құлқы туралы түсініктерін дамыту. Жақсы мінездің қалыптасуы. Өз көзқарасы мен қылықтарын, сондай-ақ өзге адамдардың көзқарастары мен қылықтарын талдай білуі және сыни тұрғыдан бағалауы, өз ойы, сөзі және ісіне жауапкершілікпен қарай алуы.

2

15-16

Адалдық  

адамдылықтың 

белгісі

Адалдық. Адамдарға жақсылық ойлау. Ой мен істің ұштасуы. Адамның өз көзқарасы мен пайымдауын еркін, дәйекті түрде жеткізуі және оны негіздей алуы. Шындық пен жалғандықты ажырата білу.

2

                                                               ІІІ тарау. АДАМ ЖӘНЕ МӘДЕНИЕТТІЛІК

17-18

Татулық – достық кілті

Татулық, ынтымақ, достық, туыстық, т.б.  Ұлттар достастығы, сыйластығы және т.б.

2

19-20

Адами қарым- қатынас  жасау ізгіліктері

Сәлемдесу, жылы жүзбен қарсы  алу, жымиып сөйлесу, сабырлық таныту, әдеп сақтау, үлкеннің сөзін бөлмеу, дабырлап, даурығып сойлемеу және т.б.

2

21-22

Әдептен озбайық

Қоғамдық орындарда: мектепте, театрда, кинотеатрда т.б., кошеде, траспорттарда әдептілік сақтау. Дұрыс киіну, өзін-өзі дұрыс ұстау әдептері және т.б.

2

23-24

Салауатты өмір туралы түсінік.

IV тарау. АДАМ ӘЛЕМ АЯСЫНДА

25-26

Адам мен отбасы

Отбасы жарастығы. Отбасындағы  қарым-қатынас. Болашақ өз отбасы, адамның отбасын сүюі.

2

27-28

Адам мен қоғам

Адамның өмірден өз орнын  таба білуі. Адамның қоғамға қызмет етуі. Ер адамның, әйел адамның қоғамдағы орны.

2

29-30

Адам мен Отан

Адамның отанын сүюі. Отанын қорғауы. Ұлттық сана, ұлттық намысының  болуы.

2

31-32

Адам және Жер  шары

Адам Жер шары ұрпағы. Бүкіл жер шары халқын сыйлауы, суюі.

2

33-34

Махаббат –  өмір өзегі

Қорытынды сабақ. Адамды отанды, өмірді сүйе білу және сүйіспеншіліктің, махаббаттың бар жақсылық негізі екенін ұғындыру

2

№

Сабақ тақырыбы

                             Сабақтың мазмұны

Сабақ                 саны  

Мерзімі

                                                    I тарау. Таным тағылымдары

1-2

Таным белестері

Адамның өзін-өзі дамыту, жетілдіруі.

2

3-4

Ой-өріс кеңдігі және ақыл-парасат

Адамның ақыл-ой қызметі негізінде алға қойған мақсатына жетудің оңтайлы жолдарын таба алуы. Ой-өріс кеңдігінің нәтижеге жетудегі мәні.

2

5-6

Ниет тазалығы-имандылық  мұраты

Адамның қоғамдағы, күнделікті өмірдегі іс әрекеттерін белгілі-бір қалыпқа түсіретін ішкі рухани реттеуіш қадір-қасиеті. Көңіл, ниет тазалығының қарым-қатынастағы мәні.

2

7-8

Рухани байлық-игілік негізі

Адамның рухани, мәдени және материалдық және материалдық емес қажеттіліктерін қағаттандыруға сәйкес келетін іс-әрекеттер (ырзық).

2

                                                    II тарау. Адам болам десеңіз...

9-10

Алынбайтын асу  жоқ

Өмірде кездесетін қиындықты  жеңу үшін қажетті тілектері мен  мүмкіндіктерін шынайы түрде салысты-рып пайдалана алу. Жігер, төзімділік, табандылық.

2

11-12

Салауатты өмір салты

Өмір мен денсаулықты  құндылық ретінде сезінуі, өзінің келешек  дене және рухани даму жолдарын анықтай  алуы, салауатты өмір салты мен  сауықтыру әдістемесінің пайдасы  туралы білімдерін іс жүзінде пайдалана  алуы, шылым шегуден, маскүнемдіктен, нашақорлықтан аулақ болуы.

2

13-14

Қанағат, рақым, ойлап  қой!

Адамның барға риза болуы. Қанаағат ету-жетіспеушілікке, таршылыққа төзіп шыдау емес, ақылға сүйеніп, өзін-өзі тежеп, құнығудан бас тарту екендігі.

2

15-16

Қайсарлық пен  батылдық

Өмірде кездесетін қиыншылықтарды жеңе білу. Жігерлілік. Ел-жанды азамат тұлғасын қалыптастыру.

2

17-18

Екі сөйлеу-ерге сын

Сөз бен істегі тұрақтылық. Өзіндік көзқарасқа деген сенімділік.

2

                                                    III тарау. Жарасымды өмір салты

19-20

Жалынды жастық шақ

Жастық шақ – адам өмірінің бір белесі. Өмірден өз орнын табуға талпыныс, қызығушылық, құштарлық.

2

21-22

Жарасымды қарым-қатынас

Адамдар арасындағы қарым-қатынастағы кісілік пен кішілік, тіл табыса білу, кешірім мен келісім. Өз ойына, сөзі мен ісіне жауапкершілікпен қарау.

2

23-24

Іңкәр көңіл, нәзік  сезім 

Жастар арасындаңы қарым-қатынас, алғашқы сезім, бала махаббат.

2

25-26

Қызмет етем халқыма...

Өз ұлтын, тілін, дінін құрметтеп, өзгелерге түсіністік, сыйластық және шыдамдылық таныта алу.

2

                                                    IV тарау. Кең дүние келбеті

27-28

Тылсым дүние  ғажаптары

Адам мен әлем тұтастығы. Жаратылыс құпиялары.  Табиғи апаттардың тіршілікке тигізетін әсері.

2

29-30

Уақыт – мезгіл пернесі

Әр нәрсенің, мезгілдің, уақыттың адам өміріндегі мәні.

2

31-32

Жұлдызым менің  жоғары

Адам бойындағы қабілеттілік, табиғи дарын. Бейімділік пен икемділік.

2

33-34

Өмір өзен

Өмірден өз орнын табуға талпыну. Болашақ мақсатын айқындау.

2

№

Сабақтың тақырыбы

                                    Сабақтың мазмұны

Сабақ                 саны  

Мерзімі

                                                    I тарау. Таным тағылымдары

1-2

Өмір – шексіз керуен

Өмір, өмір сүру құндылығы; өмірдің  мәнін түсіну, адм атына лайықты  өмір сүру, өмірден өз орнын табу, өмірді қадірлей білу және т.б.

2

3-4

Жақсылық – жан шуағы

Жақсылық, мейрімділік құндылықтары; пейіл, ниет тазалығы, жақсылыққа ұмтылу, риясыз жақсылық жасау, жақсылыққа ризашылық білдіру, мейірімділік, жанашырлық, ізгілік таныту және т.б.

2

5-6

Бақыт сыры

Бақыт құндылығы; өмірдің  сәтті, қуанышты кездерін қадірлеу, кез  келген жағдаятты дұрыс қабылдай білу, бақытқа қол жеткізу жолдарын таба білу және т.б.

2

7-8

Махаббат – өмір нәрі

Махаббат құндылығы; махаббаттың адам өміріне әсері, шынайы сезім құдіреті, ана махаббаты, жақсы көру, құштарлық, сүйіспеншілік ұғымдарын ажырата алу және т.б.

2

                                                    II тарау. Адам болам десеңіз...

9-10

Ар-ұждан –  адамдық өлшемі

Ар-ұждан құндылығы; ар, ұждан  тазалығы, намыс, ұят, абырой, ынсапғ қанағат туралы түсінік; ар алдындағы адалдық, арды сақтау, өзін-өзі тәрбиелеу

2

11-12

Парыз – азаматтық  арқауы

Парыз, азаматтық құндылықтары; парыздың түрлерін білу, азаматтық парыз, ата-ана, қоғам, Отан алдындағы парызды абыройлы өтеу, адалдық пен әділдікке, шындыққа сүйіспеншілік, азаматтық айқындама

2

13-14

Арман – жарқын болашақ бейнесі

Арман құндылығы; арман, қиял, мұрат ұғымдары туралы түсінік, армандау, арманға жетудің жолдары, арманның адам болашағына әсері, арманды жүзеге асыруға қажетті қасиеттер, арманын адамзат игілігіне бағыттау.

2

15-16

Мамандық –  жетістік мерейі

Мамандық құндылығы; мамандықтың адам өмірінде алатын орны, отбасылық кәсіпті құрметтеу, мамандық таңдау, мамандықты сую, кәсіби маман болуға ұмтылу, еңбектің қуанышын сезіну, өз еңбегінің жемісін көру, мамандығын ел игілігіне арнау.

2

                                                    III тарау. Жарасымды өмір салты

19-20

Ата-анаң – алтын тұғырың

Ата-ана құндылығы; ата-ананы қадірлеу, ардақтау, ата-ананың үмітін ақтау, ата-анаға мейір-махаббат сыйлау, қамқорлық көрсету.

2

21-22

Ағайын – ел ырысы

Туыстық, бауырмалдық құндылықтары; ағайынның қадірін білу, ағайын татулығы, бірлігі, сыйластығы, туыстық қарым-қатынасыжасай білу.

2

23-24

Ата салты – асыл қазынаң

Ата салты ұлттық құндылық ретінде; ата салтын білу, құрметтеу, қолдану, ұлттық құндылықтарды сақтау, дәріптеу, ұлттық салт-дәстүрді жалғастыру.

2

25-26

Ұлт руханияты- ұрпақ  аманаты

Руханият құндылығы; ұлттық рухани мұрасын қадірлеу, дәріптеу ұлттық болмыс, рух, намысты сақтау, салт-дәстүрді жалғастыру.

2

                                                    IV тарау. Кең дүние келбеті

27-28

Қазақстан – ынтымақ орда-сы

Отан құндылығы; ынтымақ, татулық, береке, бірлік, бауырмалдық, өзара түсіністік, сыйластық, толеранттылық, достық, тату-тәтті өмір сүру.

2

29-30

Өркениет –  ел мұраты

Өркениет құндылығы; өркениет пен мәдениет, ұлттық мәдениетті сақтау, дамыту, өркениетке ұмтылу, жасампаздық.

2

31-32

Табиғат – тылсым дүние

Табиғат құндылығы; табиғат  пен адам өмірінің үйлесімі, табиғат  тылсымы, табиғат сырына қызығушылық, табиғат ғажаптарын тамашалау, табиғатқа  сүйіспеншілік, аялау, сақтау.

2

33-34

Адам – ғалам, ғажайып жеке дара

Адам ең жоғары құндылық ретінде; өзін-өзі тану, өзін-өзі жүзеге асыру, өзін-өзі бағалау, өзін-өзі дамыту.

2