Кәсіпорын капиталын басқару

-Жер  салығы -13000;

-Мүлік  салығы -40000;

- Көлік  салығы-60800;

-Жұмысшылар  жалақысы -21800;

-Электр  энергиясы -40000;

-Су -30000;

-ҚҚС-20000;

-ЖТС  -35600;

Тағы  да басқа шығындар-15000;

 

 

Рентабельдік-853542 /142600-5.985568.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

«Мөлдір су» жауапкершілігі шектеулі серіктестігінің тұтынушыларына жеткізілетін өнімдеріне мінездеме берсек :

Денсаулыққа пайдалы ,емдік қасиеті бар шипалы су сыйлайтын  «Мөлдір су» суы ның негізгі бағасы  өлшем (литр) бойынша : 

 

      30литр –- 120теңге;

       1.5 литр –  500теңге ;

       5литр  100теңге ;

        1литр – 80теңге;

      0.5литр – 50теңге; 

 

Кәсіпорынның  ең алдымен 1айда шығарған  өнім көлемін  есептесек:

            

              1күнде – 3000 литр ;

1айда  – 1500000литр;

 

Бұл көрсеткіш шектелмеген .

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

«Мөлдір су»ЖШС-І                                             «Бекітемін»

Штаттық кесте                                                     Жалғасова Д,А.

2007жылға                                                             Қаржы қоры :218000

7.10.2006.

 

 

№	Қызмет  атауы	Тұлғалар Саны	Қызметтік жалақылар	Жалақының айлық қоры
1.	Директор	1	80000	80000
2.	Бас бухгалтер	1	50000	50000
3.	Бухгалтер	1	35000	35000
4.	Кадр  бөлімі	1	20000	20000
5.	Қойма меңгерушісі	1	18000	18000
6.	Қызметкерлер	10	15000	15000

 

 

Серіктестік басшысы:                                             Арықбаева  М.Ә.

«Келісемін»                                                         

01.01.2007

Кадр  бөлімі:                                                               Жұбаназарова С.С.

 

 

 

 

2.3.Кәсіпорынның айналым басқару тиімділігін көтеру жолдарын дамыту.

   Жоғарыда  қарастырылып өткендерге сүйенсек, бұл жаңа ұғымды пайдалануға  мүмкіндік береді. Бұл – қаржылық-пайдалылық тұтыну (ҚПТ). Бұл көрсеткішті келесідей есептеп шығаруға болады:

ҚПТ = Шикізаттар мен матерниалдар қоры  + Дайын өнім

қоры  – Жеткізушілердің коммерциялық несиелері 

(ТМҚ үшін кредиторлық берешек).

немесе

ҚПТ = Ағымдағы активтер – Ақша құралдары – ТМҚ үшін кредиторлық берешек.

   Кәсіпорын  үшін ҚПТ көрсеткішін теріс мәнге әкелу дұрыс, яғни тауарлық-материалдық қорлардың кредиторлық берешегі есебінің арқасында 1өндірістік қорларды жабу және де дебиторлық берешектің алдын алу маңызды.

   ҚПТ – ға келесідей факторлар әсер етеді:

- өндіріс циклының ұзақтығы – тауарлық – материалдық құндылықтардың қорлары дайын өнімге, ал дайын өнім – ақшаға айналуы тез болған сайын айналым құралдарының өндірістік қорларға және дайын өнімге айналуы төмен деңгейде.

- өндірістің өсу қарқыны - өндіріс көлемінің өсу қарқыны мен өткізілуі жоғары болған сайын, өндірістік қорларды алуға кеткен қосымша жалдау ақысы да жоғары болады.

-  өндірістің маусымдылығы – бұл өндірістік қорды көп мөлшерде жасауға ықпалын тигізеді.

- есептің формалары – төлемдер бойынша клиенттерге көрсеткен қызметі үшін ұзартылған мерзім дебиторлық берешекті ұлғайтады және ҚПТ-ның өсуіне әсерін тигізеді.

- тауарлық – материалдық құндылықтарды жеткізгені үшін кейінге қалдырылған төлемдер бойынша ҚПТ-ны азайтады.

 

  Бірақ та  қаржылық-пайдалылық тұтынудың кері  мазмұны кәсіпорындағы жағымды жағдай бола бермейді. Бұл қорлардың жағдайымен, дебиторлық және кредиторлық берешектерімен байланысты. Баланста есептелетін қорлар оларға нақты тұтынудан аз болуы мүмкін, ал кредиторлық берешек кейде мерзімі ұзартылған қаржы – шаруашылық берешектердің бұзылуы нәтижесінде пайда болады.

   Кәсіпорындағы  айналым құралдарының айналу  жылдамдығы түрлі өнеркәсіп саласында  бірдей емес. Өндіріс циклы ұзақ  емес кәсіпорындарда айналым  құралдарының айналу жылдамдығы  өндіріс циклы қысқа кәсіпорынға  қарағанда баяу болып келеді.

   Жедел  және баяу айналым құралдарының  айналу жылдамдығын айналымның  нақты көрсеткіштерін жоспарланған  немесе алдыңғы кезеңдердегі  берілген мәліметтерді қатар  қою жолымен есептеп шығарады.

   Қаржылық-пайдалылық  тұтынудың азғана мөлшерінің кері болуы корпорацияның қаржылық жағдайы үшін әр қашан жағымды болуы мүмкін емес. Егер қорлар қажетті тұтынуға байланысты, ал құрамында кредиторлық берешегі жоқ мерзімі ұзартылған және сонымен қатар өткізуден түскентүсім өткізілген өнімге кеткен шығындардан асып кетсе, - бұл корпорацияның қаржылық жағдайының жақсы екендігін көрсетеді. Алайда тәжірибеде ҚПТ-ның құраушылары әсер етуші факторлардан тұруы мүмкін.

1. Корпорацяның балансының активінде белгіленген өндірістік қорлар өндірістік бағдарламаға  сәйкес оларда тұтыну аз.
2. Өткізуден шығыс (залал). Мұнда дебиторлардың берешегі кредиторлық берешектен аз болуы мүмкін (түсі мен шығыстар қатынасының себебінен)
3. Дебиторлық берешек құрамында ТМҚ-ды жеткізушілердің ұзартылған берешектері. Сонымен қатар тауарлар мен қызметтерге кеткен шығындар.

  

 

Айналымға тартылған  қосымша құралдардың сомасы (айналыстан босатылған) келесі формулада көрсетілген:

ДСс = ( Пд(ес) – Пд(баз) ) * ВРф

Мұндағы, ДСс  – егер Сс<0 болса, айналымға тартылған  қосымша құралдардың сомасы; егер Сс>0 болса, айналым сомасынан босатылған сома.

                   Пд(ес) – есепті кезеңдегі айналым  активтерінің бір айналыс ұзақтығы, күндер;

                    Пд(баз) – базистік кезеңдегі  айналым активтерінің бір айналыс  ұзақтығы, күндер;

                    ВРф – есепті кезеңдегі өткізілген өнімнің орта күндік нақты түсімі (нетто);

   Айналым  құралдарын тиімді қолдану ішкі  және сыртқы факторлардан тәуелді.  Сыртқы факторлардың әсеріне  корпорация тек бейімделуі мүмкін. Мұндай факторларға жататындар:

- елдегі жалпы экономикалық жағдай;

- мемлекеттің салық және несие саясаты;

- мемлекеттік және жергілікті бюджет қаржыландыратын бағдарламаларға қатысу;

   Маңызды  факторларға қатысатындар:

- төлемеушілік жағдай;

- корпорация кірістерінің жоғары салық салу деңгейі;

- банктік пайыздардың жоғары ставкілері және т.б.

   Айналым  құралдарының тиімділігін көтеру  үшін қажетті резервтер корпорацияның  өзінде болып отырады. Біріншіден  бұл өндірістік қорларға қатысты.  Оларды рационалды ұйымдастыру  айналым құралдарының тиімділігін қолдану маңызды болып келеді.

 

 

 

 

 

 Тауарлық  – материалдық құндылықтардың  қысқартудың негізгі жолдары:

- артық материалдық құндылықтардың қорларын сату;

- шикізаттарды,матариалдарды, сонымен қатар қойма шаруашылығын сатып алуды жақсарту;

- жоспарлық тұтынуды анықтау үшін систематикалық жұмыстарды жүргізу;

- өндіріс циклының ұзақтығын қысқарту және т.б.

- айналым құралдарының айналыс сферасына ауысуы жаңа өнімді шығарумен байланысты емес. Сондықтан олардың осы сферада көп болуы корпорацияның қаржылық тұрақтылығын да бейнеленеді.

   Осы бөлімде  басқару тиімділігін көтеру жолдары  қарастырылып өтті.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

                                                   

 

                                                    Қорытынды.

Курстық жұмысты қорыта келе мынадай ой-тұжырымға келдім.

 Айналым капиталы (айналым құралдары) – бұл кәсіпорынның активтері, ағымдағы қызметтің қамтамасыз етуімен жиі анықталып отыратын және айналым ұзақтығы кем дегенде бір жыл немесе бір өндірістік цикл болатын салымдар.

   Айналым  капиталын тиімді пайдалану көпшілігінде  олардың қажеттілігін дұрыс анықтау  болып табылады. Себебі, өндірістің  осы көлемінде жоспарланған пайданы  ең төменгі мөлшердегі шығынмен  табуға үлкен ықпалын тигізеді. Айналым қаражатының төмендетілген мөлшері кәсіпорынның тұрақсыз қаржы жағдайына, өндіріс процесінің іркелісіне әкеліп соғады.

    Айналым  құралдарын қолданудың экономикалық  тиімділігі кәсіпорынның өз қызметін жүзеге асырудың пайдалы нәтижесінде көрініс табады.

   Айналым  капиталы және оларға қатысты саясатты қолданудың кәсіпорынның ағымдағы қызметінің тиімділігі мен үздіксіздігі өте маңызды. Көп жағдайда айналым активтерінің көлемінің өзгерісі қысқа мерзімді пассивтердің өзгерісімен жүргізіледі. Соған сәйкес таза айналым капиталын басқару саясаты, бұл айналым капиталы мен қысқа мерзімді пассивтердің айырмашылығы.

              Капиталыдың құраушы көздердің негізгілерінің бірі болып кәсіпорынның өндірістік қорлары табылады, олар өз кезегінде: шикізаттар мен материалдарды, аяқталмаған өндірісті, дайын өнімді және т.б. қорларды қамтиды.

   Дебиторлық берешек – айналым капиталының қажетті компоненті болып табылады. Егер бір кәсіпорын екіншісіне тауарларды сатса, бұл таурлардың құнының тез төленуін білдірмейді.жеткізілген тауарлар үшін төленбеген шоттар дебиторлық борыштың көп бөлігін құрайды.

 

 

Дебиторлық  берешектің спецификалық элементі болып  алынуға вексельдер (олар коммерциялық бағалы қағаздар) табылады.

   Ақша құралдары және олардың эквиваленттері – айналым капиталының ең өтімді бөлігі. Ақша құралдарына кассадаға, есеп айырысу шотындағы және депозиттік шоттағы ақшалар жатады.

   Қысқа мерзімді пассивтер – бұл кәсіпорынның мердігерлер, жұмысшылар, банктер, мемлекет және т.б. алдындағы шоттар бойынша төленбеген міндеттемелері.

  Өндірістік қорларды басқару. Өндірістік қорлар бұл жағдайда тек шикізаттар мен материалдар ретінде ғана емес кең мағынада қарастырылады.

   Дебиторлық берешекті басқару. Қаржылық – шаруашылық қызметі процесінде кәсіпорында өз контрагенттерімен, бюджетпен, салықтық органдармен есеп жүргізуде тұтынушылық қабілеті туып отырады.

   Ақша қаражаттарын және олардың  баламаларын басқару. Ақша ағымын басқару қаржылық менеджер қызметінің негізі болып табылады. Ол ақша құралдарының айналыс уақытын, ақша ағымын талдауды, оны болжамдауды, т.б. зерттейді.

   

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

                                          Қолданылған әдебиеттер.

1. Ковалев В.В. Введение в финансовый менеджмент. – М: Финансы и статистика, 2001. – 768с.
2. Мейірбеков А.Қ. , Әлімбетов Қ.Ә. Кәсіпорын экономикасы. – Оқу құралы. – Алматы: Экономика, 2003 – 252 бет.
3. Крейнина М.Н. Финансовый менеджмент: Учебное пособие. –

2 – е изд.  перераб. и доп. М: Издательство  “Дело и Сервис”, 2001-400с.

4.  Финансовый  менеджмент: Учебник для вузов/  Н.Ф. Самсонов, Н.П. Баранникова,  А.А. Володин и др. Под ред. проф.  Н.Ф. Самсонова. – М: Финансы; ЮНИТИ, 1999 – 495с.

5. Басовский  Л.Г. Финансовый менеджмент: Учебник – М: ИНФРА – М, 2003 – 240с.

              6.Шеремет А.Д. , Сайфулин Р.С. Финансы  предприятий – М: ИНФРА –  М, 1999 – 343с.

  7. Шуляк П.Н. Финансы предприятия: Учебник. - 2 – е изд. – М: “Издательский дом” “Дашков и К”, 2000 – 752с.

  8. Финансы  предприятий: Учебник/  Под ред.  М.В. Романовского. – СПб: “Издательский  дом” “Бизнес-пресса”, 2000 – 528с

  9. Финансы  предприятий: Учебник для вузов./ Н.В. Колчина, Г.Б. Поляк, Л.П. Павлова и др.;  Под ред. проф. Н.В. Колчиной. -  2 – е изд. перераб. и доп. - М: ЮНИТИ - ДАНА, 2001 – 447с.

10.К.К.Жуйриков, С.Р. Раимов.

   Корпоративтік қаржы .Оқулық– Алматы: Алматинская академия экономики и статистики, 2004 – 512с.