Корпорациялардың қаржысы: олардың қаржы ортасын ұйымдастыру және ұстау негіздер

 Заң бұзушылықтарды  шектеу және акцизделетін тауарлардың  заңсыз өндірісі мен айналымына  қарсы күресі мақсатымен Қазақстан  Республикасының үкіметі акцизделетін  өнім сферасын реттеу саясатын  жүргізуде. Жүргізілген экспертизалардың  нәтижесі жасанды акциз маркаларының  жоғары сапалылығын дәлелдеп, тіпті  олардың жасандылығын анықтаудың  қиын екендігін көрсетті. 2000 жылдан  бастап осы күнге дейін рес¬публика  бойынша заңсыз айналымнан 6 миллионнан  артық жасанды акциз маркалары  табылды. Ал 2007 жылы жасанды акциз  маркаларының өндірісіне байланысты 925 іс қаралған, ал 2005 жылмен салыстырғанда  қаралған істер саны 1,3 есеге артқан. Яғни бұндай заң бұзушылықтар  санының өсіп бара жатқаны  байқалады. Бұл әрине үрей туғызарлық  жағдай. Сондықтан акциз маркаларының  заңсыз айналымымен күресті күшейту  мақсатымен ең біріншіден акциз  маркаларының қорғау дәрежесін  үнемі өзгертіп, толықтырып отыру  керек.

Сонымен  Қазақстанның акцизделетін тауарлар нарығында туындап отырған  негізгі мәселелер мыналар:

- алкоголь өнімдерінің заңсыз өндірісі мен заңсыз айналымы көлемінің ұлғаюы;

- сыра және шарап өндірісінің жеткілікті дамымауына байланысты осы өнімдердің контрабандасының кең етек жаюы;

- акциз маркаларының қорғау дәрежесінің төмендігінен олардың заңсыз өндіріс көлемінің үлғаюы;

- алкоголь өнімдерін тұтынуды реттеудің жеткіліксіздігі;

- мұнай өнімдері нарығындағы көлеңкелі айналым көлемінің жоғары болуы;

- мұнай экспортының ұлғаюына байланысты отандық мұнай өңдеу зауыттарының толық іске қосылмауы;

- республиканың мұнай өнімдері нарығын мемлекеттік реттейтін нормативтік құқықтық актінің болмауы;

- жергілікті атқарушы органдар тарапынан алкоголь өнімінің бөлшек саудасын бақылаудың жеткіліксіздігі және т.б. мәселелер. Толығырақ слайдтан көре аламыз.

Акциз салығының дамуындағы мәселелерді шешу шаралары келесідей  болып табылады.

Жоғарыда аталған мәселерді  шешу үшін мынандай шаралар ұсынылып отыр:

- акцизделетін тауарлар өндірісі мен қозғалысын есепке алу жүйесін жетілдіру;

- акциз маркаларын қорғау дәрежесін жоғарлату, дизайнын күрделендіріп, толықтыру;

- алкоголь өнімдеріне, құрамындағы этил спиртінің мөлшеріне байланысты, темекі өнімдеріне, құрамындағы зиянды заттардың (никотиннің) мөлшеріне байланысты дифференциалданған акциз ставкілерін белгілеу;

- акцизделетін тауарлардың заңсыз өндірісі мен заңсыз саудасын жүзеге асырушыларға қолданылатын санкцияларды күшейту және айыппұлдар сомасын жоғарлату;

- республикадағы мұнай экспортына шектеу квоталарын белгілеу;

- Қазақстан Республикасының "Мұнай өнімдері нарығың мемлектеттік реттеу туралы" Заңының жобасын құру; - бұл біздің басты ұсыныстарымыз болып табылады.

Осы аталып өтілген мәселелерді  шешу мен жетілдіру бағытындағы  қазіргі Парламентте қаралып  жатқан мәселе – 2009 жылдан бастап акциз  салығының ставкасын өсіру. Осы  жаңалықты БАҚ-нан біліп хабардар болып отырмыз.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

   Қорытынды

 

   Жалпы, қазіргі кезде акциз салығының  маңызы мен ролі мемлекеттік ұйымдарды ресурстармен қамтамасыз етумен шектелмейді. Акциз салығы  ұлттық табысты мемлекеттендірудің басты құралы. Акциздер, әдетте мемлекеттің кейбір экономикалық секторларындағы мол табыс әкеледі.  Сондай-ақ бағалары онша қымбат емес, бірақ пайдалану нәтижесінде зардабы (зиянды) тиетін тауарлардың тұтынылуын шектеуді көздейді.

Ак¬циз салығының жоғарғы  ставкасын қолдану халықтың сатып  алу қабілетілігін төмендетіп, өндірушілер  үшін өткізу нарығын тарылтады. Өндірушілердің бұл тауарларды, яғни адам денсаулығына зиян темекі  және арақ өнімдерін  өндіруі азайтылады. Бұл қоғамға  өте пайдалы екенін бәріміз білеміз. Сондықтан да жастарға айтарымыз, арақ-шарап  және темекі өнімдерін пайдаланудан бас тартып, салауатты өмір салтын сақтауға шақырамыз.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 Жоспар

 

 Кіріспе бөлімі

 

 Негізгі бөлім:

1) Акциз салығы

2) Қазақстан Республикасындағы   акциз  салығының бюджеттегі  рөлі

 

 Қорытынды

 

 Пайдаланған  әдебиеттер тізімі

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Пайдаланған әдебиеттер

 

1. Ажгалиева Д. Акцизы Теория и практика в зарубежных странах//Вестник налоговой службы РК.-2008.-№6.-20б

2. Алданыш Н. Налоги Республики Казахстан и развитых стран.-Алматы.-Сөздік-словарь.-2008.-310с

3. Кененова К. Тұтынуға салынатын акциздер және оларды жетілдірудегі тиімді мәселелер//Қаржы-қаражат.-2007.-№4.-71б

4. Семей қаласы Салық Комитетінің 2006-2008 ж.ж. қаржылық есеп беру қорытындысы//Мәліметтер қорынан.-12б

5. Үмбеталиев К. Салықтар және салық салу/Оқулық.-Алматы.-2006.-580б

6.   “Қазақстан”: Ұлттық энцклопедия/Бас редактор Ә. Нысанбаев – Алматы “Қазақ энциклопедиясы” Бас редакциясы,

7.  Банк терминдері мен ұғымдарының қазақша-орысша сөздігі. / Ғ. Сейіткасымов, Б. Бейсенғалиев, Ж. Бекболатұлы - Алматы: Экономика, 2006.