Қазақстанның валюталық жүйесі



 

Қазақстанның валюталық  жүйесі



 

• Нарыққа өту кезінде Қазақстан Республикасы егеменді ел ретінде өзінің тәуелсіз дамуы кезеңіне валюталық саясат жүргізуі керек.

 

• Қазақстанның алдында шетелдермен дербес валюта қатынастарын құрумен қатар халық щаруашылығын қайта құру, оны нарық рельестеріне түсіру мәселелерін бірге шешу міндеттері тұрды.

 

• Қазақстан 1992 жылдың шілдесінде ХВҚ-ға мүше болып крігеннен бастап өзінің валюта қатынастарын Ямайка валюта жүйесінің құрылымдық қағидалары мен қордың Жарғысына сәйкес қалыптастыруда.

 



 

• Валюта қатынастарын ұйымдастыру үшін 1993 жылдың 14 сәуірінде «Валюталық реттеу туралы» алғашқы заң қабылданды. Ол кезде Қазақстан сом аймағында болғандықтан  шетелдермен жеке валюталық байланыстары жоқтың қасында болатын.
• Сонымен қатар елімізде өзінің ұлттық валютасын айналымға шығаруға дайындап, жеке алтын валюта рещервтерін құру жұмыстарын жүргізумен шұғылдануда еді. Қабылданған заң бағаны ырқына жіберу (либерализация) деңгейіне сәйкес келіп, кейбір жағдайларда дамып келе жатқан валюта қатынастарына тіпті қарама-қайшы сипатта болды. 

 



 

• Қазақстан 1992 жылдан әлемдік валюта қорының (ӘМҚ) мүшесі болып табылады. Сондықтан өзінің валюталық жүйесін Ямайкалық әлемдік валюта жүйесінің құрылымдық принциптерін ескере отырып құрады. 1993 жылдың қарашасынан бері ұлттық валюта жүйеміздің негізі - теңге ендірілді.

 

 



 

• 1996 жылдың 24 желтоқсанында ҚР-ның «Валютаны реттеу туралы» Заңы қабылданды. Содан бері оған 9 рет өзгерістер мен қосымшалар енгізілді. Қазақстанның валюта Заңының негізгі элементтері төмендегідей - валюта заңының басты-басты түсініктерін нақты анықтау;

 

 

 

 

• - валютаны реттеу мен валютаға бақылау жасаудың тәртібі;
• - валюталық операциялар оларды өткізудің рұқсат етілу тәртіптері;
• - шетел валюталарын, құнды қағаздарды әкелу мен сыртқа шығарудың тәртібі;
• - халықаралық төлемдер мен жіберудің тәртібі

 



 

• Валюталық операцияларға жекеменшіктік және басқа құқықтардың валюталық құндылықтарға ауысуына байланыстылығы, шетел валюталарын әкелу мен сыртқа шығару жатады.
• Валюталық құндылықтар - шетел валютасы, құнды қағаздар, шетелдік валютамен жүргізілетін төлем құжаттары, аффинацияланған сом алтын.
• ҚР аумағында резиденттер (Қазақстан азаматтары) мен резидент еместер (шетелдіктер) жүргізілетін валюталық операциялар банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын өкілетті банктер мен өкілетті ұйымдар арқылы атқарылады.
• Резиденттер арасындағы барлық төлемдер мен ақша жіберу операциялары ҚР-ның ұлттық валютасымен ғана жүргізілуге тиіс.