Жылжымайтын мүлік

 

 

 

                       Жоспары:

1.Кіріспе.

2.Негізгі бөлім.

-жылжымайтын мүліктің сипаттамасы.

-жылжымайтын мүлік туралы түсінік.

-жылжымайтын мүлік нарығындағы  баға.

-жылжымайтын мүлікті басқару  қызметтері.

3.Қорытынды.

4.Қолданылған  әдебиеттер тізімі.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

   Кіріспе.

  Нарықтық экономика  элементтерінің ішінде өндірістік  заттар құрамына кіретін (жер  учаскесі,әкімшіліктік,қоғамдық өндірістік  саудалық және басқа да құрылыстар,құрылыс  жабдықтары) жылжымайтын мүлік ерекше орын алады және барлық жеке меншік түрдегі мекемелермен кәсіпорындар үшіншаруашылықтық іс-әрекеттер және даму негізі болып табылады.

  Жылжымайтын мүліктің  өзге түрі азаматтардың жеке  бастарына тіршілік еуінің негізі  болып табылады және оны олар  жеке тұтыну үшін өндірістік  емес мақсатта азаматтардың меншігіндегі тұрғын үйлердің,пәтерлердің,саяжайлық құрылыстар,сондай-ақ үй,гараж,шаруашылық құрылыстар сияқты коммерциялық мақсатта қолданылады және тұтыну нысандарына қызмет етеді,соған байланысты көптеген азаматтар мен жеке мекемелер жылжымайтын мүлік нарығындағы операцияларға тартылушылық жылжымайтын мүлік қасиетін тауардың ерекше түрі ретінде қарау деп түсіндіріледі.

  Жылжымайтын мүлік  нысандарының физикалық сипаттамасы  оның өлшемі және пішіні қоршаған  ортасы,коммуналдық ортадағы келеңсіздіктер және қауіп-қатер туралы деректерді сипаттайды.Осы сипаттамалар жиынтығы нысанның пайдалы жағын сипаттайды.

  Пайдалылық-жылжымайтын  мүлік құнының негізін құрайды,алайда  ол өз бетінше құнды анықтай  алмайды.Кез келген нысан белгілі дәрежеде жарамдылық және ұсыныстық шектеулі сипаттамасы сияқты құнға ие болады.

 

3

  Жылжымайтын мүлік  уақыт ағымымен құнының көтерілуі,тіпті  үйлерді қайта салуға орын  бар және сұраныстан ұсыныс  артыпотырған дамыған елдердің  өзінде жылжымайтын мүлік құны  арқылы байқалады.Жылжымайтын мүлік беріктігі  (ұзақ уақыт жарамдылығы) асыл тастар және сирек метелдардан жасалған бұйымдардың жекеленген түрлерінен басқа барлық тауар түрлерінде бұд көрсеткіш іс жүзінде артық болады.

  Жылжымайтын мүліктің  өте маңызды ерекшелігі оның үнемі басқарып отыруы қажеттіліг болып табылады.Жылжымайтын мүліктің кез келген нысаны оның қызмет ету мақсатына байланыссыз үнемі басқаруды қажет етеді.Бұл дегеніміз-тұрғын үй және адам тұрматын ғимараттарға коммуналдық қызмет көрсету,күзету және ағымдағы жөндеу,жалдау төлемінің түсуін бақылау,тұрғын және адамдар тұрмайтын қорларды ұстап тұруға байланысты әр түрлі маусымдық немесе алдын алу жұмыстары жылжымайтын мүлітің айрықша ерекшклігі болып-пәтер,бөлме,үй немесе басқа нысан макродеңгейде жеке тауар ретінде,ал микродеңгейде қоғамдық тауар және мемлекеттік инфрақұрылым бөлігі ретінде қызмет ететіндігі болып табылады.

  Жылжымайтын мүлік  жеке меншіктің ерекше түрі  болып табылады.Оны иелік ету,пайдалану  және басшылық ету құқығы,басқа  жеке меншік түрлеріне иелік ету құқығынан айырмашылықта болады.Бұл жылжымайтын мүлікті пайдалану қозғалыстағы мүлікке жататын көптеген тауарлардан ерекшелігі

 

 

                   4

басқа азаматтар мен  заңды тұлғалардың мүддесін    қорғайтындығымен байланысты.Сондықтан  тұрғын және басқа жылжымайтын мүлк алу,сондай олармен жасалатын басқа операциялар (сыйлау,мұраға беру,үлесті нақтылау,айырбастау) мемлекет үкіметтің жергілікті мекемелері және құқықтық басқа да субьектілерінің мүдделерін есепке алуды қамтамасыз етуг е шақыратын белгілі бір прцедуралар мен байланысты.

  Жылжымайтын мүлік-бұл  жер бөліктері(учаскесі) жер қойнауы  жекеленген су нысандары және  олардың орын аусытыруы,зиянсыз  соның ішінде ғимарат құрылыс,тұрғын  үй және адамдар тұрмайтын  үй-жай,орман және көп жылжық  екпе ағашы,кондоминиумдар мүліктік кешендер ретіндегі кәсіпорын жермен байланысты барлық нысандар.

  Жылжымайтын мүлік  өз кезегінде азаматтық құқық  нысанына тиесілі азаматтық құқықтық  өзіндік нысаны ретінде айқындалған  жылжымайтын мүлік заңға жатады.

  Жылжымайтын мүліктің елеулі белгісіне мыналар жтады:

• Жермер байланысы.
• Қозғалығыштық дәрежесі.
• Айналыста болу мүмкіндігі.
• Қызмет ету формасы.
• Пайдалану үрдісіндегі тұтынушылық формасының ахуалы.
• Өндірістік үрдісте құнын өзгеру тәсілдері немесе тұтынышылық қасиеттің шығындары.

  Жылжымайтын мүліктің  сипаттамалық жағдайы мыналарды 

                                                 5

анықтайды:

-жермен (жеке және заңды тұлға)  мықты байланыс.

-қозғалмаушылығы.

-сан мәрте пайдаланылуы.

-барлық қызман ету мерзімі  ішінде өзінің табиғи формасын анықтау мүмкінділігі.

-тозуы бойынша біртіндеп,ззінің  ұнының өзгеруі.

Жылжымайтын мүлік құнының жіктелуі:

-Жылжымайтын мүліктің қызметтік  мақсаты бойынша бірінші өндірістік  тауарды жасауда,тікелей немесе  жанама түрінже қатысады.

-өндірістік емес тауар жасауда қатыспайды,тұрғындардың өмір сүру және қызмет көрсетуі үшін жағдай қамтамсыз етеді.

  Жылжымайтын мүліктің жаңадан  өндіру түрлері бойынша жер  бөліктері,табиғи кен орындары  және табиғи су бассейндері.

  Жылжымайтын мүліктің әр  түрлі нысандары,берлілері және олардың пайдаланушылық,технологиялық негіздеріне байланысты жіктеледі.Жылжымайтын мүлік ғимарат боуы мүмкін:өндірістк мақсаттағы,мәдени тұрмыстық,қызмет көрсетуші тұрғын үйлер,әрбір ғимарат бір-бірімен айырмашылықта болады.

1.Қабат бойынша:1,2 қабатты  және көп қабатты.

2.Құрылыс материалдарының  түрі бойынша:тасты,ағашты,аралас,сабанды,саз  балшықты.

3.Температуралық режим  бойынша:жылытатын,жылытылмайтын.

4.Ауа алмасу жүйесі 

                                         6

бойынша:табиғи,механмкалық,кондиционерлеу.

5.Жарықтандыру түрлеріне  байланысты:табиғи,жоғары,аралас.

6.Капиталдығы бойынша:ерекше  капиталды және қарапайым капиталды.

7.Қызмет көрсету мерзімі  бойынша:100,80,65,40,20 жыл ішінде.

  Нарық-сатып алушылар  немесе жылжымайтын мүлік нарығындағы сұранысты ұсынушылар мен сатып алушылар немесе тауар мен қызметті жүргізуші аратсындағы байланысты жүзеге асыру институты немесе механизмі.Сатушылар және сатып алушылар шешімінің нәтижелері және болжамдары тауарға қызметпен қорларға баға жүйесін түзейді.Бұл бағалар қор иелері кәсіпкерлер және тұтынушылар жеке мүдделі қамтамсыз ететін өздерінің еркін таңдауын басшылыққа ала отырып,бағдар болып табылады.Бәсеке ретінде нарықтық реттеуші механизмі бола отырып,нарық және баға жүйесі негізгі ұйымдастырушы күш рөлін ойнайды.Сондықтан жеке меншіктегі пайдалану және жекеленген шешім негізіне арналған жалпы заңдық шектеулерді бекітуден басқа мемлекеттің экономикалық іс-әрекетінң қатысуна аса қажеттілік жоқ деп есептейді.

  Нарықтық жүйеге  байланысты шектеулер бірқатар әлеуметті келеңсңз салдар мемлекет,үкімет атынан жылжымайтын мүлік нарығында белсенді роль ойнауға алып келеді.Еңбек нарығы,финанстық капитал,қорлар,тауарлар,қызмет және т.б. жалпы түрлері бар жылжымайтын мүліктің әр түрлі қорларымен еңбекті қолдана отырып,онымен нарықта қатынас жасау қаржылық

                                                   7 

капитал тартумен тығыз  байланысты тауар түріне жатады.

  Жылжымайтын мүлік  нарығы кез келегн ұлттық эконгомиканың  құрамдас бөлігі болып табылады.

  Жылждымайтын мүлік  нарығынсыз жалпы нарықтың болуы  мүмкін емес.Өйткені,еңбек және  капитал нарығы жылжымайтын мүлксіз  өздігінен бар болуы мүмкін  емес.Тіпті қаржылық институттар(банк,биржа,инвестициялық  компаниялар)іс-әрекетіне қажетті  ғимаратты алу немесе жалдау үшін жылжымайтын мүлік нарығының қатысушысының болуы тиіс.

  Жылжымайтын мүлік  басқару дегенміз-басқарылатын нысанаға  жылжымайтын мүлікке әсер етудің  үздіксіз және бағытталған үрдісі.Жылждымайтын  басқару-үрдіс,ал басқару жүйесіүрдісті  қаматамсыз ететін механизм.Жылжымайтын мүлікті басқару жүйесі динамикалық болуы тиіс.

  Жылжымайтын  мүлік басқару қызметтері.Олар өте көп қырлы.

• Жылжымайтын мүлік нарығын ұйымдастыру.
• Жылжымайтын мүлік нарығын мемлекетпен жоспарлау және үйлестіру.
• Құқықтық және экономикалық мотивтер.
• Нарық  субьектілерінің әр түрлі деретивті мекемелерді қоса,жылжымайтын мүліктермен жүргізілетін операцияларды бақылау және есептеу.

1.Ұйымдастыру терминінің екі жақты мағынасы бар:жылжымайтын мүлікті басқару қызметі ретінде басқарушы жылжымайтын мүлік жүйесінің барлық деңгейде іс-әрекетің

       8

техникалық,экономикалық,әлеуметтік және психологиялық жақтарын жөнге келтіруді қамтамсыз етеді.Сондықтан кез келген мекемеде капитал ақпарат ,материалдар және құрал жабдық сияқты маңызды ресуртар болуға тиіс.

2.Жоспарлаудың басты міндеті:соның ішінде жылжымайтын мүлік нарығының дамуны мемлекеттік жоспарлау,болжау болып  табылады.

3.Құқықтық.Жылжымайтын мүлік нарығында жоспарлау бірнеше этаптан тұрады:

-өлкелік деңгейдегі  саяси экологиялық және құқықтық шарттар жағдайын обьективті бағалау.

-жылжымайтын нарығының  белгісіз жағдайдағы жүмысы үшін  мекеме және фирма мүмкіндігін  обьективті түрде бағалау.

4.Экономикалық  мотивация-адам және ұжвымның жеке батық немес ұйымдастырушылық жалпы мақсаттарына жетуге бағытталған іс-әрекетін ынталандыруға үрдісі.Мотивация-ішкі,яғни адамның белгілі бір мұқтажымен талап тілегімен жәнесыртқы,яғни тікелей мемлекет және қоғамның белгілі бір саяси экономикалық және эклнлмикалық жағдайларымен болуы мүмкін.

 

 

 

 

 

 

                                            9

 

  Қорытынды.  

  Қорытындылай келе,жылжымайтын мүлік дегеніміз-жермен тығыз байланысты және қозғалмайтын қасиетке ие мүлік түрі болып табылады.Жылжымайтын мүліктің басқа мүліктерден ерекшеліктері ауыспайтындығы және әр түрлі жағдайда сату немесе сатып алу жағдайларында бір екіншңіге өзгермейтіндігінде болып табылады.

   Кез келген  жылжымайтын мүліктің қазіргі  біздің нарықтық эконгомикамыздағы  орны ерекше болып табылады.Өйткені  ол кез келген жеек тұлғаның  өзіндік өндірісінің көзі болып табылады.Сонымен қатар тіршіліктерінің негізі болып табылады.Сондықтан қазіргі кездегі жылжымайтын мүліктің біздің өміріміздегі орны ерекше.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

                                         10

 

 

             Пайдаланылған әдебиеттер:

• Табиғатты тиімді пайдалану.

           А.Рысқұлбеков.

           Алматы,2008 жыл.

• Жер кадастры.

Ж.Т.Сейфуллин.

Алматы,2003 жыл.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

                                      11