Автор: Пользователь скрыл имя, 21 Февраля 2013 в 21:17, реферат
Трансакция түсінігі және түрлері. Трансакциялық шығындар түсінігі. Трансакциялық шығындар және меншік құқығы спецификациясы. Трансакциялық шығындар сыртқы әсерлері. Коуз теоремасы. Трансакциялық шығындар және контрактік қатынастар.
1. Классикалық контракт. Ол 1-ден, айырбасталған активтер спецификалылығы төмен дәрежеде сипатталады. Бұнда белгілі контрактіні орындауда әрбір портнер егер тиімді болса контрактіге үшінші жақ болып қосылуы жеңіл. Мыс: сатып алушы сатылған тауарға есептесіп, келесі жолы басқа сатып алушы төмен баға ұсынса соған назар аударуы мүмкін. 2-ден классикалық контракт реттелусіз сипатта болады. Олар бір-бірін танымайды, жеке қарым-қатынас орнатуға тырыспайды. Мыс: сату-сатып алу. 3-ден бұл контракт шарты жеткілікті анық және түсінікті: сондықтан олар толық сипатталған болуы мүмкін.
2. Неоклассикалық контракт. ХІХ ғ. соңында әйгілі социолог Э.Дюркхеймнің ойынша кез келген қоғамдық, оның ішінде экономикалық контрактілерде тарихи шектелген заңдармен, нормалармен, әдеттермен контракт қатысушыларына белгілі жасырын контрактілер және анық түрде қағазда тіркелмейді деуге болады. Бұл мыс: мәміле қатысушылары ретінде олардың тең құқығы және заң алдында жақтардың теңдік идеясы. Дюркхейм сонымен қатар жеке тұлғалар контрактіні орындауда барлық шарттарға қабілетті емес деп көрсетті.
3. Имплицитті (неоинституционалды) контракт.(қарым-қатынастық немесе міндеттемелік). Индивидтер арасындағы өзара контрактік қарым-қатынастың ең күрделі формасы. Бұл контракт типінің шеңберінде индивидтер өзара орнықты әрекет процесінде болады. Индивидтер арасындағы ұзақ уақыттық қарым-қатынас мәліметтерінің барлық түрлерін жазбаша түрде тіркеу мүмкін емес. Бірлестікте портнерлар ерікті түрде сипатталады. Интерспецификалық ресурстар иелері арасындағы имплицитті контрактілер – фирманың болу негізі. Бұндай ресурстар иеленушінің кәсіпкерлік қабілеттілігі, менеджерлер квалификациясы, инженерлер және қызметкерлер, дағды, жұмысшылар тәжірибесі, жабдықтаушылармен байланысы, сатып алушы және контрагенттер болып табылады.
Айырбас анықталған шартта ереже бойынша жүреді, яғни әр жақ өз қызметін атқарады. Бұл шарттар ашық, нақты келісілген және тіркелген немесе подразумеваемый (имплицитті). Имплицитті шарттар кең таралған, мыс, автобус паркімен және әрбір пассажирмен: автобус паркі билет алу арқылы айырбастап пассажирлерді апару міндетін алады. Айырбаста әр уақытта игіліктің екі жақты қимылы болады: айырбастың әрбір қатысушысы бір нәрсе береді және орнына алады.
Әрбір контрактік формада келісім-шарттық қатынасты басқарудың спецификалық механизмі сәйкес келеді:
1) Қолма- қолсыз нарықтық механизм. Стандарттық товарлар бойынша бір реттік және қайталанушы мәмілелерге келеді.
2) Арбитраж. Товарлардың орташа және жоғары спецификалылығының дәрежесі бойынша реттелмейтін мәмілелерге таралады.
3) Басқарудың екі жақты құрылымы. Это тип характерен для отношенческих контрактов. Басқарудың бұл механизімінің қолдану сферасы – товарлардың спецификалылығының орташа дәрежесі бойынша реттелуші мәмілелер.
4) Унитарлық басқару (иерархия). Келісім-шарт қатысушыларының арасында қарым-қатынас нарықтық сигналдар арқылы емес, тікелей командалар және бұйрықтармен реттеледі.