Сущность и виды прибыли

УЛЬТРАДЫБЫС ЖӘНЕ ФАРМАЦИЯДА ҚОЛДАНЫЛУЫ

 

       Орындаған:Орынбек Айсұлу 

       Тексерген:Бопанова  А.

                  Дыбыс

 

      Дыбыс толқынын тербелістегі дене тудырады. Тербелістегі дененің айналасында сыртқы ортаның күйі өзгереді (қысымы). Ауаның тығыздалуы және қайта сиреуі нәтижесінде адам құлағының естуін тудыратын дыбыс пайда болады. Сонымен қатар сыртқы ортада тербеліс тудыратын кейбір құбылыстар (жарылыс, жел, найзағай, оқтың ұшуы т.б.) да дыбыс көзі болып табылады. Адамның есту қабілетін тудыратын серпімді толқындар – дыбыс толқындары деп аталады.  Дыбыс өтетін орта – ауа кеңістігі. Ауа кеңістігінсіз ешбір дыбыстың жасалып пайда болуы мүмкін емес.

 

Дыбыстың  сипаттамалары

 

1. Дыбыс қаттылығы – тербелістер амплитудасымен анықталады;

 

2. Тон биіктігі – тербелістер жиілігімен анықталады;

 

3. Дыбыс тембрі – адамның дауысына немесе аспаптың үніне өзіндік

бояу беретін дыбыстың сапасы (скрипка, рояль, домбыра және т.б.);

             Дыбыстың қасиеттері:  
  
-Дыбыстың шағылуы  
  
-Дыбыстың сынуы  
  
-Дыбыстың жұтылуы  
  
-Түзусызықпен таралуы  

   
 
 
 
 
 
 
 
 
Реверберация – дыбыстың әр түрлі кедергілерден шағылуы барысында естілу ұзақтығының артуы  

  
   
    Ультрадыбыс – тербеліс жиілігі 20000 Гц-тан жоғары болатын, серпімді ортада таралатын механикалық толқындар.  

 

       Ультрадыбыс (лат. ұлтра – шектен тыс, үстінде және дыбыс) – адам құлағына естілмейтін жиілігі 20 кГц-тен жоғары серпімді толқындар. Ультрадыбысты жануарлар (жарғанаттар, балықтар, жәндіктер) қабылдай алады.[1][2]

       Ал тербеліс жиілігі 16 Гц-тен төмен дыбыс толқындары инфрадыбыстар деп аталады.

 

  
 
   
       Инфрадыбыс – жиілігі 16 Гц-тен төмен дыбыс толқындары.

          Инфрадыбыс

 

        Бұл дыбыстарды адам құлағы қабылдамайды, бірақ олар белгілі бір дәрежеде адам организміне әсер етеді. Мысалы, 5 Гц-тен 9 Гц-ке дейінгі жиілік аралығында инфрадыбыстар бауырдың, асқазанның, көкбауырдың тербеліс амплитудаларын арттырады, көкірек қуысында ауыртпалық туғызады, ал 12—14 Гц жиіліктерде құлақта шуыл пайда болады. Инфрадыбыстардың адам организміне кері әсері болғандықтан, олар техникада кеңінен қолданыс таппаған. 

        Алайда инфрадыбыстардың бірнеше жүздеген километрге таралу мүмкіндігі оның әскери мақсатта, балық аулау кәсібінде пайдаланылуына жол ашты. Теңізде туындайтын инфрадыбыстарды медуза, су шаяны тәріздес теңіз жәндіктері жақсы қабылдайды.

 

 

 

Ультрадыбыстың  медицинада қолданылуы

 

• Эхо-кардиография (ЭХО-КГ)
• Ішкі ағзаларды ультрадыбыстық зерттеу (УДИ)
• Электрокардиографиялық зерттеу (ЭКГ)
• Холтер бойынша АҚ мен ЭКГ тәуліктік бойы бақылау
• Велоэргометритті сынақ
• Тредмилл-тест
• Өңешарқылы электрофизиологиялық зерттеу (ӨАЭФЗ)
• Қалқанша безін УД зерттеу
• Эзофагогастродуоденоскопия (ФГДС)
• Спирография жүргізу
• in vitro et in vivo аллергодиагностикасы
• Зертхана зеттеулері
• Мультиспиральная компьютерная томография

 

          Жүрек-қантамыры жүйелері ауруларының (стенокардия, миокард инфарктысы, инфарктан кейінгі кардиосклероз), артериялық гипертензия, жүрек жеткіліксіздігінің байқалуы, жүрек пен тамырлардың ревматикалық зақымдануының мейлінше көп таралған түрлерін диагностикалаудың жаңа әдістерін қолдану;

 

           Доплер құбылысы

 

 

• Доплер құбылысы — бақылаушы қабылдайтын толқын жиілігінің сол тербеліс көзінің қозғалу жылдамдығына қарай өзгеруі. Мысалы, дыбыс (электромагниттік тербеліс) көзі бақылаушыға жақындаса, онда бақылау орнында жиіліктің артатыны, бақылаушыдан алыстаса, жиіліктің кемитіні байқалады. Радиолокацияда ұшақтардың ұшу жылдамдығын, астрономияда жұлдыздар мен тұмандықтардың қозғалыс жылдамдығын анықтау үшін пайдаланылады. [1]

 

• Қант диабетімен, орталық эндокриндік жүйелер ауруларымен, бүйрекбез және гипофизарлық без ауруларымен ауыратындарда қанайналым, тыныс алу, асқорыту ағзаларының функционалдық жағдайының ерекшеліктерін зерттеу;
• Аллергологиялық патология мен асқазан-ішек жолдары патологиясымен ауыратындарға кеңес беру көмегі көрсету;
• проведение консультации кардиохирурга больным со сложным нарушением ритма и проводимости, решение вопроса об установке электрокардиостимулятора, проведение коронароангиографии, стентирования, шунтографии;