Мемлекеттік бюджет

     Бюджеттік құқық мемлекеттің  бюджет жүйесін, бюджетті құру бойынша мемлекеттік  және жергілікті билік  органдарының міндеттерін  сонымен қатар  бюджеттің бекітілуі  мен атқарылу тәртібін   айқындайтын заңды  нормалардың жиынтығын  береді. Бюджеттің құқықтық негізі елдің конституцциясымен анықталған.Көптеген меамлекеттер бюджеттік құқық қатынасында жергілікті билік органдарының құқығын сақтауға бағытталады.

     Бюджеттік құқық экономикалық қатынастар мен заңды  нормаларға негізделген  барлық бюджеттердің жиынтығын береді.

   ҚР бюджеттік жүйесінің құрамына:

- республикалық  бюджет 

• жергілікті бюджет: облыстық, қалалық, аудандық бюджеттер

    Республикалық бюджеттің орындалуына бақылауды Есеп комитеті жүргізеді ал, жергілікті бюджетті сәйкес жергілікті деңгейдегі тексеріс комиссиясы, сонымен қатар ҚР қаржы министрлігі мен оның өкілетті органдары жүргізеді 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

Қорытынды

     Осы тақырыпты қорытындылай келгенде  Қазақстан Республикасының басқару  жөнінде заңында бюджеттің кірістері  мен шығыстарын қалыптастыру  және реттеу жөніндегі арнайы  ережелерде анықталады. Мемлекет  және оның аумақтық бөлімдерінің  бюджетті – құқықтық  мәртебесі  негізі – ол  осы құқықты  іске асыруға пайдаланатын кең  таралған бюджеттік уәкіліктікті  құрайтын дебестік бюджет жөніндегі  құқық. Биліктің әрбір деңгейіндегі  уәкіліктікте өз ерекшеліктері  бар, бірақ бюджетті қалыптастыру, оны атқару және бөлінген бюджеттік  ақша беруді пайдалануын бақылау  процестері биліктің атқарушы  органдарының уәкіліктігінде болады.

           Бюджеттік кодекс бойынша бюджет қалыптасу негізі болып Қазақстан Республикасының әлеуметтік  экономикалық ортамерзімді даму жоспары мен Республика Президентінің Қазақстан халқына арнаған жылсайынғы Жолдауынның есебімен құрастырылған  аумақтардың даму бағдарламалары табылады. Бюджеттік кодексте көрсетілген басқа бір маңызды жағдай ол бюджеттік процесті ұйымдастыруын қоса отырып, қаржы ресурстарын басқарудағы мемлекеттік биліктің фунцияларын регламенттеуі. Бұл функциялары келесілер арқылы көрнеді:

• Мемлекеттің экономикалық және қаржылық мақсаттарының әрекеттесуінде;
• әр түрлі деңгейдегі бюджеттердің өзара және экономика секторларымен әрекеттесуінде;
• салықты фискалдық құралдарды жетілдіруінде;
• бюджеттен тыс арнайы қорларға бөлектеулердің көлемі мен қайнар көздерін анықтауда;
• бюджеттердің кірістері мен шығындарының көлемі мен құрылымын тағайындағанда;
• республикалық бюджет тапшылығының көлемін анықтағанда;
• жергілікті бюджеттердің теңгерушілігінде;

Қолданылған  әдебиеттер

1. Қазақстан Республикасының Бюджет кодексі. – Алматы: Юрист, 2004.
2. Салық кодексі – «Бюджетке салықтар мен басқа да міндетті төлемдер жөнінде» ҚР Заңы. – Алматы: Юрист, 2003
3. Қазақстан Республикасының заңдары.
4. Б.С. Өтебаев. Мемлекеттік бюджет. – Алматы: Экономика, 2006.
5. Годин А.М., Подпорина И.В. Бюджет и бюджетная система Российской Федерации: Учебное пособие. – М. Дашков и К, 2002
6. Сейітқасымов Ғ.С. Ақша, несие, банктер: Оқулық. – Алматы: Экономика, 2005.
7. Мельников В.Д., Ильясов К.К. Финансы. – Алматы: Қаржы қаражат, 2001.
8. Ильясов К.К., Саткалиева А.Ж. и др. Государственный бюджет: Учебник. – Алматы: РИК, 1994.
9. Қазақстан Республикасының Үкәметінің Қаулылары.
10. Утибаев Б.С., Жунусова Р.М. Бюджетное устройство и бюджетная система: Учебное пособие. – Ақмолa: 1997.