Экономикалық теорияның пәні және әдіс-тәсілдері
Исатаева
Айжан КМП - 101
Экономикалық
теория-бұл
адамның шексіз қажеттіліктерін қанағаттандыру
үшін қоғамдағы шектеулі немесе сирек
кездесетін ресурстарды пайдалану арқылы
игіліктерді өндіруді зерттейтін ғылым.
Экономикалық
ойлау адамзат қоғамның құрдасы
болып табылады. Оның алғашқы
қайнар көзі Ежелгі Египеттен
басталады.
Ең алғаш
рет б.з.д. ІІІ ғасырда грек
ойшылдары Аристотель мен Ксенофонт
еңбектерінде экономикалық болмыс
түрлерінің түсініктері бірнеше
нұсқада өмірге келді.
- Философ
әрі экономист Аристотель айырбас
ақшаның пайда болу және оның
қызметтерін зерттеді. Бірақ бұл
ғалымдар экономикалық ілімді
дербес біртұтас жүйеге айналдыра
алмады. Экономика термині гректің
2 сөз тіркесінен тұрады:
- «ойкос-үй,
номос-заң». Сөзбе сөз аударғанда үй шаруашылығын
жүргізудің өнері дегенді білдіреді. Қазіргі
таңда оның мазмұны айтарлықтай өзгеріске
ұшырады. Шаруашылық тек отбасы төңірегінде
ғана емес, сондайөақ аймақ, ел, әлем шеңберінде
жүргізіліп басқарылатын болды және тек
теориялық белгіде ғана емес, сонымен
қатар өндірістік белгілеріне байланысты
ұйымдастырылатын болды.
- Экономикалық
теория дербес ғылым болып XV –
XVI ғасырларда тауар-ақша қатынастарының
кеңейген капитализм кезеңінде
түбегелі қалыптаса бастады.
- Экономикалық
даму кезеңдері:
- Меркантилизм
мектебі
- Физиократтар
мектебі
- Меркантилизм (фр. – сауда, пайда
табу).ең лағаш экономикалық ілім XV-XVI ғасырларда
меркантилизм мектебінен бастау алды.
Бұл мектептің негізінде қоғам байлық
қайнар көзі материалдық өндіріс емес,
тауар ақша болды.
- Меркантилистердің
талабы бойынша тауарды шет
елдерге көбірек және олардан
аз сатып алу сөйтіп елдегі
ақша қорын көбкйту.
- Физиократтар
мектебі
- ( XVII –
XVIII ғасырларды қамтиды) Қоғамның байлығы
саудада емес, өндірісте деген қағиданы
ұстанды. Физиократтар мектебінің өкілі
Т.Француа өз еңбегінде алғаш рет физиократ
терминін пайдаланды. Оның пайымдауынша
ұлттық байлықтың қайнар көзі – ауыл шаруашылығында
деп есептеді.
- Микроэкономика(грек.
mіkro – шағын және оіkonomіke – үй шаруашылығын
жүргізу өнері)– 1) кәсіпкерлердің, кәсіпорындардың, тұтынушылардың мінез - құлқын
бағалау мен зерттеуге негізделетін экономикалық талдау әдісі.
- Макроэкономика (грекше μακρός —
ұзын, үлкен, οἶκος — үй және Nόμος —
заң) —
- экономикалық
теорияның экономиканы тұтастай зерделейтін
бөлімі. Макроэкономика экономикалық
циклдік кезеңдер мен экономикалық
өрлеу, жұмыспен
қамтылу,инфляция мәселелерін,
жалпы экономика ауқымындағы
басқа да мәселелерді, сондай-ақ ұлттық
экономикалардың қарым-қатынасын зерттейді.