Инвестиция туралы

Т.Рысқұлов атындағы Қазақ Экономикалық университеті

«Аудит және қаржылық есептілік» кафедрасы 
 
 

РЕФЕРАТ

Тақырыбы: Инвестиция 
 
 
 
 
 

                                                    Тексерген: Аппақова Г.Н.                                                                        

                                                          Орындаған: Бакбаева Г.Т.

                                                                         Тобы:  102  
 
 
 
 
 

Алматы 2011

МАЗМҰНЫ 

КІРІСПЕ............................................................................................................3 

НЕГІЗГІ БӨЛІМ 

1.Инвестициялық құқықтың түсінігі, пәні, қағидалары, жүйесі.....................4 

2. Инвестицияның жіктелуі және түрлері........................................................5  

ҚОРЫТЫНДЫ.................................................................................................8 
 

ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ.............................................................10 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

     Экономикалық әдебиетте инвестиция түсінігіне анықтама беру жөніндегі көп талас жоқ. Қалыптасқан пікір бойынша оның құрамына пайда, табыс және әлеусметтік эффект алу мақсатында экономика салаларының барлық нысандарына, кәсіпкерлік дамытуға жұмсалынатын меншік және инттедектуалдық құндылықтардың барлық түрі енеді. Инвестициялық құралы ақша қаражаттарының, мақсатты банк несиелерінен, үдестік жарналардан, акциялар мен басқа да бағалы қағаздардан, қозғадатын және қозғалмайтын мүліктерден (ғимараттар, қондырғылар, материалдар т. б.) жерді пайдалану құқығынан, табиғи қорлардан т. б. тұрады. Инвестициялық қызметтің негізгі нысаны инвестициялық жобаларды жүзеге асыру болып табылады. Бұд жерде инвестициялау үрдісін қаржыдандыру үрдісінен ажыратып алған жөн. Егер инвестициялау қорларды көрсетілген жобалар бойынша орналастыру болса, онда қаржыдандыру осы қорлардың көздерін қамтамасыз етеді. Кейбір әдебиеттерде инвестицияны күрделі қаржы ретінде қаратырады. Мұндай қателіктің себебі, инвестициялық қорларды нақты пайдалану нысанының анықталмаунда. Егер күрделі қаржы негізгі қорларды қарапайым және ұдайы өндіруге бағытталған болса, онда инвестициялар құрылыс-монтаждау жұмыстарының, керекті қондырғылардың және басқа шығындардың құнын қамтиды. Яғни, инвестиция түсінігі күрделі қаржы түсінігімен әлдеқайда кең.  
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

Инвестициялық құқықтың түсінігі, пәні, қағидалары, жүйесі.

Инвестициялық құқықтың құқықтық реттелу пәні инвестициялық  әрекетті жүзеге асыру кезінде пайда  болатын қоғамдық қатынастар. Инвестициялар  – бұл инвестициялық құқықта оларды пайдаланумен байланысты барлық қоғамдық қатынастарды біріктіретін бастама.

Инвестициялық әрекетті жүзеге асыру кезінде туындайтын қоғамдық қатынастар түрлі болып  келеді – бұл Қазақстан Республикасындағы  инвестициялармен және шетелдегі инвестициялармен байланысты болатын қатынастар; займ, несие берумен байланысты қатынастар; еркін экономикалық аумақтардағы инвестициялармен абйланысты қатынастар және т.с.с. Жекеленген топтар мемлекеттік инвеситцияларды жүзеге асыру кезінде пайда болатын және құнды қағаздар нарығында туындайтын қатынастарды құрайды.

Әдетте, құқықтық реттелудің екі негізгі  әдістері бар – жалпы және нақты (салалық). Жалпы әдіс – бұл қоғамдық қатынастарға арнаулы нормативті құралдармен  ықпал етудің жиынтығы, салалық – бұл берілген саламен реттелетін құқықтық қатынас субъектілерінің мүмкін және міндетті мінез-құлқының қалыптасуына бағытталған, қоғамдық қатынастарға ететін заңда әдістердің, құралдар мен амалдардың жиынтығы. Салалық әдістерге императивті және депозитивті әдістер жатады.

Инвестициялық құқықтың қағидалары бұл инвестициялық  қатынастарды реттеудің анағұрлым  маңызды кезңдері.

Инвестициялық құқықтың маңызды қағидаларының  бірі – инвестициялық құқық субъектілерінің  теңдігі. Бұл қағида мынаны білдіреді: инвестициялық әрекетті жүзеге асыруда инвесторлардың құқықтары бірдей болады.

Келесі  қағидалардың бірі шарттың еркіндігі.

Тағы  бір маңызды қағиданың бірі –  инвестормен өзінің әрекетін жүзеге асырудың дербестігі, яғни инвестор инвестицияның  объектілері мен нәтижесіне ие болуға, оны пайдалануға және боған билік етуге құқықты, сондай-ақ инвестордың ішкі шаруашылық қызметіне мемлекеттік органдар мен лауазымды тұлғалардың араласпауын білдіреді.

Инвесторлардың  құқықтары мен заңды мүдделерін қорғау қағидасы – инвесторларды, кірістіреді, инвесторлардың құқықтары мен мүдделерін қорғау бойынша мемлекеттің кепілдігін білдірреді.

Инвестициялық құқық жүйесі жалпы және ерекше бөлімдерден  тұрады.

Жалпы бөлімде келесі құқықтық институттар  берілген: инвестициялық қатынастарды мемлекеттік реттеу, инвестициялық құқытық қатынастар (субъектілер, объектілер және мазмұны); инвестициялық қорғау (кепілдіктер); инвестициялық шарт (түсінігі, бекіту тәртібі, шартты өзгерту және бұзу); инвестициялық қызметті ұйымдастырудың құқықтық нысандары.

Инвестицияның ерекше бөлімінде инвестициялық қызметтің түсінігі мен түрлері; инвестициялық қызметті лицензиялау; инвестициялық қызмет аумағындағы салық салу; инвестицияларды басқару; инвестиция аумағындағы несиелендіру; инвестициялық жоба; инвестициялық жобалардың мемлекеттік сараптама; инвестиицялық тәуекелді сақтандыру; инвестицияның жеке түрлері; инвестициялық шарттардың түрлері; инвестициялық қызметаумағындағы міндеттемелер; инвестициялық дауларды шешу; инвестициялық заңнаманы бұзғаны үшін жауапкершілік көрсетілген.

Инвестицияның жіктелуі және түрлері.

Инвестиция  – бұл капиталға ұзақ мерзімді салу нысанында қаржылық ресурстарды  қолдану.

ҚР «Инвестициялар туралы» Заңда (8.01.2003 ж.) инвестицияның  мынандай анықтамасы берілген инвестиция – баолық мүлік түрелрі (жеке қолдануға берілген таурлардан басқа), сондай-ақ инвестормен заңды тұлғаның жарғылық капиталға салынатын лизинг мүліктері, сондай-ақ оларға құқық немесе кәсіпкерлік әрекет үшін пайдаланатын белгіленген активтердің ұлғайтылуы.

Инвестициялар әдетте тұтынушылық, экономикалық және құнды қағаздарға инвестициялау деп бөлінеді.

Тұтынушылық инвестициялар – бұл ұзақ мерзімді пайдаланылатын қозғалмайтын мүлікті  немесе тауарларды сатып алу. Инвестициялаудың объектісі ретіндегі қозғалмайтын мүлік мынадан тұрады:жеке қозғалмайтын мүлік (бір отбасына арналған коттедждер, кондоминиумдар, пайда әкелетеін қозғалмайтын мүлік); жалға берілетін қозғалмайтын мүлік; сату үшін алынған қозғалмайтын мүлік (жер учаскелері және арнаулы белгіленген құрылыстар, яғни жанар-жағармай станциялары, шіркеу ғимараттары және т.с.с.).

Ұзақ  мерзімді пайдаланатын таурларға кіріс  әкелетеін мүліктік құндылықтар  жатада (мысалы: алтын бұйымдар, өнер туындылары, антиквариат және т.с.с.).

Экономикалық  инвестициялар – кіріс алу  үшін тауарлар өндірісімен және қызмет көрсетумен байланысты болатын қаражатты нақты активтерге салу.

Пайда табу мақсатында құнды қағаздарға инвестициялау  қаржылық инвестиция днп аталады.

Инвестициялардың  мақсатына қарай екі түрі бар:

1) капиталды  құрайтын

2) интеллектуалды

Кавпиталды  құрайтын инвестициялар - бұл өндірістік және өндірістік емес қаржылық емс  активтердің өсуіне бағытталған  инвестициялар, яғни кірісті ұлғайтудың қамтамасыз ететін инвестициялар.

Интеллектуалды  инвестициялар – маманндарды  дайындауға, олардың біліктілігін көтеруге, тәжірибе алмасуға, лицензияға, ноу-хау және т.б. қаражатты салу. Қазіргі кезде интеллектуалды инвестициялардың ең көп таралған түрлері: жоғарғы және орта арнаулы білім алуға мемлекеттік және жеке несиелер болып табылады.

Инвестициялар меншік нысанына қарай екіге бөлінеді:

1) мелекеттік  инвестициялар

2) жеке  инвестициялар

Мемлекеттік инвестициялар бюджеттік қаражат  есебінен немесе мемлекеттік кепіл  негізінде алынған несие қаражаты есебінен жүзеге асырылады.

Жеке  инвестициялар жеке немесе заңды тұлғалардың есебінен жүзеге асырылады.

Сонымен бірге инвестицияның кең таралған түрлері:

1) шетелдік  инвестициялар

2) ұлттық  инвестициялар

Мұндай  бөлінудің негізгі – инвестицияның  инвестордың елінде немесе өзге мемлекетте жүзеге асырылуы болып табылады.

Инвестиициялық  қатынастарды реттеу.

Инвестициялық қатынастарды мемлекет реттей отырып, инвестициялық әрекет субъектілеріне ықпал ету нысандары мен әдістерін  қолданады. Мемлекет инвестициялық  қатынастарды арнаулы мемлекеттік  органдар арқылы басқарады.

Инвестициялық мемелекеттік реттеудің екі құрамдас бөлігі белгіленген:

- тікелей  мемлекеттік реттеу – мемлекеттік  инвестииця аумағында; кенді пайдалану  аумағында; мемлекеттік меншік  объектілерін жекешелендіру аумағында;  қаржылық және несие саясатын  жүргізу аумағында, сондай-ақ салық саясатын жүргізу аумағында жүзеге асырылады.

- Инвестиицииялық  процестерді жанама реттеу, яғни  мемлекетпен инвесторлардың құқықтарының  кепілдігін, мемлекетпен қамтамасыз  етуді, сондай-ақ инвестицияны  қолдануды жүзеге асыру. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

    ҚОРЫТЫНДЫ

    Қорыта  келе жалпы ҚР-да инвестициялық саясаттың  қалыптасуы мен дамуы ел экономикасында үлкен маңызға ие. Бұл саясатты қалыптастыру қалдықсыз технологияларды  кеңінен ендіре отырып, елдің табиғи ресурстарын тиімді игеру мүдделеріне  де негізделеді және маңызды инновациялық үрдістерін ынталандыру, реттеу, ал жеке жағдайда жаңа енгізілімге тікелей қатысу өндірістің дамуы мен қоғамға маңызды өнім тұтынуға және қызмет көрсетуде үлкен маңызы бар. Өнімді инвестициялар жаңа жоғары пайдалы өнімді өндіруді болжайды және капиталдың қорлану қарқынын қалыптастырады. Технологиялық инвестициялар табиғи және сапалық ескірген техникаларды алмастыруға ынтагерлік білдіреді, қуаттылығын көбейту, өндіріс шығындарын азайту және нарықтағы өнімнің бәсекеге жарамдылығын арттыру. Меншікті инвестициялық қаржылардың көздері амортизация және бөлінбеген пайда болып саналады. Инвестицияның бұл көздерінің мүмкіндігі, сипаты, ауқымы және мемлекеттің экономикалық тактикасымен анықталады.

   Ішкі инвестициялардың өсуіне  қарамастан, Қазақстан экономикасында шетел инвестициялары маңызды рөл алады, өйткені олардың негізгі бөлігі қолда бар қуаттарды қайта қалыпқа келтіруге емес, жаңаны құруға салынады. Бұл жағдайда шетел инвестициялары республика экономикасын ынталандыру бойынша қарастырылады, әсіресе кері тенденцияны кеңейту жағдайында негізгі бағыт ретінде. Шетел инвестицияларының ішкі инвестициялардың өсуі мен дамуының катализаторы болады. Әсіресе, бұл тура инвестицияларға қатысты, себебі олармен бірге Қазақстанға тек ақша емес, әлемдік нарықтарда компания-инвесторлармен жинақталған тәжірибе кіреді. Соңында, шетел инвестицияларының өсуі Қазақстанның әлемдік нарыққа енуінің және жергілікті өндірушілерге  “арзан” капиталға жолды оңайлату индикаторы болып табылады.

    Қорыта  келе менің ойымша, болашақта да инвестициялық саясат ҚР-ның экономикасын әрі қарай дамытып, кәсіпорындарымыздың қарқынды деңгейде дамуына, бәсекеге төтеп беріп, дайын өнім шығаруға, халқымыздың тұрмыс-жағдайын одан әрі жақсарту мақсатында жоғары жетістіктерге жететініне сенімдімін. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ

1. 1.Бөкенов.А.Ж, Ақанаева.Т.А. Корпоративтік қаржы. – Қарағанды:  Изд.ҚРУ, 2005,189-191бет.
2. 2.Ихданов.Ж.О, Орманбеков.Ә.О. Экономиканы мемлекеттік реттеудің өзекті мәселелері.- Алматы:экономика, 2002, 136-172 бет.
3. 3.Каренов.Р.С. Основы государственного регулирования - Алматы:Білім, 1999, 148 бет.
4. 4.Мамырова.М.К. Эффективности инвестиций в промышленном производстве: Монография.-Алматы: экономика, 2001
5. 5.Мейірбеков.А.Қ, Әлімбеков.Қ.Ә   Кәсіпорын экономикасы:Оқу құралы-Алматы: Экономика,2003.
6. 6.Инвестиция туралы заң. //Г.Орталық Қазақстан/ 18 қаңтар,2003 жыл
7. 7.Назарбаев.Н.А.   Қазақстан-2030, 11 қазан 1998 жыл.
8. 8.Назарбаев.Н.Ә.//Жаңа кезең-жаңа экономика//Г.Орталық Қазақстан,2005.4-қаңтар,2-5 бет.