Аудиторлық қорытынды

Аудитордың мақсаты - ұсынылған құжат бойынша, 2008-09 жылдардағы  мәлімет бойынша тексеріс жүргізу.

Аудит мына заңдарға, стандарттарға  сәйкес жүргізіледі:

1. Аудиторлық қызмет туралы  ҚР-ның заңы.2007 жыл, 26-наурыз. ( 2009 жылғы толықтырулар мен өзгертулер енгізілді)
2. « Бухгалтерлік есеп және қаржылық есеп беру туралы» ҚР-ның заңы. 2007 жыл, 28 ақпан.
3. Салық кодексі. Алматы 2009 жыл.
4. ҚР-ның Аудитор этикасының кодексі.
5. Қазақстандағы халықаралық аудит стандарты. Алматы 2006 жыл.

Біз аудиторлық тексеруді  Қазақстанның  аудит стандартының  талабына сәйкес жүргіздік. Ондағы анықталған мақсат бойынша қаржы есебінің  дұрыстығын, айтарлықтай кемшілігінің жоқ екенін анықтап, бухгалтерлік есеп көрсеткіштерін негізге ала отырып, аудиторлық қортынды мазмұнын анықтау. Сол үшін субьектінің шаруашылық барысының тапсырушыы шартында көрсетілген обьектілері тексерілді. Нақты айтқанда, банк операциясы, касса операциясы, өндіріс процесі, қызмет көрсету әрекеттері, еңбек ақы, төлем есебі, бюджет пен әлеуметтік қамсыздандыру мекемелерімен есеп айырысу, негізгі құрал және материалдық емес активтер, несие алу және оны төлеу операциялары тексерілді.

        Түсіндірме 1. Жалпы мәліметтер   

«Казвторчермет» Акционерлік  қоғамы заңды тұлға болып табылады. Бұл компания жұмыс, қызмет көрсету, табыс алу мақсатында құрылды. «Казвторчермет» АҚ-ның қызметінің түрі - мұнай тасымалдау  және су беру жөніндегі қызметтер.

    Бухгалтерлік  және қаржылық мәліметтердің  толық берілуіне мына тұлғалар  жауапты:

• «Казвторчермет» АҚ-ның директоры – Латипова И. М. -барлық кезеңде
• Бас бухгалтер-Алипова А. К Тексерудің барлық кезеңінде жауапты.

     Түсіндірме 2. Қызметтің үздіксіз принципі

Қызмет үздіксіз жургізіледі.

    Түсіндірме 3. Есеп саясатының негіздері

ҚР-ның бухгалтерлік есептің  ұлттық стандартының  есеп саясатына  байланысты «Казвторчермет» АҚ-да заң бұзушылық табылмады.

    Түсіндірме 4. Меншікті капиталдың аудиті

«Казвторчермет» АҚ-ның  меншікті капиталы- 349 940 теңге. Соның ішінде қосымша төленген капитал соммасы жоқ, бөлінбеген табыс- 42 440 теңге (Қосымша-1).

    Түсіндірме 5. Касса аудиті (таңдалған)

     Әкімшілік  ғимаратының 1-ші қабатында касса  орналасқан. Ғимаратты күзетуші  жергілікті болып табылады. Ақша  қаражатының қозғалысы операцияларына  кассир Алиева А.С. жауапты.  Әкімшілік арқылы Алиева А.  С.-мен материалдық жауапкершілік туралы келісім-шарт жасалған. Инвентаризация жүргізілді,  тексеріс кезінде кассир Алиеваның қатысуымен  жұмыс атқарылды. Тексеру барысында  артықшылық  және кемшілік болған жоқ. Кассалық кітап пен кіріс және шығыс құжаттарын тіркеу кітабы нөмірленген, тігілген, басшы мен бас бухгалтердің қолдары, мөрлері қойылған. Ақшаның түсуі MERKURY 115F  маркалы, фискалдық жадысы бар кассалық аппарат арқылы жүргізіледі. Кассалық чекте барлық реквизиттер толық көрсетілген. Кассалық есепті мүмкіндігінше ай сайын бірнеше рет жүргізіп отырған.

          Түсіндірме 6. Банктік шоттардағы (қолма  қол) аудит 

     Ақшалай  операциялар есеп айырысу және  волюталық шоттарда ҚР-ның ұлттық  бухгалтерлік стандарттарына байланысты  жүргізіледі. Шетел волютасы  бойынша курстық айырма ҚР-ның Ұлттық Банкісінің курсы бойынша 31. 12. 2004 ж., биржалық курс ҚР-ның Қаржы министрлігінің бұйрығы №512 25. 10. 2002 ж. басталды.

        Түсіндірме 7. Дебиторлық және кредиторлық қарыздардың аудиті

                                     ( таңдалған)

    Дебиторлық  қарыз- 470 334  теңге, кредиторлық  қарыз- 2008 жыл- 

475978теңге (Қосымша-1). Дебиторлық  және кредиторлық қарыздар уақытысында  төленіп отырған, олардың мерзімін  ұзарту болмаған.

         Түсіндірме 8. Негізгі құралдардың және материалдық емес  активтердің         аудиті ( таңдалған)

        Негізгі құралдардың есебі  ұлттық бухгалтерлік  стандарттарға және салық есебіне сәйкес жүргізілген. Амортизациялық аударым бекітілген норма  бойынша тікелей әдіспен  жүргізілген.  Негізгі құралдарды жөндеуге кеткен  шығындарды акт құжаты арқылы есептен шығарған. Негізгі құралдар 2008 жылы 216 269 теңгені құрады (Қосымша-1).

         Түсіндірме 9. Тауарлы-материалдық қорлардың аудиті (таңдалған)

     Тауарлы-материалдық  қорлардың есебі орташа еселенген  құн әдісі бойынша жүргізіледі. Сатып алынған материалдар, отын, құрал-жабдықтар кәсіпорынның орталық қоймасына кірістеледі.

      Онда  қоймалық карточка есебі ұйымдастырылады.  Тауарлы-материалдық қорлардың түсуі,  кіру актісі арқылы ұйымдастырылады.  Тауарлы-материалдық қорларды алуға сенімхат құжаты негізінде  тіркеу журналы жасалған. Басшының шешімі бойынша тапсырыс арқылы тауарлы-материалдық қорлардың шығуына накладной жазылады. Тауарлы-маетериалдық қорларды түгендеу жылына 1 рет жүргізіледі. Дайын өнім қойма арқылы алынады. Ай сайын қоймада дайын өнім тугенделеді.

          Түсіндірме 10. Бюджетпен есеп айырысу ( таңдалған)   

    Бұл компанияны  тексеру барысында 2008 жылғы мәліметінде  мынадай капитал мен міндеттемелер   анықталған (Қосымша-1):

• бөлінбеген табыс - 42 440 теңге
• ақша қаражаты- 101 752 теңге
• негізгі құралдар - 216 269 теңге
• меншікті капитал - 349 940 теңге
• дебиторлық қарыз - 470 334 теңге
• кредиторлық қарыз - 475 978 теңге

    Тексеру барысында ешқандай ауытқулар анықталмады. Субьектінің шаруашылық барысының тапсырушы шартында көрсетілген  обьектілері тексерілді. Нақты айтқанда, жалпы мәліметтер, үздіксіз қызметті қадағалау, есеп саясатының негіздері, меншікті капитал аудиті, касса аудиті (таңдалған), банктік шоттардағы қолма-қол есеп айырысу аудиті (таңдалған) дебиторлық және кредиторлық қарыыздардың аудиті (таңдалған), негізгі құралдардың және материалдық емес активтердің  аудиті (таңдалған), тауарлы-материалдық қорлардың аудиті (таңдалған), бюджетпен есеп айырысу (таңдалған) тексерілді. Біздің ойымызша, тапсырушының қаржы есебі 30. 06. 2009 жыл аралығындағы барлық бөлімдердің қаржылық жағдайын толық дұрыс көрсеткен. Аудит ҚР-ның ұлттық бухгалтерлік есеп стандарттарына, заңдарына сәйкес жүргізілді.

     

 

 

 

ҚОРЫТЫНДЫ

 

 Бухгалтерлік баланстың дұрыстығына аудиторлық тексеру жаппай әдіспен жүргізілді.

 Аудитті жүргізудің  жалпы қабылданған әдістері, пайдаланушының  күтуі және бизнесті жүргізу  практикасы аудитордың процедураны  «қаржылық есеп беру бойынша  пікірі шындыққа сәйкес келмейді»  деген минималды тәуекелмен білдіретіндей жоспарлауы мен орындауын талап етеді.

Аудиторлық тексеру  кезінде айтылған пікір пайдаланушы  үшін кәсіби стандарт сақталды, елеулі мәліметтер жинақталды және осы пікірді  дәлелдеу үшін бағаланды дегенді  білдіреді.

Аудиторлық  тексерістер  тек  олар  қоғамдық  мүддені  білдіретін  жəне  ол  үшін мүмкіндіктер  болған (қысқа  мерзімді  перспективада)  жағдайда  міндетті  болуға тиіс:  Аудиторлық  тексерістер  заңнаманың  негізінде  міндетті  тəртіпте  жүргізілетін ұйымдардың  саны  қолда  бар  білікті  аудиторлардың  санымен  шамалас  болуға  тиіс. Экономикалық  саясатты  əзірлеушілер  аудиттың  заңнамалық  белгіленген  талаптарын, олар  Қазақстандық  аудиторлардың  мүмкіншіліктерінен  асып  кетпейтіндей,  біртіндеп енгізуге тиіс.

Тұжырымдамада баяндалған негізгі бағыттар бухгалтерлік есепке алуды және қаржылық есептілікті реттеудің қолданыстағы жүйесіне тұжырымдамалық өзгерістерді енгізу, сондай-ақ бухгалтерлік есепке алу мен аудит саласында қалыптастырылатын ақпараттың сапасын арттыру қажеттілігінен туындады.

Ең  соңында,  бұл  қаражаттарды кəсіпорындардың  өздерінің  ішінде  де,  экономика  масштабында  да  анағұрлым  тиімді бөлуге жəрдемдеседі,  өйткені  кəсіпорындардың жетекшілері  мен  инвесторлар  қандай инвестициялық  мүмкіншіліктер  мен  іскерлік  операциялардың  жақсы,  ал қандайларының  нашар  екенін  жақсырақ  түсіне  алады. «Бухгалтерлік  есеп  туралы» Заңға  ұсынылған  түзетулермен  көзделген  ОПИ  үшін  өздерінің  қаржылық  есеп-қисаптарын  қоғамдық  депозитарийге  табыстау туралы  талап қаржылық  есеп-қисаптардың жұртшылық үшін қол жеткізу деңгейін көтереді.

 Қаржылық есеп беру  дәлділігінің толық кепілдігі  (нольдік тәуекел) экономикалық  тұрғыдан тиімсіз. Сондықтан аудитор  қателер мен қателіктер абсолютті  түрде жоқ деген кепілдеме бере алмайды.

Аудитор клиент бизнесін зерттеп, қаржылық есеп беруді сыртқы пайдаланушылар сенімінің деңгейіне  әсер ететін факторлардың әрқайсысының мәнін бағалап, аудит аяқталғаннан кейін клиенттің, бизнестегі қаржылық жеңісінің ықтималдылығын анықтауы керек. Осы факторлар негізінде, аудитор «қаржылық» есеп беруде аудит аяқталғаннан кейін де елеулі қателіктер сақталады деп отырып, тәуекелдік деңгейін субъективті түрде қоя алады. Тексеру процесінде аудитор клиент туралы қосымша ақпарат алып, аудиторлық тәуекелдік дуңгейін бағалау жөніндегі ойын өзгерте алады.

Аудиторлық қорытынды Қазақстан Республикасының бағалы қағаздар бойынша ұлттық комиссиясына үш беттен тұратын 3 дана етіп дайындалды.

 Аудиторлық қорытындының әрекет ету мерзімі – берілген күннен бастап үш ай.

 Аудиторлық қорытындыға акционерлік қоғамның 2003 жылдың 1 маусымындағы жағдайы бойынша құрылған бухгалтерлік балансы, кәсіпорынның 2003 жылдың 1 қаңтарынан 1 маусымыны дейінгі табыстары мен шығыстары жөніндегі қорытынды есебі, төлей алу қабілетін, өтімділікті және тұрақтылықты есептеу көрсеткіштері тіркелді.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР

1. «Аудиторлық қызмет туралы» Қазақстан Республикасы 2006 ж
2. «Қазақстан аудитінің халықаралық стандарттары» – Алматы 2004 ж
3. Балапанова А.Ж. Аудиттің теориялық негіздері: Оқу құралы. – Алматы: 2003
4. Ержанов М.С. Аудит-1: (базовый учебник). – Алматы: 2005
5. «Стандарттар мен кодекстерді сақтау туралы есептеме», Қазақстан Республикасы,  2007 жыл мамыр

6. Әжібаева З.Н., Байболтаева Н.Ә., Жұмағалиева Ж.Ғ. Аудит: Оқулық.-                                                                               Алматы: 2006

7.   «Қаржы жүйесін тұрақтандыруда кәсіби бухгалтерлер мен аудиторлардың рөлі» тақырыбына өткізілген бухгалтерлер мен аудиторлардың ІІ Халықаралық құрылтайының (форумының) баспасөз – релизі, 18 қыркүйек 2009 жыл

8.  «НАТ Қазақстан» АҚ 2008ж. үшін қаржылық есептемесі туралы «АКФ Марка Аудит» ЖШС дербес аудиторының аудиторлық есебі , 31 желтоқсан 2008 жыл

9. Абленов Д.О. Аудит негіздері.- Алматы, 2006

10. Ажибаева З.Н. Аудит. – Алматы: Экономика, 2004

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

                                                ҚОСЫМШАЛАР

 

Қосымша №1

“ КазТрансГаз” ЖШС

 
Бухгалтерлік теңгерім  
2008 жылдың 31 желтоқсанына 

Атауы	Ескерту	31 желтоқсан 2008ж.	31 желтоқсан 2007ж.
1	2	3	4
АКТИВТЕР
I. Қысқа мерзімді активтер
Ақша қаражаттары және олардың  эквиваленттері	5	101 752	205 084
Қысқа мерзімді дебиторлық қарыз	6	470 334	401 404
Қорлар	7	39 108	132 638
Ағымдағы салық активтері	8	15 296	23 273
Сатуға арналған ұзақ мерзімді активтер	9	13 600	0
Басқа қысқа мерзімді активтер	10	68 899	369 498
Барлығы қысқа мерзімді активтер		708 989	1 131 897
II. Ұзақ мерзімді активтер
Ұзақ мерзімді қаржылық инвестициялар	11	102 079	115 679
Негізгі қаражаттар	12	216 269	267 034
Материалды емес активтер	13	3 762	4 091
Кейінге қалдырылған салық активтері	14	4 853	60 332
Басқа ұзақ мерзімді активтер	15	3 015	0
Барлығы ұзақ мерзімді активтер		329 978	447 136
БАРЛЫҒЫ АКТИВТЕР		1 038 967	1 579 033
МІНДЕТТЕМЕЛЕР ЖӘНЕ КАПИТАЛ
III. Қысқа мерзімді  міндеттемелер
Қысқа мерзімді қаржылық міндеттемелер	16	113 194	147 984
Салықтар бойынша міндеттемелер	17	55 415	55 726
Басқа міндетті және ерікті төлемдер бойынша міндеттемелер	18	3 845	5 283
Қысқа мерзімді кредиторлық қарыз	19	475 978	892 226
Қысқа мерзімді бағалау міндеттемелері	20	19 948	24 675
Басқа кредиторлық қарыз	21	20 388	342 987
Барлығы қысқа мерзімді міндеттемелер		688 768	1 468 881
IV. Ұзақ мерзімді міндеттемелер
Басқа ұзақ мерзімді міндеттемелер		259	365
Кейінге қалдырылған салық міндеттемелері		0	11 335
Барлығы ұзақ мерзімді міндеттемелер		259	11 700
V. Капитал
Жарғылық капитал	22	300 000	50 000
Үлестірілмеген табыс (жабылмаған шығын)		42 440	40 952
Қорлар		7 500	7 500
Барлығы капитал		349 940	98 452
БАРЛЫҒЫ МІНДЕТТЕМЕЛЕР  ЖӘНЕ КАПИТАЛ		1 038 967	1 579 033