Табиғи орта және адамның денсаулығы

Тұрғындардың  денсаулығы олар тұратын аумақтың экологиялық  жағдайының интегралды көрсеткiшi болып  табылады.

Соңғы он жыл  бойы Солтүстiк Қазақстан облысында  онкоауру патологиясынан ауру мен өлiм-жiтiмнiң  жоғары деңгейi байқалуда.

Қазiргi кезде, «Қазақстан Республикасының 2005-2007 жылдарға арналған қоршаған ортаны қорғау» бағдарламасы шеңберiнде М.Қозыбаев атындағы Солтүстiк Қазақстан Мемлекеттiк университетiмен тұрғындардың жоғары ауруы себебiн анықтау үшiн, с.i. тұрақты өсу үрдiсi бар онкопаталогиялық, (республикалық және Шығыс Қазақстан облысының көрсеткiштерiмен салыстырғанда) Солтүстiк Қазақстан облысы тұрғындарының денсаулығын және аумағын зерттеу жүргiзiлуде.

Анализ СҚО  науқастық сан бойынша дем  алу органдарының ауруы алда келетiнiн  көрсетедi: 100 мың тұрғынға 16 181 жағдай. Оның себептерi әр түрлi болуы мүмкiн. Тұрғындардың дем алу органдары  ауруының жоғары деңгейiнiң негiзгi факторы атмосфералық ауаның сапасы болуы мүмкiн. (9 сур.) 

9 Сурет. 2006 жылда  СҚО тұрғындарының аурулар классы  бойынша аурулары (100 мың тұрғынға  алғашқы тiркелген аурулар саны)

Аурулар классы атауының қысқартылуы 21 кестеде: ИП — инфекциялық және паразитарлық, ЖП — жаңадан пайда болулар, ЭЖ — эндокриндiк жүйенiң, ҚҚ — қан мен қан құйылыс органдары, НС — нерв және сезу органдары, ҚЖ- қанайналым жүйесi, ДО — дем алу органдары, АО — ас қорыту органдары, НЖ — несеп-жыныстық жүйе, ТТ — терi мен терi асты клетчаткалары, СБ — сүйек-бұлшық еттiк жүйе, ТА — туа бiткен аномалиялар, ЖУ — жарақаттар мен уланулар.

Экологиялық ауруларға  сонымен қатар қатерлi жаңадан  пайда болулар жатады. Жаңадан  пайда болулардың басым формалары  өкпе, асқазан, терi, сүт бездерi рагы.

Өлiм-жiтiм себебiнiң  бiрiншi орнында қан айналым жүйесiнiң  аурулары, бiздiң облыс осы көрсеткiш  бойынша елiмiзде бiрiншi төрттiкте, көрсеткiш 100 мың тұрғынға 2006 жылы 703,3 құрады, республикалық — 533,1. Екiншi орында — онкоауруларынан өлiм-жiтiм (153,0), үшiншi орында — жарақаттар мен уланулар салдарынан (180,2), төртiншi орында — басқа да себептерден, бесiншi орында — дем алу органдары ауруларынан, бiздiң облысымызда елде ең жоғарғы орында тұр 2006 жылы — 100 мың тұрғынға 99,2 республикалық деңгейде, 53,9 тең. 

СҚО тұрғындарының  науқастығын аудандар мен Петропавл  қаласы бойынша бөлу 10 суретте көрсетiлген.

10 Сурет. 2006 жыл  бойынша СҚО тұрғындарының аудандар  мен Петропавл қаласы мен аудандар  бойынша аурулары (100 мың адамға  алғашқы тiркелген аурулар саны, барлық аурулар) 

Барлық тұрғындардың ең жоғарғы науқастығы және барлық аурулар классы бойынша 2006 жылы Аққайың  және Ақжар аудандарында, оларға бұл  көрсеткiш бойынша Тимирязев және Ғ.Мүсiрепов, Уалиханов аудандары  және Петропавл қаласы жақын. Осы тұрғыдан ең жақсы аудан — Мамлют, мұнда қайта есептеуде науқастық саны 100 мың тұрғынға 20 237 құрайды.