Автор: Пользователь скрыл имя, 21 Октября 2011 в 17:32, реферат
Экологическая система(экосистема) – пространственно определенная совокупность живых организмов и среды их обитания, объединенных вещественно-энергетическими и информационными взаимодействиями.
Термин “Экосистема” был введен в экологию английским ботаником А.Тенсли.
Экосистемы.
Экологическая система(экосистема) – пространственно определенная совокупность живых организмов и среды их обитания, объединенных вещественно-энергетическими и информационными взаимодействиями.
Термин “Экосистема” был введен в экологию английским ботаником А.Тенсли.
Различают водные
и наземные экосистемы. При этом
в одной природной зоне встречается
множество сходных экосистем
– или слитых в однородные комплексы
или разделенных другими
В каждой наземной
экосистеме есть абиотический компонент
– биотоп, или экотоп – участок с одинаковыми
ландшафтными, климатическими, почвенными
условиями; и биотический компонент –
сообщество, или биоценоз – совокупность
всех живых организмов, населяющих данный
биотоп. Биотоп является общим местообитанием
для всех членов сообщества. Биоценозы
состоят из представителей многих видов
растений, животных и микроорганизмов.
Практически каждый вид в биоценозе представлен
многими особями разного пола и возраста.
Они образуют популяцию (или часть популяции)
данного вида в экосистеме. Биоценоз очень
трудно рассматривать отдельно от биотопа,
поэтому вводят такое понятие, как биогеоценоз
( биотоп+биоценоз). Биогеоценоз - элементарная
наземная экосистема, главная форма существования
природных экосистем. Этот термин ввел
В.Н.Сукачев.
Каждая экосистема имеет определенную функциональную структуру.
В каждую экосистему входят группы организмов разных видов, различимые по способу питания:
автотрофы (“самопитающиеся”)
гетеротрофы (“питающиеся другими”).
Консументы –потребители органического вещества живых организмов.
Дитритофаги, или сапрофаги, - организмы, питающиеся мертвым органическим веществом – остатками растений и животных.
Редуценты – бактерии и низшие грибы – завершают деструктивную работу консументов и сапрофагов, доводя разложение органики до ее полной минерализации и возвращая в среду экосистемы последние порции двуокиси углерода, воды и минеральных элементов.
Все названные
группы организмов в любой экосистеме
тесно взаимодействуют между
собой, согласуя потоки вещества и энергии.
Их совместное
функционирование не только поддерживает
структуру и целостность
В подавляющем
большинстве экосистем
Принципиальное
различие между потоками вещества и
энергии в экосистеме заключается
в том, что биогенные элементы,
составляющие органическое вещество,
могут многократно участвовать
в круговороте веществ, тогда
как поток энергии
Прослеживая пищевые взаимоотношения между членами биоценоза, можно построить пищевые цепи и пищевые сети питания различных организмов. Различают несколько типов пищевых систем:
Пастбищные пищевые цепи (цепи эксплуататоров)
Цепи паразитов
Детритные цепи
Благодаря определенной
последовательности пищевых отношений
различаются отдельные
Экосистему можно представить в виде диаграммы потока энергии. Она существенно зависит от типа экосистемы, исходной биомассы продуцентов и числа трофических уровней. Для реальных систем характерно ветвление потоков энергии.
Вход системы – поток солнечной энергии. Большая ее часть рассеивается в виде теплоты. Часть энергии, эффективно поглощенная растениями, преобразуется фотосинтезом в энергию химических связей углеводов и других органических веществ. Это валовая первичная продукция (ВПП, брутто-продукция) экосистемы. Часть ее веществ окисляется в процессе дыхания растений и освобождает энергию. Эта энергия используется в других биохимических процессах в растении и в конечном счете также рассеивается в виде тепла. Оставшаяся часть новообразованных органических веществ обусловливает прирост биомассы растений – чистую первичную продукцию (ЧПП, нетто-продукцию) экосистемы. Отношение чистой продукции к валовой, т.е. коэффициент эффективности фотосинтеза, зависит от типа растительности.
Суммарная биомасса
стабильной экосистемы относительно постоянна.
При переходе от одного трофического
уровня к другому часть доступной
энергии не воспринимается, а часть
расходуется на дыхание. В среднем
при переходе с одного трофического
уровня на другой общая энергия уменьшается
приблизительно в 10 раз (“правило 10%”).
Чем длиннее пищевая цепь, тем
меньше остается к ее концу доступной
энергии. Поэтому число трофических
уровней никогда не бывает слишком
большим. Диаграммы потоков энергии
существенно зависят от типа экосистемы,
исходной биомассы продуцентов и
числа трофических уровней.
В природных экосистемах происходят постоянные изменения состояния популяций организмов. Они вызываются разными причинами.
Кратковременные
– погодными условиями и
Климаксные сообщества характеризуются устойчивым динамическим равновесием между биотическими потенциалами входящих в сообщество популяций и сопротивлением среды.
Геомеостаз экосистемы – постоянство важнейших экологических параметров.
Стремясь поддержать постоянство экосистемы, тем не менее, способны к изменениям, к развитию, к переходу от более простых к более сложным формам. Масштабные изменения географической обстановки или типа ландшафта под влиянием природных катастроф или деятельности человека приводят к определенным последовательным изменениям состояния биогеоценозов местности – сукцессиям. (Различают первичную и вторичную сукцессии).
Первичная сукцессия
- постепенное заселение
Вторичные сукцессии имеют характер постепенного восстановления свойственного данной местности сообщества после нанесенных повреждений. Сукцессии происходят путем замещения одних видов другими.
Развитие экосистем
не сводится к сукцессиям. В отсутствие
нарушений среды
Гидроэкология (гр. hуdor – су, оікоs — үй, орын, logos — ілім) — жалпы су экожүйелерінің тіршілік жағдайын, олардың құрылымын (абиоталық және биоталық бөліктерін қарастыра отырып) және тіршілік заңдылықтарын зерттеумен айналысатын ғылым саласы.
Гидроэкология экологияның бір бөлігі болып табылады.
Гидроэкология ғылымының негізгі түсінігі
су экожүйелері (сулы экожүйелер). Сулы
экожүйелердің құрылымы мен қызметінде
ағзалардың тіршілік ортасы болып табылатын
су басты рөл атқарады. Сулы экожүйелер
катарына: ағын
сулар (өзендер, жылғалар, каналдар,
бұлақтар), суқоймалар (мұхит, теңіз, көл, бөген, әуіт) және мұздықтар
мен батпақтар кіреді. Гидроэкология табиғи
және қоғамдық құбылыстарды өзара байланысты
объектілерден тұратын күрделі жүйелер
ретінде қарастырады, осы жүйедегі құбылыстар
мен объектілер арасындағы өзара масса,
қуат және акпарат алмасу процестеріндегі
судың ерекше рөлін, т.б. зерттейді. Терминді
профессор А.А.Тұрсынов 1990 жылы Мәскеуде
өткен КСРО гидроэкологтарының
1-съезінде енгізді.[1]
Соңғы уақытта табиғаттың тосын мінезі адамзат баласын ойландыра бастағандай. Жер-жерде табиғат-ананы аялау шаралары қолға алына бастады. 2 қыркүйек күні ҚР Қоршаған ортаны қорғау министрі Н. Әшімов мырза Үкіметтің отырысына 2010-2014 жылдарға арналған «Жасыл даму» салалық бағдарламасын ұсынды. Еліміз экологиядан көз ашпағандықтан аурулардың да көбейіп бара жатқандығынан енді ғана сескене бастаған үкімет мүшелері бағдарламаны бірауыздан бекітті. Баяндамасын тек мемлекеттік тілде жасап, үлгі көрсеткен Н. Әшімовтің айтуынша, бұл бағдарлама Қазақстанның 2020 жылға дейінгі стратегиялық даму жоспарын және Мемлекет басшысының тікелей тапсырмасын іске асыруға бағытталған.
Иә,бүгінгідей ғаламды экологиялық апат қаупі қаусырып келе жатқанда құр қол қарап отыру орны толмас зардаптарға соқтыратыны белгілі. Сондықтан да бұған кез-келген ел бей-жай қарамаса керек. Қазақстан Үкіметі де бұл бағытта ауқымды да, маңызы зор бағдарлама қабылдап отыр.
2010 – 2014 жылдарға арналған «Жасыл даму» салалық бағдарламасы Қазақстанның 2020 жылға дейінгі Стратегиялық даму жоспарын іске асыру мақсатында әзірленген.
Бағдарлама қолданыстағы келесі құжаттардан тұрады:
Қазақстанның экологиялық қауіпсіздігі тұжырымдамасы;
Ерекше қорғалатын табиғи аумақтарды дамыту және орналастыру тұжырымдамасы;
«Қазақстан Республикасының 2010 жылға дейінгі қоршаған ортасын қорғау» бағдарламасы;
2010 жылға дейінгі су ресурстарын, жануарлар дүниесін сақтау және оңтайлы пайдалану, ерекше қорғалатын табиғи аумақтардың желісін дамыту жөніндегі бағдарламасы;
«Жасыл ел» бағдарламасы.
«Жасыл даму» салалық бағдарлама мерзімі, ресурстары және орындаушылары бойынша келісілген мақсаттардың, міндеттердің, нысаналы индикаторлардың және мақсаттарға жетуді қамтамасыз ететін шаралардың жүйесін қамтиды.
Бағдарламаны іске асыру екі кезеңде жүзеге асырылады.
Бірінші кезеңде (2010 – 2012 жылдар) табиғи ортаның ластану деңгейін азайту жөніндегі жұмыстар мен оларды ұйымдастыру шаралары көзделген.
Екінші кезеңде (2013 – 2014 жылдар) табиғи ортаны басқару сапасын жақсарту болып табылады.
Бағдарламаның басым міндеттері бойынша арнайы іс-шаралар әзірленді және олардың орындаушылары, орындалу мерзімдері, қаржыландыру көздері мен көлемдері нақты айқындалып отыр.
Бағдарламаны іске асыруға 163,5 млрд. теңге қаражат бөлу көзделген. Оны іске асыру нәтижесінде келесі көрсеткіштерге қол жеткізілетін болады, олар:
Атмосфераға зиянды заттар шығарындыларының төмендеу пайызы 2009 жылмен салыстырғанда 2014 жылға кемінде 5,9 % болады.
Ластағыш заттар төгіндiлерінің деңгейі 2009 жылмен салыстырғанда 2014 жылға кемінде 3,5 %-ды құрайды.
2014
жылға қалдықтардың түзілуіне оларды
қайта өңдеу үлесі
21,9 %-ды құрайды.
Киіктер санының өсуі 2014 жылға 10 % құрайды.
Орман отырғызу көлемін ұлғайту 2014 жылға 65,0 мың га құрайды.
Гидрометеорологиялық
қауіпті және дүлей құбылыстар туралы
дауыл ескертулерінің алдын ала уақыттылығын
арттыру 2014 жылға
72 сағатты құрайтын болады.