Автор: Пользователь скрыл имя, 08 Марта 2012 в 22:30, реферат
“Сыбайлас-жемқорлық” деген түсінік мағнасына этимологиялық қарау мұны “параға сатып алу”, “пара” ретінде, "corruptio" деген латын сөзін алып, анықтауға мүмкіндік береді. Рим құқығында сондай-ақ "corrumpire" түсінік болған, ол жалпы сөзбен айтқанда “сындыру, бүлдіру, бұзу, зақымдау, жалғандау, параға сатып алу” деген түсінік берген де, құқыққа қарсы іс-әрекетті білдірген.
“Сыбайлас-жемқорлық” деген
түсінік мағнасына
Орыс тілінің түсіндірме
сөздігі сыбайлас-жемқорлықты
Сыбайлас-жемқорлықпен күрестің негізгі қағидаларына келесі жатады:
1. Баршаның заң және сот алдында теңдігі.
Бұл қағиданы сақтау және жүзеге асыру сыбайлас-жемқорлықпен күресте өте маңызды. Өкінішке қарай, заңнаманы таңдап қолдану өте жиі кездеседі, ондайда заң біреу үшін бар, басқалар үшін жоқ. Жеке соттар, мемлекеттік қызметшілер, құқық қорғау органдарының қызметкерлері сондай-ақ сыбайлас-жемқорлыққа беттелген.
Бұл қағиданың сақталуының
кепілі азаматтардың өздерінің белсенділігі
болып табылады—сыбайлас-
2. Мемлекеттік органдар
қызметінің нақты құқықтық
Қазіргі таңда ҚР Президентінің
2005 жылғы 23 желтоқсандағы Жарлығымен
бекітілген 2006-2010 жылдарға арналған сыбайлас-жемқорлықпен
күрес бойынша Мемлекеттік
Бағдарламада ерекше орын
азаматтық қоғам ұйымдарын
Нормативтік құқықтық актілерді
сыбайлас-жемқорлыққа қарсы
ҚР Әділет министрлігі
“Мүддес болу туралы” заң жобасын
әзірлеп, парламентке ұсынды, онда заң
жобаларын мүддестендіру
3.Жеке және заңды тұлғалардың
құқығы мен заңды мүдделеріне
қатысы бар сұрақтарды шешу
процедурасын және кадр
Мемлекеттік бағдарламамен
мемлекеттік органдар мен кәсіпкерлік
субъектілерінің өзара іс-
Заңға сәйкес аталған қағидалар:
-мемлекеттік функцияларды орындауға өкілетті;
-лауазымды, сондай-ақ олардың
қатарына жататын басқа
-жеке және заңды тұлғалардың
бұзылған құқықтары мен заңды
мүдделерін қалпына келтіру,
зиянды салдарын жою және алдын алу:
-сыбайлас-жемқорлық құқық
бұзушылықпен күреске ықпал
-кәсіпкерлік қызметке
бақылау жасайтын жеке және
заңды тұлғаларға мемлекеттік
реттеу өкілеттігін беруді
Сыбайлас-жемқорлық бірталай
экономикалық заңдардың іс-әрекетін
төмендетеді және әлемдік қауымдастық
алдында елдің беделін
Сыбайлас-жемқорлық әсіресе
мемлекеттік билік органдарында
қауіпті. Мұндай жағдайда ол биліктің
монополиясын, мемлекеттік қызметшілердің
шешім қабылдау өкілеттігін күшейтеді
және шенеуніктердің қатал құқықтық
есеп беруін және бақылауда болуын
жою симбиозын көрсетіп-
Практика көрсеткендей, сыбайлас-жемқорлық мемлекеттік жүйенің барлығын бұзады, мемлекеттік билік беделінің және мемлекеттік қызмет абыройның құлдырауына ықпал етеді.
Сыбайлас-жемқорлық
3.1. Қандай мемлекеттік
органдар сыбайлас-жемқорлыққа
Сыбайлас-жемқорлық құқық
бұзушылықты анықтау, болдырмау, алдын
алу және өз құзыреті шеңберінде оларды
жасаған адамдарды жауапқа
Аталмыш органдардың лауазымды
адамдары заңнама белгілеген мерзімде
іс, материал, хаттама жіберген адамға
немесе органға жазбаша сыбайлас-
Заңға сәйкес бұл органдар
олардың құзырынан шығатын
ҚПК 192 бабына сәйкес т.тг) 176
бап.3 б.,193 бап.3 б., 209 б.1 б., 307 б.,1 б.,308 б.1
б.,310,310 б.1,2 б.,312-315 б.қарастырған қылмыстар
туралы алдын ала тергеу қаржы
полициясы тергеушілерімен
ҚП ҚПК 307 бабының 2,3,4 б., 308
бабының 2,3,4 б., 311 бабының 3,4, б. Қарастырған
қылмыс туралы қылмыстық істер бойынша
алдын ала тергеу қылмыстық іс
қозғаған ұлттық қауіпсіздік немесе
қаржы полициясы органымен
ҚР ҚПК 380 бабы қарастырған қылмыстар туралы қылмыстық іс бойынша алдын ала тергеу қылмыстық іс қозғаған ішкі істер, ұлттық қауіпсіздік немесе қаржы полициясы органымен жасалады.
Сыбайлас-жемқорлықпен байланысты қылмысты анықтау, ашу, жібермеу және алдын алу мақсатында жедел-іздестіру және басқа қызмет, сондай-ақ заң белгілеген тәртіпте заңға қайшы табылған мүлікті заңдастыруға жол бермеу мақсатында қаржы бақылауының арнайы шараларын қолдану ҚР 1994 жылғы 15 қыркүйектегі “Жедел-іздестіру қызметі туралы” Заңына сәйкес жүзеге асырылуға тиіс.
3.2. Сыбайлас-жемқорлықпен
күресуге ықпал жасаған
Сыбайлас-жемқорлықпен келіскісі
келмейтін азаматтардың белсенді іс-әрекеттері
өз нәтижелерін беруде. Мысал ретінде
нақты болған жағдайды айтуға болады:
кәсіпкер өзіне шабуыл жасаған адамдардың
қатыстылығын анықтауға ықпал жасау
үшін криминалдық полиция бастығына
жүгінді. Криминалды топтардан (және полиция
қызметкерлерінен, бұл енді тіпті
қызық) қорғайтыны үшін бастық кәсіпкерден
айына 100 мың теңге талап еткен,
олай болмаса оның қауіпсіздігіне кепілдік
бере алмайтынын айтқан. Кәсіпкер оның
ұсынысымен келеді. Соңынан парақор
жәбірленушіден талап етілген соманың
бөлшегін қалалық криминалдық “бедел”
болып келген жалған адам арқылы алған.
Кәсіпкер Бас басқарма бастығының орынбасарына
криминал полициясы бастығының заңсыз
іс-әрекетінен қорғауын өтінеді. Орынбасар
оған мезетте келіседі де алдын ала
кәсіпкердің дүкенінен “
Басқа міндеттерін былай
қойғанда, органдар жедел-іздестіру
қызметтің міндеттерін
“Сыбайлас-жемқорлықпен күрес туралы” Заңның 7 бабында сыбайлас-жемқорлықпен күреске ықпал жасап жүрген адамдарды қорғауға келесі кепілдік бекітілген:
сыбайлас-жемқорлық қылмыс фактісі туралы хабар берген немесе басқаша бір тәсілмен сыбайлас-жемқорлықпен күресуге ықпал жасап жүрген адам мемлекет қорғауында болады;
-сыбайлас-жемқорлықпен
Бұл ақпаратты жариялау заң белгілеген жауапкершілікке әкеліп соғады:
-қажет болған жағдайда
сыбайлас-жемқорлықпен
Куәгерлерді қорғау үшін, оның
ішінде құқық бұзушылық туралы, мемлекет
мемлекет бюджетінде жеке жолмен жазылған
қомақты қаржы бөледі.Оның үстіне,
ҚР экономикалық және сыбайлас-жемқорлық
қылмыспен күрес жөніндегі
Оның үстіне, “ҚР сыбайлас-жемқорлықпен
күрес туралы” Заңның 17 бабына сәйкес
сыбайлас-жемқорлықпен күрес жүргізетін
органға басқа мемлекеттік
3.3.Мемлекеттік функцияларды
орындауға өкілетті және
“Сыбайлас-жемқорлықпен күрес туралы” Заңның 12 бабына сәйкес мемлекеттік функцияларды орындауға өкілетті және оларға теңелген адамдардың іс-әрекеттері сыбайлас-жемқорлық үшін жағдай жасайды деп табылады:
-заңсыз басқа мемлекеттік
органдардың, ұйымдардың
-өз қызмет өкілеттігін
аталған адамдардың немесе
-мемлекеттік және соған
теңелген қызметке түскен және
жылжыған кезде заң
-шешімді дайындаған және
қабылдаған кезде заңды және
жеке тұлғаларға заңсыз
-кім болса да кіріс
алумен байланысты кәсіпкерлік
және басқа қызметпен
-мемлекеттік міндетті
орындау кезінде алынған
-жеке және заңды тұлғаларға
заңнамамен беруге
-жеке және заңды тұлғалардан
заңнамамен қарастырылмаған
мемлекеттік және материалдық ресурстарды жеке үміткерлердің немесе қоғамдық бірлестіктердің сайлау қорларына беру;
жеке және заңды тұлғалардың өтініштерін қарау және олардың құзыретіне енетін басқа сұрақтардың шешу тәртібін бірнеше дүркін бұзу;
жоғарғы ресми адамдарға сыйлық беру және қызметтен тыс қызмет көрсету жасау, егер ол ырым жасау ишараты және қонақжайлылық нормалар, сондай-ақ хаттамалық және басқа ресми іс-шараларды өткізгенде болмаса;
жеке және заңды тұлғаларға олардың құқықтарын және заңды мүдделерін жүзеге асыруға ашықтан-ашық кедергі жасау;
жеке және заңды тұлғаларға кәсіпкерлік қызметті мемлекеттік реттеуге құзыретін беру;
мемлекеттік мәртебесі жоқ ұйымдарға мемлекеттік бақылау және қадағалау міндеттерін беру;
жоғарғы немесе төменгі лауазымды адамдармен немесе олардан басқаша тәуелділермен ақшалай немесе басқа мүліктік сипаттағы құмарлы ойын ойнауға қатысу;
Мемлекеттік міндеттер орындауға өкілетті немесе соларға теңелген адамдар өз мемлекеттік міндетін орындағаны үшін ақшалай, қызмет көрсету және басқа формада ұйымдардан, жеке тұлғалардан сыйақы алса сыбайлас-жемқорлық құқық бұзушылық болып табылады, егер басқаша ештеңе заңмен қарастырылған болмаса.
Сыбайлас-жемқорлық қылмыстың салдарын жою бойынша қандай шаралар қолданылуы мүмкін?
Заңға сәйкес мемлекеттік
міндеттер орындауға өкілетті адамдар
немесе соларға теңелген адамдар
заңсыз байыған барлық жағдайда, сыбайлас-жемқорлық
құқық бұзушылық нәтижесінде
алынған мүлік қайтарылуға