Қазіргі қразаматтық қоғамдағы жастардың рөлі

ҚАЗІРГІ КЕЗДЕГІ  ҚР АЗАМАТТЫҚ ҚОҒАМДАҒЫ ЖАСТАРДЫҢ  РӨЛІ

 

 

 Елімізді  әлеуеті жоғары мемлекет ретінде  дамытуда азаматтық қоғамды одан  әрі қалыптастырудың маңызы зор.  Бұл мақсатта Қазақстанда түрлі-түрлі  үкіметтік емес ұйымдар , азаматтық  қоғам институттары мен көптеген  бірлестіктер  жұмыс атқарып келеді. Ал кез келген, қоғамдық ұйымның құрылуы, ең алдымен азаматтардың белсенділіктерін арттыруды көздейтіні сөзсіз.

 Адами Әлеуетті  Қазақстанда орнықты және әрекетке  қабілетті азаматтық қоғамның  қалыптасу процесі бүгінде бірқатар  кедергілерге кез болуда, олардың  ішінде негізгілері мыналар:, азаматтардың  іскерлігін жандандыру, азаматтың  қоғамды одан әрі қалыптастыру  негізінде ғана Қазақстанды өмір  сүру сапасының стандарттары  жоғары, қазіргі заманғы, серпінді  мемлекет ретінде дамытуға болады.

Қазақстан Республикасында  азаматтық қоғамды дамытудың 2006-2011 жылдарға арналған тұжырымдамасы ,бұдан  әрі  Қазақстан Республикасы Президентінің 2006 жылғы 1 наурыздағы ел халқына Жолдауында белгіленген Демократиялық реформалардың  жалпыұлттың бағдарламасына және Қазақстанның әлемдегі бәсекеге барынша қабілетті  елу елдің қатарына кіру стратегиясына  сәйкес әзірленді.

Қазіргі уақытта, Қазақстан  жастары қоғамның келешегін анықтаушы  негізгі факторлардың бірі болып  табылатын тұрғын халықтың үлкен  әлеуметтік тобына айналған. Қоғамның барлық салаларындағы кең көлемді  қайта өзгертулерден туындаған  ахуалдар жастардың даму ерекшеліктері  мен олардың қоғамның әлеуметтік құрылымындағы мәнін тағы бір  қырынан аша түседі. Осы айтылғандардың барлығы жас ұрпақтың саналы қалыпьасуына, олардың әлеуметтік-экономикалық қайта  өзгеру факторларының, жастардың қажеттіліктеріне, мүдделеріне, құндылық бағдарларына және әлеуметтік мінез-құлықтарына да айтарлықтай  әсер ететіндігін көрсетті.

Болашақта бүгінгі таңда  өз ісін бастауға ниет білдірген  жас  адамдарды оқыту және оларға несие  беру  жөніндегі  іске асырылып жатқан  жобалар , шағын бизнес обьектілерін қолдау, бағдарламалар  шеңберіндегі өзіндік жұмыссыздық деңгейінің төмендеуіне оң ықпалын тигізеді.

    Мәселенің өзектілігі  – республикамызда соңғы уақытта  болып жатқан ішкі және сыртқы  саяси жағдайларға ықпалды екенін  көрсету.

Мемлекетімізде бірнеше  мың тіркелеген жастар ұйымдары бар. Олардың ішінде «Нұр Отан» ХД партиясының  « Жас Отан» Жастар қанаты саяси  және қоғамдық белсенділігінің орталығы болып , сыни тұрғыдан салиқалы көзқарастар  мен тұжырымдардың орталығы болып 100 000 астам жастардың басын біріктіруші орган болып табылады.

2008 жылы « ҚР мемлекеттік  жастар саясаты туралы» Заңның  орындалуына байланысты,барлық деңгейлі  маслихаттар мен ҚР Парламент  мәжілісінің  қоғамдық тыңдаулары  өткізілді.  Нәтижесінде , аталған  Заңның олқылықтарының орнын  толтыратын жастар ұйымдары өкілдерінің   ұсыныстары тыңдалды.

          Мысалы Қазақстан Жастар бірлестіктері  Білім және Ғылым Министрлігінің  оқутыдың жинақтау жүйесi (накопительная  система обучения) бағытына қарсы  екендіктерін білдірді.

Ақпан айынан бастап Білім және ғылым Министрлігі  оқытудың  жинақтау жүйесi ( накапоительная система обучения) бағытын заңды  түрде енгізуге кіріскен еді. Осы  заң 2015  іске кірісуі керек.Соған  орай әрбәр ата-ана өз балаларына екінші сатыдағы еліміздегі қандай да бір банкында баларының атына  жеке шот ашыулары тиіс. заңды бекiтпей , граннтары бар оқу орындарын  елде қалдыруы үшін, қарсылылыстар  тарапынан Қазақстан бойынша 10 мыңдай адамның кол коюларын жинап, укіметке наразылық білдіру басты мақсат болып отыр

           ҚазақстанРеспубликасыныңПрезиденті  және жастар саясаты: бүгіні  мен болашағы. Соған орай қазіргі  таңда көптеген жұмыстар атқарылды.

Мәселен, әлеуметтік-экономикалық тұрғыдан,мемлекет жастар мен жас отбасылардың экономикалық ахуалын жақсарту мен табыс деңгейін көтеру, ұзақ мерзімді несие берудің кезеңдік жүйесін енгізу, басқа да экономикалық көмект үрлері арқылы білім алу мүмкіндігін кеңейту, іскерлік белсенділігін арттыру, тұрғынжайы мен үйшаруашылығын толыққанды жабдықтау үшін құқықтық, ұйымдастырушылық жағдай жасаудың барлық шараларын қолдануда.

         Ал ғылым саласына келер болсақ,мыңдаған ғылыми инновацияға қабілеті бар жастардың осы тәуелсіздік жылдары қанаты қатайды. 1993 жылдың қараша айында Елбасымыздың бастамасымен «Болашақ» Халықаралық стипендиясы құрылды. Бірінші рет посткеңестіктегі мемлекет тарихында талантты жастардың мемлекет есебінен шетелдерден білім алуларына мүмкіншілік туды.

Құқықтықтұрғыдан Жастардың құқықтары мен мүдделерін қорғау қоғамдағы жалпықұқықтық мәдениетті көтеруді, жастар бойына Қазақстанның мемлекеттік дамуына негіз қалайтын идеяларға, Конституцияға, заңдарға құрмет сезімін дарытуды көздейді.

Мемлекет жастар арасында әлеуметтік шиеленісті бәсеңдету  жөнінде, жасөспірімдер мен жастар арасында нашақорлыққа, маскүнемдікке,қоғамға  қарсы және ауытқу құбылыстарымен күресте  кезек күттірмейтін шаралар қолданады.

Саяси тұрғыдан, мемлекетімзде бірнеше мың тіркелген жастар ұйымдары бар. Олардың ішінде «НұрОтан» халықтық-демократиялық партиясының«ЖасОтан»Жастар қанаты жастардың саяси және қоғамдық белсенділігінің, сыни тұрғыдан салиқалы көзқарастар мен тұжырымдардың орталығы болып 100 000 астам жастардың басын біріктіруші орган болып табылады.

Қоғамдық бірлестіктердің  құрудың негізгі себебі  халықтың  азаматтық белсенділігінің  артуы  болып табылады. Павлодар облысының  «үшінші»секторы дәстүр бойынша  республикадағы ең мықтылардың бір  болып саналады.Бүгінде аймақта 400 астам укіметтік емес ұйымдар  бар. Олардың ең белсенділері Павлодар  облысы Азаматтық альянсының құрамына енеді.ҮЕҰ аймақтың, республиканың  қоғамдық-саяси өміріне белсене  қатысып тұрады. Сондай –ақ ,63 Жастар қоғамдық юірлестіктері заңды түрде тіркелген. ОЛардың 14 ауылдық аймақтарда жұмыс баптарын атқаруда ,және 16 Қазақстан Халық Ассамблеясының қатарына енеді. Үлкен жетісіктері де жеткілікті. Солардың бірі, «Жас Отан» жастар қанатының «кадрлық резерв жобасы» республикалық көлемде жұмыс атқаруда.

 

Алайда, әрбір  істің оң мен солы болатын ескерсек, Жастардың осы уақытқа дейін  шешілмеген мәселелрі де жеткілікті. Олардың негізгілері мыналар  деп ойлаймын;

-баспана мәселесі.  Ауылдан қалаға армандарын арқалап  келген жастардың баспана мәселесіне  тап болмайтыны кем де кем.  Жатақханаға жайғасу бүгінде  қиынның қиыны. Қалада пәтер  іздеп, сергелеңге түсіп  жүрген  жастар  көп-ақ. Ал жатақханалар  болса, өзі аузы мұрнынан шығып,  толыр тұр. Баспанасыз жастардың  уақытында басын құрап, өсіп-өнуіне  алмауы елде демографиялық   дағдарыс қаупін төндіруде.

-біздегі білім  мен  экономикадағы  сұраныс  әр түрлі. Соған орай ғылым  негізінен қоғамға қажет бомай  қалғандықтан  және жастармен  жүйелі түрде жұмыс  жүрмегендіктен  оқі бітірген жастардың негізгі  бөлігі  жұмысқа орналаса алмай  , жұмыссыздар қатарын толтыруда.  Ал жұмысқа орналасқанның өзінде , негізінен фирмалар мен қоймаларда  күзетші, базарларда арба тасушылар  сияқты арзанқолдар, уақытша жұмысқа  орналасқандар. Сондықтан, ғылым,  менеджер , ғарышкер болсам дер  талпынысатындар  өте сирек,  алайда көптеген жағдайда бқ\ұл  тек арман негізінде қалыптасып , умытылады. Бұл- болашаағы жоқ  қоғамға тән қауыпты құбылыс:

- осындай түрлі  факторлардың әсерінен, кезінде  ата-аналардың  дұрыс тәрбие  бере алмағандықтарынан, жастардың  көпшілігі басқа діндерді қабылдап, қылмысты ортаны толтыруда. Қылмыскерлерінің  көптігі бойынша  Қазақстан  әлемде алдыңғы орындардың бірін  алуда. Түрмеде отырған азаматтардың  басым бөлігі- жастар...

        Осыған орай келесі ұсынымдарды  ұсынамын:

-Жастар қоғамдарық  бірлестіктеріне мемлекет тарпынан  қолдау көрсету:

-Мемлекеттiк  деңгейде жастар iсiмен айналысатын  дербес министрлiк, ал облыстарда  әкiмшiлiк жанынан департаменттер ашу:

- Студенттерге  арналған жатақханалар тұрғызу;

-елде болып  жатқан әлеуметтік-саяси процесcтер  жайлы хабарландыру;

       -қазіргі уақытта Қазақстан Республикасында  Азаматтық қоғамды дамытуды іске  асыру жоспарының орындалуына  нақты бақылауға алу;

       - “үшінші” секторға мемлекет  тарапынан қаражат түрінде қолдау  көрсету;

 

 

 

 

      Түйін:

Осы мақалада автор  қазіргі кездегі азаматтық қоғамдағы  жастардың рөлі, атқарып жатқан істері мен алдарында тұрған проблемалары жайлы мәселені көтереді. Мәселелерді  шешуге ұсыныстар орынды деп айтуға тұрарлық.

        Резюме:

 В этой  статье автор  поднимает вопрос  о работе, проблем и роли молодежи  в гражданском обществе. Можно  сказать , предложения решающие  эти вопросы, занимают значимое  место.

       Resume:

In this article an author  raises a question role  of work of young people in civil society. It is possible to say suggestions these decision question Occupy a meaningful  place.

 

 Қолданылған  әдебиеттер;

1. ҚР Конституциясы. 1995 жыл 30.08
2. Қазақстан Республикасында азаматтық қоғамды дамытудың 2006-2011 жылдарға арналған тұжырымдамасы

3.   Қазақстан  Республикасы Президентінің 2006 жылғы  1 наурыздағы ел халқына Жолдауында  белгіленген Демократиялық реформа.

          4.      2008 жылы «ҚР мемлекеттік жастар саясаты туралы» Заң. Қазақстан Республикасы Президентiнiң 2008 жылғы 1 шiлдедегi N 625 Жарлығы

 

           5.     Қазақстан Республикасы Бiлiм және ғылым министрлiгiнiң 2011- 2015 жылдарға арналған стратегиялық жоспарын бекiту туралы Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң 2011 жылғы 19 ақпандағы № 160 Қаулысы

                6. «Егемен Қазақстан» бұқаралық  ақпарат көзі , 14 қазан басылымы.