Бюджет шығыстары

   облыстық  бюджеттен, республикалық маңызы бар  қаланың, астананың бюджетiнен қаржыландырылатын бағыттарды қоспағанда, Қазақстан Республикасының аумағында қоғамдық тәртiптi қорғау және қоғамдық қауiпсiздiктi қамтамасыз ету;

   табиғи  және техногендiк сипаттағы төтенше  жағдайлар саласындағы қызметтi ұйымдастыру;

   жаhандық  немесе аймақаралық ауқымдағы төтенше жағдайлардың алдын-алу және оларды жою;

   кәсiби авариялық-құтқару қызметтерiнiң iс-әрекетiн  ұйымдастыру және қамтамасыз ету;

   мемлекеттiк  өртке қарсы күрес қызметiнiң  жұмысын қамтамасыз ету;

   азаматтық қорғаныс жүйесiн ұйымдастыру;

   азаматтық және қызметтiк қару мен оның патрондарына мемлекеттiк кадастр жүргiзу;

   экономикалық  және қаржы салаларындағы құқық  қорғау қызметi;

   2) қорғаныс, қоғамдық тәртiп, қауiпсiздiк: 

   облыстық  ауқымдағы жұмылдыру дайындығы  және жұмылдыру, аумақтық қорғанысты дайындау және аумақтық қорғаныс;

   облыстық  ауқымдағы төтенше жағдайлардың алдын алу және оларды жою;

   су-құтқару  қызметiнiң жұмысын қамтамасыз ету;

   облыс аумағында қоғамдық тәртiптi сақтау және қоғамдық қауiпсiздiктi қамтамасыз ету;

   облыстық  ауқымдағы азаматтық қорғаныс iс-шаралары;

   облыстық  әскери басқару органдарын жабдықталған әскерге шақыру (жинау) пункттерiмен, дәрi-дәрмекпен, құрал-сайманмен, медициналық  және шаруашылық мүлiкпен, автомобиль көлiгiмен, байланыс құралдарымен, медициналық  және техникалық қызметкерлермен, қызмет көрсететiн адамдармен қамтамасыз ету бойынша әскери мiндеттi атқару шеңберiндегi iс-шаралар және медициналық комиссиялар құру;

   iшкi iстер органдарының айдауылмен  алып жүруi;

   азаматтық, көшiп кету және көшiп келу, шетелдiктермен жұмыс мәселелерi және заңсыз көшi-қонға қарсы күрес жөнiндегi қызмет;

   2) қорғаныс, қоғамдық тәртiп, қауiпсiздiк: 

   аудандық  әскери басқару органдарын жабдықталған шақыру (жинау) пункттерiмен, дәрi-дәрмекпен, құрал-сайманмен, медициналық және шаруашылық мүлiкпен, автомобиль көлігімен, байланыс құралдарымен, медициналық және техникалық қызметкерлермен, қызмет көрсететiн адамдармен қамтамасыз ету бойынша әскери мiндеттердi атқару шеңберiндегi iс-шаралар және медициналық комиссиялар құру;

   аудандық (қалалық) ауқымдағы төтенше жағдайлардың алдын-алу және оларды жою;

   елдi мекендерде жол жүрiсi қауiпсiздiгін  қамтамасыз ету;

   Республикалық маңызы бар қала, астана бюджетiнiң  құрамында қаладағы ауданның бюджеттiк  бағдарламалары мынадай бағыттар бойынша  көзделедi:

   1) қаладағы аудан әкiмi аппаратының  жұмыс iстеуi;

   2) шаруашылықтар бойынша статистикалық  есепке алуды жүзеге асыру; 

   3) тармақша мынадай редакцияда жазылсын:

   4) ерекше жағдайларда сырқаты ауыр адамдарды дәрiгерлiк көмек көрсететiн ең жақын денсаулық сақтау ұйымына жеткiзудi ұйымдастыру;

   5) мұқтаж азаматтарға үйiнде әлеуметтiк көмек көрсету;

   5) елдi мекендердiң санитариясын қамтамасыз ету;

   6) жерлеу орындарын күтiп-ұстау және туысы жоқ адамдарды жерлеу;

   7) елдi мекендерде көшелердi жарықтандыру;

   9) елдi мекендердi абаттандыру мен көгалдандыру;

   Аудан (облыстық маңызы бар қала) бюджетiнiң  шығыстары 

   1. Аудан (облыстық маңызы бар  қала) бюджетiнiң шығыстары мына  бағыттар бойынша жүзеге асырылады: 

     жалпы сипаттағы мемлекеттiк қызмет  көрсетулер:

   аудандық (қалалық) деңгейдегi жергiлiктi өкiлдi және атқарушы органдардың жұмыс iстеуi;

   аудандық (қалалық) деңгейде экономикалық және бюджеттiк жоспарлау;

   аудандық (қалалық) бюджеттiң атқарылуын ұйымдастыру;

   салық салу мақсатында мүлiктi бағалауды жүргiзу;

   аудандық (қалалық) деңгейдегi коммуналдық меншiктi басқару;

   Басқа да керек бағыттардың ең негізгі  ескілуі:

     Аудан (облыстық маңызы бар  қала) бюджетiнiң құрамында қаладағы  ауданның, аудандық маңызы бар  қаланың, кенттiң, ауылдың (селоның), ауылдық (селолық) округтiң бюджеттiк бағдарламалары мынадай бағыттар бойынша көзделедi:

   1) қаладағы ауданның, аудандық маңызы  бар қаланың, кенттiң, ауылдың  (селоның), ауылдық (селолық) округтің  әкiмi аппаратының жұмыс iстеуi;

   2) шаруашылықтар бойынша статистикалық  есепке алуды жүзеге асыру;

   3) азаматтық хал актiлерiн тiркеу  жөнiндегi қызметтi қамтамасыз ету; 

   4) мектепке дейінгі тәрбие және оқыту ұйымдарының қызметін қамтамасыз ету;

   5) ауылдық (селолық) жерлерде балаларды  мектепке дейiн тегiн алып баруды  және керi алып келудi ұйымдастыру;

   6) ерекше жағдайларда сырқаты ауыр  адамдарды дәрiгерлiк көмек көрсететiн  ең жақын денсаулық сақтау  ұйымына жеткiзудi ұйымдастыру; 

   7) мұқтаж азаматтарға үйiнде әлеуметтiк  көмек көрсету; 

   8) аудандық маңызы бар қаланың,  кенттiң, ауылдың (селоның), ауылдық (селолық) округтiң мемлекеттiк тұрғын үй қорының сақталуын ұйымдастыру;

   9) елдi мекендердiң санитариясын  қамтамасыз ету; 

   10) жерлеу орындарын күтiп-ұстау  және туысы жоқ адамдарды жерлеу;

   11) елдi мекендерде көшелердi жарықтандыру;

   12) елдi мекендердi абаттандыру мен  көгалдандыру;

   13) мәдениет мекемелерінің қызметін қамтамасыз ету;

   аудандық  маңызы бар қалаларда, кенттерде, ауылдарда (селоларда), ауылдық (селолық) округтерде автомобиль жолдарын салу, реконструкциялау, жөндеу және күтіп-ұстау;  
 
 
 
 
 
 

   4. Мемлекеттік шығыстарының статистикалық мәліметі 

   Қазіргі кезде еліміз әлеуметтік-экономикалық дамуы бұрынғы Кеңестік жүйеде болған елдердің арасынан алдыңғы қатарға шықты. Сөйтіп экономикамыздың дамуының негізінде халқымыздың экономикалық жағынан өрлеуі кеңінен қанат алды.

   Сондықтан түрлі мемлекеттік органдардың дамуына да қаржыдан бөлінді.

   Бұған мысал келтірер болсақ, мемлекеттік шығыстың жалпы статистикалық мәліметі төмендегідей болғанын көреміз:

   2001 жылы – 50772 болса, 2002 жылы – 45567, ал 2003 жылы - 65287, сондай ақ 2004 жылы -  58011, әрі 2006 жылы – 61800, сонымен қатар 2008 жылы – 67500 млн. теңгені құрады.,

   Ал түрлі салалардың оның ішінде,

   Қорғанысқа 2001 жылы 32481, 2002 жылы – 37710, ал 2003 жылы – 47484, сондай ақ 2004 жылы 58101, әрі 2006 жылы- 60011, 2007 жылы - 62100  млн теңге бөлінді.

   Мәдениетке бөлінген шығыстың статистикалық мәліметі төмендегідей болды:

   2001 жылы – 10120, 2002 жылы- 16500, 2003 жылы – 30000, 2004 жылы – 45410, 2005 жылы – 50100, 2007 жылы – 55360 млн теңгені құрады.

   Ал әлеуметтік-мәдени шараға жұмсалатын шығындардың статистикалық мәліметіне келетін болсақ, төмендегідей болды.

   2001 жылы – 9430, 2002 жылы -  10100, 2003 жылы- 11200, 2004 жылы- 13205, 2005 жылы – 14650, 2007 жылы – 15400 теңге қаржыны құрады.

   Әрине еліміздің әрі қарай дамуында еліміздің қорғанысын артыру мақсатында мемлекеттен шыққан шығындарды ұлғайту көзделіп баста мақсатты көздеді.

   Сөйтіп, соңғы екі жыл ішінде осы салаға бөлінген мемлекеттік бюджеттен шығын 2 есеге артты. Яғни ерекше атап айтар болсақ, әскери құрылысқа  2001 жылы 24 млн теңгені құраса, 2007 жылы 70 миллиард теңгені құрады.

   Сонымен қатар әскери саланың құрылымы да бүгінгі күнгі жағдайға сай құрылды. Сөйтіп 2003 жылдан бастап, әскери басшылыққа реформа жүргізу мақсатына шыққан шығын едәуір ұлғайтылып, дүниежүзінің іс-тәжірибесіне сәйкес, жердегі әскери бөлім, судағы әскери флотқа шығатын шығынның деңгеін арттыру үшін бөлінетін шығын да артты. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

Қорытынды

   Қорытындылай  келе айтар болсақ, Қазақстан Республикасының заң актiлерiне сәйкес бiрыңғай мемлекеттік бюджеттiк сыныптаманың анықтамасы төмендегідей болмақ;

   -бiрыңғай  бюджеттiк сыныптама бюджет түсiмдерi мен шығыстарын сыныптама объектiлерiне  топтамалық кодтар бере отырып, функционалдық, ведомстволық және экономикалық сипаттамалар бойынша топтастыру болып табылады. Бiрыңғай бюджеттiк сыныптама бюджет жүйесiнiң барлық деңгейдегi бюджеттерi көрсеткiштерiнiң салыстырымдылығын қамтамасыз етедi.

   - бюджет процесi бiрыңғай бюджеттiк  сыныптама негiзiнде жүзеге асырылады.

   Жалпы ескете жүретін жайт, Қазақстан Республикасының  өзге заң актiлерiнде, оның есебiнен  шығыстар қаржыландырылуға тиiс және өзге түсiмдер есептелуге тиiс бюджет деңгейiн белгiлеуге жол берiлмейдi.

   Республикалық маңызы бар қаланың, астананың, жергiлiктi мемлекеттiк басқару органдарының Қазақстан Республикасының заңдарымен көзделген өзге де функцияларына жұмсалатын шығындар да қаржыландырылады.

   Сонымен бірге, ауданның (облыстық маңызы бар  қаланың) жергiлiктi мемлекеттiк басқару  органдарының Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген өзге де функцияларына жұмсалатын шығындар да қаржыландырылады.

   Осы курстық жұмысты жазу барысында  мемлекеттік шығыстар түрлі бағыттарда жүзеге асырылатындығына көз жеткіздік.

   Солардың  кейбірін атап та кетуге болады.

- жалпы  сипаттағы мемлекеттiк қызмет  көрсетулер;

- қорғаныс, қоғамдық тәртiп, қауiпсiздiк; 

- құқық,  сот, қылмыстық-атқару қызметi;

- бiлiм  беру

- денсаулық  сақтау:

- әлеуметтiк  көмек және әлеуметтiк қамсыздандыру:

- мәдениет, спорт, туризм және ақпараттық кеңiстiк:

- экономикалық  қызметтi реттеу:

     Сондай-ақ кадрларды қайта даярлауды  және аталған мемлекеттiк мекемелер  қызметкерлерiнiң бiлiктiлiгiн арттыруды  қоса алғанда, кейбір басқа  да көрсетiлген қызмет түрлерiн  орындайтын орталық мемлекеттiк органдар мен басқа да мемлекеттiк мекемелердiң қызметiн қамтамасыз етуге;

- жоғарыда аталған бағыттар бойынша бюджеттік инвестициялық жобалар мен бағдарламаларға, халықаралық ынтымақтастыққа, қолданбалы ғылыми зерттеулерге және нормативтік-әдістемелік қамтамасыз етуге;

- орталық  мемлекеттiк басқару органдарының  Қазақстан Республикасының заңдарында  көзделген өзге де функцияларына  жұмсалатын шығыстар қаржыландырылады.

   Ал  Орталық мемлекеттiк органдар мен  олардың аумақтық бөлiмшелерiн ұстауға  арналған шығындар Қазақстан Республикасының Президентi мен Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң актiлерiмен бекiтiлетiн штат санының лимитi және Қазақстан Республикасының Үкiметi бекiтетiн заттай нормалар негiзiнде жоспарланады.

   Курстық жұмыста қаралып отырған әлеуметтік-мәдени шараға жұмсалатын, мәдениетке және әскерге кететін шығындар жалпы алғанда еліміздің әлеуметтік-экономикалық, әскери ұйымдардың саласын жақсарту мен олардың құрылымдық салаларын өркендету жағына аса мән берілген.