Халықаралық үкімет емес ұйымдары

Халықаралық үкімет емес ұйымдары

ХҮЕҰ- Мемлекет аралық үкіметтермен құрылмаған кез  келген халықаралық ұйым БҰҰ Бас  ассамблеясының 23 мамырдағы резолюциясы  бойынша – халықаралық үкіметтік  емес ұйым болып табылады.

ХҮЕҰ  ерекшеліктері, критерилері:

1. Коммерциялық емес, табыс табу мақсаты жоқ;
2. Кем дегенде бір мемлекетпен танылған әлде халықаралық ұйымдарға кеңесшілік мәртебесіне иелігі;
3. Кем дегенде екі мемлекет аумағында қызмет етуі
4. Құрылтайшылық акт негізінде құрылуы.

ХҮЕҰ-ға Халықаралық құқық субьектілері кіре алмайды. Әлде мүшесі бола алмайды.

ХҚ  Субьектілер екіге  бөлінеді – негізгі, туынды (производные)  

1. Негізгілері – Мемлекеттер, өзін тану үшін күрес жұргізуші ұлттар.
2. Туынды - 
1. Хал. Мемлекет аралық ұйымдар (бүкіл әлемдік, әмбебеп - БҰҰ, ЕС, ОБСЕ) аймақтық – ТСоюз.
2. ХҮЕҰ- мемлекеттің қатысы жоқ.
3. Мемелкеттер тәрізді субьектілер -  ( Ватикан, Сан-Марино, Монако, Андорра, Мальтийский орден в Риме).  Олардың құрылуы негізінде – келісім шарттар жатыр. Келісім шарт «еркін қалаларды» мемлекеттермен байланыстырады, келісім – шарт мемелекеттердің «еркін қалаларға» тиіспеуіне негіз болады, және олар алдағы уақытта өзінің аз ғана әскері мен аумағы бар мемелекет тәрізді субьекті болуына әсер етеді. Ватиканныңда осындай келісім шарты Италиямен бар.

ҮЕҰ – 19 ғасырдың басынан бастап құрыла бастады. Олардың саны 8 мыңға жуық. Алғашқы  ҮЕҰ – әлеуметтік- саяси салаларда  профессионалды болған. Діни.

ҮЕҰ Халықаралық қатынастардың  барлық саласында  басты ролде. Оның ықпалы жоғары деп  атауға болады. Тіпті  кейбір салаларда  ҮЕҰ көсбасшы болып  келеді.

Мыс: 1970 жылы құрылған Гуманитарлық құқық бойынша халықаралық институт- Әскери қызметкерлерді заңдылыққа, соғыс тәртіптігіне, қағидаларына және қашқындардың құқығын қорғау нормаларын сақтау бойынша семинарлар өткізеді.

Халықаралық құқық Ассоциациясы- Х жария құқық және Халықаралық жеке құқық саласындағы, келісім шарт және коллизиялық құқық бағыттары бойынша зерктеулер жүргізеді. 

Қылмыстық құқық бойынша  халықаралық ассоциациясы.

Қылмыстық құқықтық ғылымының дамуына ықпал  жасайды. Ұлттық құқық жүйелерін  дұрыстау  жөнінде ұсыныс жасайды.

Халықаралық қызыл айғыш ұйымы. Красный крест. Қызыл  жарты ай. Олардың қағидасы:

1. Гуманность.
2. Баршаға ортақтық.
3. Өз еркіндігі.
4. Ортақтық
5. Әмбебаптық.

Бұл ұйым әлемдегі гуманитарлық құқық саласына өзінің үлкен үлесін қосыты. Бұл ұйымның қатысуымен Гаага конвенциясы- соғыста жарақат  алғандардың және Женева конвенциясы  бойынша соғыстан зардап шегушілердің құқықтарын қорғау  бойынша  қабылданды. 

Көптеген  ҮЕҰ үкімет аралық ұйымдармен қараым қатынаста. Көп жағдайда  Олардың  бұл байланыстағы қызметі – кеңес  беру болып табылады. Және кеңестік мәртебеге ие.

Әрбір Үкімет аралық ұйымның ҮЕҰ кеңес  берудегі өздерінің ережелері бар. Бұндай Кеңес берушілік мәртебеге  ие болу бұл Осы ұйымды тану болып  және ұйымдарға қажеттілігін көрсетеді. Бұл халықаралық қатынастарға ҮЕҰ үлкен ықпал тигізуі бойынша авторитетінің жоғарылағанын көрсетеді.

ЭКОСОС- Экономикалық және әлеуметтік кеңес. «ЭКОӘУК»

БҰҰ Жарғысының 71 бабы бойынша ҮЕҰмен аранайы кеңес  жүргізетін ЭКОСОС БҰҰ органы. БҰҰ  мен ҮЕҰ қатынасы ЭКОСОС рзолюциясымен  реттеледі. 1946 жылы қабылданған.«Үкіметтік емес ұйымдармен кеңес бойынша шашаралар».  Кеңес қарамағында кеңес берушілік  мәртебеге ие 150 ҮЕҰ бар. Олар категорияларға бөлінеді:

1. Категорияларға Экосос қызметнің көпшілік аспекталары бойынша жұмыс атқарады.
2. Арнайы сала бойынша тәжірбиеге ие.
3. Категорияларға Кеңестің және БҰҰ –ның өзгеде органдарына қосалқы (көмектесуші).

ҮЕҰ өз өкілдерін, қадағалаушыларын ЭКОСОС және қосалқы органдарының жиындарына жібере алады.

ЮНЕСКА  –  
 
 
 
 

Қызыл крест халықаралық  комитеті.

ҚКХК  – гуманитарлық ұйым болып табылады. Бүкіл әлемде жұмыс атқарады. 1863 жылы құрылған. Штап- пәтері Женевада.

Өзінің  мақсатын – қарулы қақтығыстан зардап шеккендерге көмек беруде көреді, ол ардың қағидасы келесіде: Әлемдегі барлық соғыс в шеңберде болуы  тиіс.

ҚКХК  – қылыз крест және қызыл жарты  ай жұмыстарын реттейді.

Құрылымы:

Ассамблея (жоғарғы орган)

Ассамблея кеңесі (Ассамблея тапсырмасымен жұмыс атқаратын орган)

Президент және оның орынбасарлары (Асамблея, Асамблея кеңесінің қызметін қалыптастырады, және ҚКХМ сыртқы сыртқы байланысына  жауапты)

Директорат (атқарушы орган, Бас диреткор жәнеүш директордан тұрады.)

Контрольный орган –  

Қаржыландыруы:

Жеке  тұлғалардың жарылқауы арқылы, женева конвенция қатысушылары, Қызыл крест және Қызыл жарты ай ұлттық қоғамдары, мемлекет аралық ұйымдар (еуропа комиссиясы), және қоғамдық және жеке мекемелер.  

Кеңес одағы кезінен бастап жұмысжасап келеді. Біз СССР кеңесінің құрамында  болғандықтан біз осы ұйыммен  тікелей байланысты болдық.

1992 жыл  17 сәуір күнгі  №720 бұйрығымен  «Қызыл крест пен жарты айдың  қызметі» жөніндегі бұйрығы шықты. 

2002 жылы  Қызыл  крест қызыл жарты  ай болып  ауысты. Себебі 14 желтоқсан  2001 жылғы Медицина қызметкерлері мен ҚР қарулыкүштер эмблемасы» негізінде.

Қазақстанмен  байланысы.

Қазіргі таңда қазақстанда Қызыл крест  ұйымының өкілдері бар. Өткен 2010 жылы Астана қаласында ҚКХК офисін ашу жөнінде Ив Джованни хабардар еткен болатын.

ҚКХК  ашылмас бұрын қабылдаушы ел ҚК мәртебесі  жөнінде арнайы құқықтық келісім  – шартқа қол қою тиіс.