Жұмысқа түсіндірме

1. Жұмыс мақсаты:талдау жүргізді көлденең, тігінен, трендтік әдіспен жүргізу біліктілігін алу және қаржылық – шаруашылық қызметтің нәтижелер туралы есеп құрастыру.

2. Жұмысқа түсіндірме.

2.1. Қысқа  теориялық анықтамалар:

Көлденең (уақыттық) талдау – бұл өткен кезеңмен өткізуден есеп берудің әрбір айқындамасын салыстыру, ал ол баланс баптарының және олардың топтарының өзгеру бағытын айқындауға және оның негізінде базистік өсу қарқындарын есептеуге мүмкіндік береді. 
Тікесінен (құрылымдық) талдау қортындылық қаржылық көрсеткіштер құрылымын анықтау, яғни жалпы натижелік көрсеткіштері есеп беру дегі жеке баптардың үлес салмағын айқындау мақсатында жүргізіледі. 
Тренділік (динамикалық) талдау бір қатар жылдарға есептіліктің әрбір айқындамасын салыстыруға және трендіні анықтауға негізделген. 
Тренді көмегімен келешектік, болжамдық талдау жүргізіледі. Қаржылық-экономикалық талдаудың басты әдісі қаржылық (аналитикалық) коэфициенттерді есептеу болып табылады.

Қаржылық коэффициенттер пайдаланушылардың әр түрлі топтарына: акционерлерге, менеджерлерге, талдаушыларға  қажет. Мұндай коэффициенттерді талдау – бұл есептің жеке айқындамалары  немесе есептіліктің әр түрлі нысандары  айқындамалары арасында арақатысты есептеу, олардың өз ара байланысын анықтау. 
 
Ондаған салыстырмалы көрсеткіштер белгілі, бірақ қолайлы болу үшін олар бірнеше топтарға біріктірілген:  
\ өтімділік; 
\ төлемқабілеттілік; 
\ қаржылық орнықтылық; 
\ мүлік құрылымының сипаттамасы. 
Кәсіпорынның қаржылық-экономикалық жағдайын алдын ала бағалау үшін жоғарыда келтірілген көрсеткіштер топтары өз араларында сапалық айырмашылықтары бар бірінші және екінші сыныптарға бөлінеді. Көрсеткіштер тобының екі сыныпқа бөлінуі елеулі шамада қарастырылып отырған талдаушылық құралдың жеткіліксіз дамығандығының салдары. 
Кәсіпорынның қаржылық-экономикалық жағдайын талдауды жүргізу үшін ақпараттық база болып бухгалтрлік есептілік (есеп беру) қызмет етеді. Ұйымның (шаруашылық субьектінің) есеп берушілігі – бүл натижелерді сипаттайтын және өткен уақытқа оның жұмысының жағдайын бейнелейтін көрсеткіштер жүйесі.

Факторлық талдау ретінде факторлардың нәтижелі көрсеткіштер көлеміне әсерін өлшеу мен  кешенді және жүйелі зерттеудің әдіснамасы түсініледі. Факторлық талдаудың келесідей түрлерін бір-бірінен ажыратады:

-  детерминантталған (функционалды) және стохастикалық (корреляциялық);

-  тура (дедуктивті) және кері (индуктивті);

-  бір сатылы және көп сатылы:

-  статикалық және өсіңкілі;

-  ретроспективті және перспективті (болжамды).

 

Тапсырма 3. «Азат» АҚ 31.12.2010 жылдағы бухгалтерлік бланстағы көлденең талдау жасау, мың. теңге.

 

Атау	2010 г		Изменения
	Жыл басына	Жыл соңына	Абсолюттік (+,-)	Қатысты, %
І бөлім. Қысқа мерзімді активтер А) ақша қражаттары Б) Қорлар С) Қысқа мерзімді дебиторлық берешек	2 21 520119	2 355 277050	0 334 -243069	100 1690,47 -53,26
ІІ бөлім. Ұзақ мерзімді активтер. Негізгі құралдар	26902	30806	3904	114,51
ІІІ бөлім. Баланс валютасы	547044	308213	-238831	-56,34

Қортынды: «Азат» АҚ  бойынша көлденең талдағанда

1.ақша қаражаты   0- 100

2.қорлар   334-1690,47 өскен

3. дебиторлық қарыз  -238069  -53,26 төмендеген

Дебиторлық қарыздың төмендеуі  көсіпорынға жақсы әсерінт тигізеді.

4.негізгі құралдар  3904  -114,51 өскен.

Бұл кәсіпорынның жыл соңында жыл басына қарағанда жақсы жұмыс жасап,өскенін білдіреді.

 

4. Тапсырма.Анализді тігінен талдау

«Азат» АҚ  31.12.2010  ж құрылған  бухгалтерлік балансы. мың. тг.

Атауы	2010 ж		Құрылым%
	Жыл басында	Жыл соңы	Жыл басындағы	Жыл соңындағы
1.Қысқа мерзімді активтер:
а)ақша қаражаттары	2	2	0,0004%	0,0004%
б)қ.м. дебиторлық қарыздар	21	355	0,04%	0,11%
в)қорлар	520119	277050	95,07%	89,88%
Қысқа мерзімді активтер жиыны	547044	308213	95,7%	89,88%
2.Ұзақ мерзімді активтер
а)негізгі құралдар	26902	30806	4,91%	9,9
Ұ.м.активтердің жиыны	26902	30806	4,91%	9,9%
Баланс:	547044	308213	100%	100%
Пассив	Жыл басын	Жыл соңында
3.Қысқа мерзімді міндеттемелер
а)Қысқа мерз.кредиторлық берешек	457431	219678	83,61%	71,27%
Қ.м.міндеттеме жиыны	457431	219678	83,61%	71,27%
4.Ұзақ мерзімді міндеттемелер
а)ұ.м. қаржылық міндеттеме
б)ұ.м.кредиторлық берешек
Ұ.м.міндеттеме жиыны
5.Капитал
а)шығарылған капитал	59057	70804	10,79%	22,97%
б)резервтік капитал	21576	14500	3,94%	4,70%
в)бөлінбеген пайда	8980	3231	1,64%	1,04%
Капитал жиыны	89613	88535	16,38%	28,72%
Баланс	547044	308213	100%	100%

Қортынды: Қаржылық міндеттеме кредиторлық берешек жыл басында 83,6% болса, жыл соңында 71,3%-ға азайды. Бұл кәсіпорынның қаржылық айналымына тиімді.

1. Қысқа мерзімді актив

            Жыл басы

Ақша қаражаттарын+дебиторлық берешек+ТМҚ = 520142

Жыл соңы

Ақша қаражаттарын+дебиторлық берешек+ТМҚ =277407

2. Ұзақ мерзімді актив

     Жыл басы

Қысқа мерзімді кредиторлық  берешек =26902

Жыл соңы

Қысқа мерзімді кредиторлық  берешек = 30806

Жыл басындағы баланстық  волюта= 547044

Жыл соңындағы баланстық  волюта = 308213

3. Қысқа мерзімді міндеттемелер

Жыл басы

Қысқа мерзімді кредиторлық  берешек = 457431

Жыл соңы

Қысқа мерзімді кредиторлық  берешек = 219678

4. Капитал

Жыл басы

Шығарылған капитал+ резервтік капитал+ бөлінбеген  капитал = 89613

            Жыл соңы

           Шығарылған капитал+ резервтік капитал+ бөлінбеген  капитал = 88535

Жыл басындағы баланстық волюта= 547044

Жыл соңындағы баланстық волюта = 308213

Құрылымы:

Қысқа және ұзақ мерзімді активтер:

Жыл басы :                                                                  Жыл соңы:

2х100/547044= 0,0004%       2х100/308213=0,004%

21х100/547044=0,04%       355х100/308213=0,11%

520119х100/547044=95,07%      277050х100/308213=89,88%

520142х100/547044=95,08%                                     277407х100/308213=90,08%

26902х100/547044=4,91%                  30806х100/308213=9,9%

26902х100/547044=4,91%       30806х100/308213=9,9%

Қысқа және ұзақ мерзімді міндеттемелер  мен капитал:

Жыл басы                                                                        Жыл соңы

457431х100/547044=83,61%    219678х100/308213=71,27   

457431х100/547044=83,61%   219678х100/308213=71,27

59057х100/547044=10,79%   70804х100/308213=22,97% 

21576х100/547044=3,94%   14500х100/308213=4,70%

8980х100/547044=1,64%                             3231х100/308213=1,04%

89613х100/547044=16,38%                         88535х100/308213=28,72

 

 

5. тапсырма. Трендтік әдіспен талдау

 «Азат» АҚ-ның  2006-2010 ж негізгі көрсеткіштері бойынша трендтық талдау

 

көрсеткіштер	2006	2007	2008	2009	2010
Сатудан түскен табыс	10600	10631	11550	13305	17034
Таза табыс	923	332	374	1178	1397
1 акциядан  түсім	2,54	0,97	1,1	3,52	4,31
1 акцияға девидент	1,6	1,62	1,63	1,71	1,9
Өсім қарқыны, %	100%	1,25%	1,87%	6,87%	18,75%
Сатудан түскен табыс	100%	100,29%	108,96%	125,52%	160,69%
Таза табыс	100%	35,96%	40,52%	127,62%	151,35%
1 акциядан  түсім	100%	38,18%	43,30%	138,58%	169,68%
1 акцияға девидент	100%	101,25%	101,88%	106,88%	118,75%

 

    Қортынды: «Азат» АҚ бойынша тренттік талдау жасағанда

1.Сатудан түскен  табыс 2008ж-100,29%

        2009ж-108,96%

2010ж-125,52%

2011ж-160,69%

2.Таза табыс 2008ж-35,96%

2009ж-40,52%

2010ж-127,62%

2011ж-151,25%

3. Бір акциядан түскен түсім   2008ж-38,18%

     2009ж-43,30%

     2010ж-138,58%

     2011ж-169,68%

4.Бір акциядан девидент 2008ж-101,25%

  2009ж-101,88%

  2010ж-106,88%

  2011ж-118,75% 

Өсу қарқыны: 2008 жылы- 1,25

                           2009 жылы- 1,88

                           2010 жылы- 6,88

                           2011 жылы -18,75

 

 

6. тапсырма.Қаржылық-шаруашылық қорытындысы бойынша есеп беруді құрастыру

 «Азат» АҚ – ның  қаржылық-шаруашылық  іс-әрекеті нәтижесіне есеп беру.

 

Атауы	Сомма		Өзгеріс
	2009	2010	+, -	%
Өнімді сатудан түскен табыс	13305	17034	3729	28,02
Сатылғын өнімнің өзіндік  құны (жұмыс, қызмет көрсету)	8004	9601	1597	19,95
I Жалпы табыс	5301	7433	2132	140,21
Кезең шығындар: Жалпы және әкімшілік шығындар Сату бойынша  шығын Пайыздарды төлеу щығындары	(2090) (1100) (181)	(2115) (2380) (697)	25 1280 516	101,19 216,36 385,08
Негізгі қызметтен түскен түсім (шығын)	1930	2241	311	116,11
Негізгі емес қызметтен түскен түсім  (шығын)	54	(5)	59	9,25
Салық салынғанға дейінгі  іс-әрекеттен түскен табыс (шығын)	1984	2236	252	112,70
Табыс салығы	396,8	447,2	50,4	112,70
Салық салынғаннан кейінгі іс-әрекеттен түскен табыс (шығын)	1587,2	1788,8	201,6	112,70
Төтенше оқиғадан кейінгі табыс (шығын)	-	-
I Таза  табыс (шығын)	1587,2	1788,8	201,6	112,70

Қорытынды:

1. Жалпы табыс=ӨӨТТ - ӨӨҚ = 5301; 2152
2. Негізгі қызметтен түскен түсім

Жалпы табыс- кезең шығындары= 1930; 311

3. Салық салынғанға дейінгі түсім

Негізгі + негізгі емес қызметтен  түскен табыс= 1984; 2236

4. Табыс салығы = 396,8; 447,2

Салық салынғанан кейінгі  түсім

Салық салғанға дейінгі - табыс  салығы= 1587,2; 1788,8

ӨӨТТ ауытқу -3729=128,02%

ӨӨҚ ауытқу-1597=119,95%

Негізгі қызметтен түскен түсімнің ауытқуы-311=116,11%

Негізгі емес қызметтен түскен түсімнің ауытқуы-59=9,25%

Табыс салығының ауытқуы-50,4=112,70%

Салық салғанға дейінгі ауытқу-201,6=112,70%

Таза табыстың ауытқуы-201,6=112,70%

Салық салығына дейінгі ауытқу-112,70%

2010 жылға қарағанда,  2011 жылы 112,70 % ға  өскен.