Ғылыми зерттеу жэне талдау кызмет

     Ғылыми зерттеу жэне талдау кызмет! 

Талдау кызметі Казакстан Республикасы Статистика агентігі аса маңызды багыттарынын, бірі. Казакстаннын онын  экономикалык, аймактары мен бөлімдерінің әлеуметік экономикалык дамуының өзекті мәселелері мен багыттарына экономикалык статистикалык талдау жургізу болып табылады. Одан баска халыкаралык экономикалык және каржы уйымдары мәліметтері негізінде әлемдік экономиканың, жекелеген елдердің әлем аймактарының (мысалы, ТМД-на мушелерде (ЕурАзЭК, ЕК жэне Еурозона-лар) даму бағыттарына, сондай-ак әлемдік сауда нарығы конъюнктураларына талдау жургізу жузеге асырылды. Казакстан Республикасы Укіметі ушін жыл сайын 200-ге жуык талдау жасалган баяндамалар мен хаттар дайындалды.

К,азакстан Статистика агенттігі 2001-2005 жылдары талдау жумыстары жөніндегі жоспарга сәйкес Казакстанның оның экономикалык аймактары мен бөлімдерінін әлеуметтік-экономикалык дамуы бойынша 800-ден астам талдау баяндамалары мен хаттарын дайындады.

Талдау материалдарыныц такырыбы еліміздщң әлеуметік-экономика-лык дамуынын, турлы кырларын камтыды. Мәселен, "К,азакстан Республикасының әлеуметтік-экономикалык жағдайы", "К^азакстан Республикасы энергетика саласының техника-экономикалык керсеткштер мен өндіріс өнімдері туралы", "Инвестициялык әрекет туралы", "Ресейдеп туристік байланыстың дамуы", "Жалданған кызметкерлер еңбегіне акы телеу", "Қазакстан Республикасындағы миграциялык және демографиялык жағдай туралы", "К,азакстанның еркектер мен әйелдері", "Денсаулык сактау кызметінің қол жетерлігі туралы", "Телерадио хабарлар жуйесінің дамуы туралы", "Казакстанның жастары әлеуметтк демографиялык көрінісі", "ЕурАзЭК елдерінің әлеуметтік экономикалык дамуы", "Білім алу кызметін керсету немесе білім алу туралы уй шаруашылығын зерттеу материалдары бойынша "Кедейшілікті жоюда табыс көздері мен элеуметік бағдарламанын ыкпалын талдау", Тутынушылар нарыгындагы бага және кунсыздану үрдісі туралы.                           Қазакстан Республикасы сыртқы сауда бағасының қөзғалмалылығы жайлы және тағы басқалар.

Бұнымен коса, ай сайынгы шуғыл статистикалық деректер непзшде "Казакстан Республикасының әлеуметтік экономиканың  дамуы" жөндеп баяндама дайындау жузеге асырылып отырылды. 1998 жылы халыкаралык эдютемеге сай ай сайынғы және тоқсандық конъюнктуралык зерттеулер нәтижесі бойынша мекемелерден белсенді әрекет бағыттарына талдау жасалды.  
 
 
 
 

Қазіргі заманғы жағдайларға байланысты мемлекеттік баскарма органдарының  еліміздң әлеуметтік және экономикалык жуйесінін дамуына, алдағы даму болжамдары мен жандану үрдісінің терең талдауларына деген суранысы өсе тусті. Статистикалык деректердң барлығы экономикалык жағдайларға ғылыми  зерттеулерге курделі экономикалык үлгілерге маңызды сыртқы саяси мәселелерді шешуге және болжауға талдаулар жургізілуге пайдаланылды.

Осыны К,азакстан Республикасы Статистика агентлгі есепке ала отыра, үнемі талдау жумыстарын жургізу сапасын көтөруге ұмтылды. Осы міндеттерді шешу үшін 2005 жылы алғаш рет бөлінген ғалымдар мен мамандардың қатысуымен мемлекеттік тапсырыс шенберіндегі талдау материалдарын дайындау бойынша жумыстар өткізілді. Жыл ішінде Казакстан Статистика агентігі мамандарының бірлестік аркасында 60-ка жуык талдама хаттар даярланды. Хаттар такырыбы Казакстан экономикасына әлемдік экономика бағыттарының әсер етуін, демография, экология, халык өмірінің деңгейі мәселелерін камтыды.

Мемлекеттік тапсырыс шенберінде гылыми кызметкерлермен ынтымактастықта жургізілген талдау жумыстарының нәтижелері оңды болганы есепке алына отырылып одан әрі карай жалгастырылды.

2006-2008 жылдарга арналган Казакстан Республикасы мемлекеттік статистикасын жетілдіру Багдарламасы мемлекет және салалык бағдарламаларды жасауда және жузеге асыруда акпараттармен камтамасыз етуді жаксарту ушін статистикалык акпараттар талдамасын уйымдастыруга және өткізуге жүйелі түрде енгізуді карастырды. Неғурлым толык, дурыс және өз уактындагы статистикалык деректер пайдаланылган талдаулы есеп берулерд! тарату пайдаланушыларга усынылатын статистикалык кызмет керсету сапасын кетеруге каб!летт! мемлекегпк статистиканын. жаца багы-ты болып табылады.

Казакстан Республикасы Статистика агенгпг! вз!н!ц кызмет!нде гылы-ми-талдау багытын кушейту максатында 1999 жылдан бер! "Экономика жэне статистика" деп аталатын гылыми-акпараттык журналды шыгарып келед! жэне оный КУрылтайшысы да еткен жылдар бойында журнал беттер!нде

22

экономика мен статистиканын, дамуынын, кептеген теориялык жэне практи-калык мэселелер! туралы сансыз макалалар жариялап отырды.

К,аз1рп кезде "Экономика жэне статистика" журналы экономистер, ста-тистиктер, кэсшкерлер, мемлекетпк баскарма органдары кызметкерлер!, жогары оку орындары жэне баска кызмет жуйес! кызметкерлер! ортасында беделд! басылым болып табылады.

Рылыми-зерттеу кызмет!. Рылыми-зерттеу жумыстарын орындаудын, басты максаты статистикалык акпараттардын, эдютемелж корын жет!лд1-ру, ендеу жэне тарату, ягни статистикалык деректер сапасын кетеруге баса кен,1л аудару болыптабылады. 2005 жылы 14гылыми-зерттеу жумысы орын-далды. 2002-2005 жылдар аралыгында 45 жумыс орындалды." Рылыми-зерттеу жумыстарынын такырыбы сан-салалы жэне езект! болып келд!:

-  статистикалык керсетк!штер непз!нде Kiuii жэне орта бизнес керсет-юштер! жуйесЫ калыптастыру;

-  ХШСЖ керсетюштертщ автоматты турде есептеу эдюнамасын жасау жэне енпзу;

- турл! акпараттар агыны аркылы халык шаруашылыгы ен1м1нщ багасын индекстеудщ жэне бага денгейЫ калыптастырудыи эдютемел!к тэстдерЫ жасау;

-  елеул! бел!мдердеп халыктын, жумыспен камтамасыз етшу!н зерттеу-д'щ эд1стемел!к тэстш жэне оны сипаттау керсетюштерт калыптастыру;

- жалпы eHflipic ен!мдер1н калыптастырудын, эдютемел!к тэстЫ ЖЭЭТ-на сэйкес енд!ру (1Ж8 уш!н ¥СЖ шен,бер!нде);

-енбек ен1мдт!п керсетюштерЫ калыптастыруда халыкаралык принцип-терд! талдау жэне оларды енпзу;

-  инновация статистикасы женшде эд!стемел!к нускаулар дайындау;

-  жалпы экономикалык эрекеттер ж1ктеу!ш1ндеп (ЖЭЭТ) кызмет керсе-ту, кел!к жэне байланыс статистикасы керсетк1штер!н халык шаруашылыгы салаларынын, жалпы ж1ктеу!ш1нде (ХШСЖТ) кайта есептеу эдютемесЫ дайындау;

- туризм  бойынша ¥СЖ-н, косымша есептер!н журпзу эд!стемес!н енг!зу жэне онын, тэж1рибел!к макулдануы;

- уй шаруашылыгы мониторинг! мен халыктын, ем!р суру денгейЫ туты-нушылар жинагы бойынша есептеулер, уй шаруашылыгы типологиясын зер-ттеу тэж1рибелер!не енг!зу;

-  К,азакстан Республикасы мекемелер1н!н, накты экономикалык бел!мде-р!нде конъюнктуралык зерттеулер етк!зу жэне онын, нэтижелерЫ талдау;

- бизнес агымынын, эконометриялык улгю!н жасау эд!снамасы;

-  элемд!к тэж!рибеге сай статистикалык акпараттарды усынатын жэне тарататын акпаратты сервистерд! жет!лд!ру бойынша зерттеулер;

Рылыми-зерттеу жумыстарынын, нэтижес! эд!стемел!к материалдарды дайындау болып табылады. Казакстан Республикасы Статистика агенгпп 2002 жылы "Статистика бойынша эдюнамалык ережелер" атты жинак шы-

23

гарды, ол кейшнен 2005 жылы езгертулер мен толыктырулар енпзше оты-рылып, кайта басылып шыкты.

2005 жылы К|азакстан Республикасы Статистика агенгппнщ гылыми-талдау кызмет!н жеттд!руд1н, максатында алгаш рет К^азакстаннын, жас ста-тистиктер1н1ц гылыми-практикалык конференциясы етк1з!лд1.

Конференция К^азакстан мемлекетт!к статистикасынын, 85 жылдыгына арналды эр! экономика жэне статистика Алматы Академиясымен 6ipnecin уйымдастырылды. Конференцияга катысушылар Агентт1кт!н, орталык аппараты, аймактык статистика баскармасы, "К,азакстан Республикасы Статистика агенгппнщ АЕО" РМК-ны кызметкерлер!, сонымен б!рге жогары оку орындарынын, окытушылары, гылыми-зерттеу уйымдарыньщ кызмет-керлер! болды. Барлыгы 100-ге жуык адам катысты. Конференцияны етк!зу максаты ел!м!здеп статистикалык кызметт!н, гылыми-талдау сипатын кушейту, конференцияга жэне онын, аймактык бел1мшелер! усынылган баянда-малар такырыбы агентт!к кызмет!нщ манызды кырларын камтыган:

-  халыкаралык стандарттарды есепке ала отырып, статистика эд!сна-масын жетшд1ру;

-  республиканын, жэне аймактардын, элеуметпк-экономикалык дамуына статистикалык талдау жасау;

- статистикалык деректер корын, оларды ендеу жэне тарату 1стер!н жет-1лд1ру;

- статистикадагы акпараттык жуйе жэне технология. Конференцияга 80 баяндама усынылды. Жас статистик-мамандар ез

баяндамаларымен терт секция бойынша жумыс 1стед1, 25 ен, узд!к баянда-машылар дипломмен марапатталды. Рылыми-практикалык конференцияга катыскан жекелеген баяндамалар "Экономика жэне статистика", "К,азакстан статистикасына шолу" журналдарында жарияланды.

Мемлекетпк статистика органдары ез кызметкерлер!н1н, бт1ктш1пн катеру мэселес!не баса назар аударды. Осы максатта К,азакстан Республикасы Статистика агентпп жэне аймактык статистика баскармасы, сонымен 6ipre мемлекетт!к баскарма мамандары ушш унем! семинарлар етк1з1лш турды. Жыл сайын Агентт1к басшылыгы статистика органдары кызметкерлер!нщ бш1ктш:пн катеру жоспарын жасап, бектп отырды. 2002-2005 жылдар аралыгында 100-ге жуык семинарлар етштд!.

Семинарларда экологиялык, демографиялык, элеумегпк жэне экономикалык салалары, деректерд! жинактау коры, оларды ендеу жэне сактау эд!снамасы салалары, талдау жумыстарынын, етк1з!лу1, эрекетт!н, жарияла-нымы жэне статистикалык акпараттардын, таралуы туралы езект! мэселе-лер карастырылды.