Кәсіпорындағы өндірістік есеп пен өндірісті ұйымдастыру

-Қоршаған ортаны қорғау және  өндірісте қауіпсіздік қамтамасыз ету;        

«Старт» ЖШС АҚ көптеген халықаралық және ішкі геофизикалық жобаларында мемлекеттің мүдделерін білдіретін Өкілетті орган болып табылады. Қазақстан Республикасының Энергетика және минералдық ресурстар министрлігі жұмыс органының мұнай және газды кейінге сақтап, көліктің басқа түрлеріне ауыстырып тией отырып, арналы мұнай құбырлары бойынша тасымалдауға байланысты мұнай-газ тасымалдау инфрақұрылымының объектілерін жоспарлау, жобалау және салу мәселелері бойынша құрылыс қызметінің саласындағы кейбір функциялары Компанияға жүктелген.    

Гудвилл материалдық емес активтердің бұл  түрі бүтіндей жұмыс істеп тұрған кәсіпорындардың немесе олардың  құрылымдық бөлімдерінің бір тобын  сатып алғанда пайда болады. Гудвиллдің пайда болу себептері әрқилы болып  келеді. Әдетте, мұндай кәсіпорындардың (бөлімшелердің) баланстық құнымен емес, аукционда (конкурста), кәсіпорынның болашақтағы табыс әкелу мүмкіндігіне, оның өнімді шығару нарығындағы беделіне және басқа факторларға байланысты анықталған бағасына сатылатыны немесе сатып алынатыны нарықтық қатынастар жағдайында пайда болатын заңды құбылыс.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

ҚОРЫТЫНДЫ 

Барлық  ұйымдар мен қызметтер өз қызметінде белгілі бір мақсатты көздейді. Оларға жету үшін өндірістік есепті ұйымдастыруды  басқару  жөніндегі мамандар –  бухгалтер-талдаушылар ұсынатын қажетті  ақпаратты білуі керек. Есептің бұл түрі- кәсіпорынның ақпараттық жүйесінің бөлігі, ол басқаларға қарағанда жуықта пайда болуы, дәстүрлі қаржылық есеппен ортақ белгілері бар, алайда соңғысына қарағанда, міндетті болып табылмайды. Ол үшін жалпы қабылданған есептік принциптер маңызды емес, оның мәліметтері сыртқы пайдаланушыларға емес, мүдделері жеке-жекеленген және бұрыннан белгілі болуы мүмкін, ақпаратты ішкі пайдаланушылар үшін арналған.   Басқарудан  айырмашылығы, қаржылық есептің мәліметтерін ақпаратты сыртқы пайдаланушылар қолданады, сондықтан олар стандартталған және жалпы ережелер бойынша жүргізіледі. Басқару есебінің мәні-объектілер мен мәлімдемелердің өндірісті басқарудың толық процесіндегі жиынтығы. Өндірістік  есепті ұйымдастыру  объектілері- ұйымның  шаруашылық қызметінің шығындары мен қорытындылары; баға белгілеу, бюджеттеу мен ішкі есептілік.           Өндірістік  есепті ұйымдастырудың  міндеттері мыналар болып табылады: есеп, жоспарлау, ұйымның және оның құрылымдық бөлімшелерінің шаруашылық қызметінің шығындары мен  нәтижелері туралы мәліметтерін жоспарлау мен бағалау; қажетті басқару шешімдерін шұғыл қабылдау үшін ақпарат ұсыну.  Талдауды  өңдеу үшін өндірістік есепті ұйымдастырудың  және ақпараттық жүйеде жиналатын мәліметтер мынадай талаптарға сай болуы  тиіс: атаулылық, оперативтілік, дер кезінде, айқын сенімділік, пайдалылық, мерзімінен бұрын, талдамалылығы, түсініктілік, икемділік, бастамашылдық, үнемділік, жүйелі түсу. Сонымен, өнім өндіру өнеркәсібі бірнеше кезеңнен тұрады: дайындық жұмыстары, өнім алу, сатып алушыға дейін тасымалдау және сыртқа (жоғарыға) шығару, сорттау, өндеу, вагонға тиеу. Міне сондықтан бұл жердегі шығындарды есептеу мен калькуляциялаудың жай әдіс, процесстік деп аталуы да осыдан шыққан. Мұнда кәсіпорын барлық шығындарды өндірілетін өнімнің бір түріне, ал аяқталмаған өндіріс болмаған жағдайда — шығарылған өнімге жатқызады, ал біртекті өнім шығарылатын жерде калькуляциялаудың барлық баптары бойынша өндірістегі шығындарды негізделген нормалау арқылы оңайлатады.     Бірінші нұсқа кезінде тікелей және жанама шығындар бүкіл өнімді шығаруға жұмсалған шығындардың белгіленген баптары бойынша есепке алынады. Өнімнің бір өлшемінің өзіндік құны барлық өндірістік шығындарды дайын өнімнің санына белумен айқындалады.           Екінші  нұсқаны аяқталмаған өндірісі бар  кәсіпорындар колданады. Бұл арада дайын өнім мен аяқталмаған өндіріс арасында шығындарды бөлудің қажеттілігі туындайды. Бұл нұсқа текше метр ағаштың өзіндік құнын калькуляциялау кезінде ағашты дайындау өнеркәсібінде қолданылады.   Үшінші  нұсқа бір мезгілде өнімнің бірнеше түрлерін шығаратын немесе өндіретін: жылу мен электр энергиясын шығаратын, мұнай мен газ өндіретін, балық аулайтын кәсіпорындарда қолданылады. Мұндай жағдайларда шығындар тұтас алған өндіріс бойынша, яғни қарапайым әдіспен есепке алынады, ал өнімнің өзіндік құны үйлестірілген әдіспен калькуляцияланады.    Қарапайым әдістің төртінші нұсқасын өнімнің  өзіндік құнын анықтамай-ақ шығындар есебін бөлістік немесе процесстік бойынша  жүргізетін кәсіпорындар пайдаланады. Бұл нұсқаны химия мен құрылыс  материалдарын шығаратын өнеркәсіп қолданады. Бұл арада шығындарды есепке алудың және өнімнің өзіндік құнын калькуляциялаудың қарапайым және бөлістік әдістері үйлесімді пайдаланылады.  
  
 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Қосымша 3  "Үстеме шығындар" бөлімшесінің шоттары  

№ р/н	Шаруашылық операцияларының мазмұны	сомасы, теңге	Шоттар  корреспонденциясы
			дебет	кредит
	А. Негізгі және көмекші өндірістердің үстеме шығындауын есепке алу
1	Негізгі және көмекші  өндірістер цехтарының жалпы цехтың мұқтаждықтарына босатылған материалдар	1420000	8041	1311-1315, 1317
2	Цех қызметкерлерінің еңбек ақысы есептелінді	300000	8042	3350
3	Еңбекақыдан әлеуметтік салық есептелген (100000-(10% жиынтық  зейнетақы қорына міндетті жариясы)) х 21 %	56700	8043	3140 «Әлеуметтік  салық» субшоты
4	Сыртқы ұйымдардың көмегімен негізгі құралдарды жөндеумен  байланысты шығыстары есептен шығарылды	1206000	8044	4140
5	Өндірістік  арыналымдағы негізгі құралдар бойынша  тоз сомасы есептелінді	1129260	8045	2421-2429
6	Сыртқы ұйымдардың тұрғы-үйге көрсеткен қызметінің құны есептен шығарылды	282000	8046	4140
7	Негізгі құралдардың  ағымдағы жалғаға берілген жалға  ақысының сомасы көрсетілді, ағымдағы кезеңге қатыстысы	12000	8047	4170, 1620
8	Сақтандырылған  мүліктері бойынша сақтандыру төлемі есептелінді	1720000	8048	4210
	Жиыны	6236060
	Б.Шығындарды жинақтаушы шотқа есептен шығару
9	Жинақтаушы  шотқа есептен  шығарылды : -матеиалдық  шығындары -еңбекақы шығындары  -еңбекақыдан  аударылған аударымдары  -жөндеуге кеткен  шығындары  -негізгі құралдың тозу сомасы тұрғын-үй қызметінің қатқан шығындары -жалға бойынша  жасалған шығындары  -сақтандыру  бойынша есептелінген шығындары	1420000 300000 57700 1206000 129380 232000  112000 1720000	8040 8040 8040 8040 8040 8040  8040 8040	8041 8042 8043 8044 8045 8046  8047 8048
	Жиыны	6236060
	в. Үстеме шығыстарын тарату
10	Негізгі өндіріс	4098448	8010	8040