Өңдірістік практика бойынша есеп

 

 

 

 

Қосымшалар

                                                                                                                  Қазақстан Республикасы

                                                                                                                  Қаржы министрінің 2006 жылдың 31

                                                                                                                  желтоқсанға қосымша

 

ЖШС  Топаз  «Жер қойнауын зерттеу компаниясы»   сәйкес әзірленген2008 жылдың  аралығындағы пайда мен залал туралы біріктірілген  есеп беруі

КӨРСЕТКІШТЕРДІҢ АТАУЫ	Жолдар коды	Түзетуден кейін
1	2	5
Өнімді сату мен қызмет     ұсынудан түскен табыс	010	139 648 580
Топ ішіндегі өнімді сату мен  қызмет ұсынудан түскен табыс	020
Жалпы табыс	030	139 648 580
Сатылған өнім мен ұсынылған қызметтердің өзіндік құны	040	78 517 428
Топ ішіндегі сатылған өнім мен ұсынылған қызметтердің өзіндік құны	050
Жалпы табыс	060	61 131 152
Кезең шығындары	070	1 478 265
Салық салуға дейінгі пайда (залал)	080	32 969 256
Корпоративтік табыс салығы бойынша шығындар	090	65 938
Салық салуға кейін пайда (залал)	100	32 903 318
Кезең ішіндегі жиынтық пайда (жиынтық залал)	110	30 092 541

Қазақстан Республикасы

Қаржы министрінің 2006 жылдың 31 желтоқсанға қосымша

ЖШС Топаз «Жер қойнауын зерттеу компаниясы» сәйкес әзірленген

2010 жылға қатысты еншілес кәсіпорын

БУХГАЛТЕРЛІК  БАЛАНСЫ

АКТИВТЕР	Жолдар коды	Есептік кезең ішіндегі
І.ҚЫСҚАМЕЗІМДІ АКТИВТЕР:
Ақшалай қаражаттар	010	14 409 368
Қысқамерзімді қаржылық инвестициялар	011	33 878 600
Қысқамерзімді дебиторлық берешек	012	3 791 437
Қорлар	013	6 320 884
Топ ішіндегі қорлар	014	8 236 850
Ағымдағы салықтық активтер	015	233 145
Өзге түрдег қысқамерзімді активтер	016	4 761 471
Қысқамерзімді активтердің жиыны	100	71 631 755
ІІ. ҰЗАҚМЕРЗІМДІ АКТИВТЕР
Ұзақмерзімді дебиторлық берешек	020	2 799 920
Үлестік қатысу әдісімен есепке алынып отыратын инвестициялар	021	6 169 748
Негізгі құралдар	022	1 440 671
Материалдық емес активтер	023	45 049 585
Өзге түрдегі ұзақмерзімді активтер	024	158 932 271
Ұзақмерзімді активтердің жиыны	200	214 392 795
Баланс (100-жол + 200-жол)		286 024 550
МІНДЕТТЕМЕЛЕР МЕН КАПИТАЛ
ІІІ. ҚЫСҚАМЕЗІМДІ МІНДЕТТЕМЕЛЕР	030
Қысқамерзімді қаржылық міндеттемелер	031	23 232 245
Салықтар бойынша міндеттемелер	032	561 922
Топ ішіндегі бойынша міндеттемелер	033	90 353
Қысқамерзімді несиегерлік берешек	034	8 505 904
Қысқамерзімді бағалау міндеттемелері	035	2 333 048
Өзге түрдегі қысқамерзімді міндеттемелер	036	12 589 393
Қысқамерзімді міндеттемелердің жиыны	300	47 312 865
ІV.ҰЗАҚМЕРЗІМДІ МІНДЕТТЕМЕЛЕР
Ұзақмерзімді қаржылық міндеттемелер	040	52 660 901
Ұзақмерзімді несиегерлік берешек	041	11 017 903
Ұзақмерзімді баға беру міндеттемелері	042	230 695
Ұзақ мерзімді міндеттемелердің жиыны	400	63 909 499
V. КАПИТАЛ
Капитал	050	32 916 055
Резервтер	051	78 330 506
Үлестірілмеген пайда	052	63 055 625
Азшылықтың үлесі	053
КАПИТАЛДЫҢ ЖИЫНЫ	500	174 802 186
Баланс (300-жол + 400-жол + 500-жол)		286 024 550

 

 

 

 

                                     3.Қаржылық есепті талдау

3.1 Қаржылық жағдайдың мәні және  оны талдаудың мақсаты.

Нарықтық  қатынастары жағдайында кәсіпорыннын қаржылық жағдайын талдаудың маңызы өте зор. Бұл кәсіпорындардың тәуелсіздікке ие болуымен, сондай-ақ және де басқа контрагенттер алдында өзінің өндірістік-кәсіпкерлік қызметінің нәтижелері үшін толық жауапкершілікте болуымен байланысты.       

Кәсіпорынның  қаржылық жағдайын талдау жөніндегі  сұрақтарды қарастыр-мас бұрын, "қаржылық жағдай" дегеніміз немесе "қаржылық жай-күй" дегеніміз не, соны анықтап алған жөн. Кәсіпорынның қаржылық жағдайы кәсіпорынның қалыпты өндірістік, ком-мерциялық және басқа да қызмет түрлері үшін қажетті қаржы ресурстармен қамтамасыз етілуімен және оларды мақсатқа сай, тиімді тарату және пайдалану-мен, сондай-ақ басқа шаруашылық субъектілерімен қаржылық қарым- қатынас-та болу, төлеу қабілеттілігі және қаржылық тұрақтылықпен сипатталады.Кәсіпорынның уақтылы төлеу мүмкіндігі оның қаржылық жағдайының жақ-сылығын көрсетеді.  Кәсіпорынның қаржылық тұрақтылық жағдайына көптеген факторлар әсер етеді:

1) пайда  болу орнына байланысты - ішкі және сыртқы;                                              

      2) нәтижесінің маңыздылығына байланысты-негізгі және негізгі емес;    

      3) құрылысы бойынша - қарапайым және күрделі;                                                           

      4) әрекет  ету уақыты  бойынша-тұрақты және уақытша.                                 

Ішкі  факторлар кәсіпорынның өзінің жұмысын  ұйымдастыруына байланыс-ты болады, ал сыртқы факторлар кәсіпорын еркіне бағынышты емес.                                         

Негізгі ішкі факторларды қарастырайық. Кәсіпорынның тұрақтылығы ең бірінші өндіріс шығындарымен үздіксіз байланысқан өндірілген өнім мен көр-сетілген қызметтің құрамы мен құрылымына тәуелді. Сондай-ақ, тұрақты және айнымалы шығындар арасындағы қатынас маңызды болып табылады.     

Кәсіпорынның  өндірілетін өнім және өндіріс технологиясымен  тығыз байла-нысқан қаржылық тұрақтылығының маңызды факторларының бірі – активтер-дің тиімді құрамы мен құрылымы, сондай-ақ кәсіпорынның басқару стратегия-сын дұрыс таңдап алуы болып табылады. Ағымдағы активтерді басқару өнері - кәсіпорын шотында оның ағымдағы жедел қызметі үшін қажет болатын қаржы-ның ең төменгі сомасын ұстаудан тұрады.                                              

Қаржылық  тұрақтылықтың ішкі, маңызды факторларының  бірі - бұл қаржы ресурстарының  құрамы (мен құрлымы, оларды басқару стратегиясы мен такти-касының дұрыс таңдалып алынуы. Кәсіпорынның өз қаржы ресурсы, соның ішінде таза табысы қаншалықты көп болса, соншалықты ол өзін жайлы сезіне алады.                                                                                                            

Кәсіпорынның қаржылық тұрақты-лығына әсер ететін мынадай ішкі факторларды атап көрсетуге болады:                                                                                                                                    

•кәсіпорынның салалық топқа жатуы;                                                                            

•шығарылатын өнімнің (жұмыс, қызмет) құрылымы және оның жалпы төлем қабілеттілігі бар сұраныстағы үлесі;                                                             

•төленген жарғылық капиталдьщ мөлшері;                                                                            

•шығындардың көлемі, олардың ақшалай табыспен салыстырғандағы динами-касы;                                                                                                                           

• қорлар мен резервтерді, олардың құрамы мен құрылымын қоса алғандағы мү-лік пен қаржы ресурстарының жағдайы;                                                                    

•кәсіпорындарды басқару тиімділігі.                                                                                               

Сыртқы  факторларға шаруашылық жүргізудің экономикалық жағдайының әсері, қоғамда үстемдік етуші техника мен технология, төлеу қабілеті бар сұра-ныс және тұтынушылар табысының деңгейі, ҚР үкіметінің салық және несие саясаты, кәсіпорынның қызметін бақылау жөніндегі заң актілері, сыртқы эконо-микалық байланыс және тағы басқалар жатады.                                                                

Қаржылық  жағдайды талдау кәсіпорынның, шаруашылық  қызметін талдау-дың қор ытындылаушы  кезеңі болып табылады. Және ол 3 сатыны қамтиды:жабдықтау, өндіріс және өткізу; бұлардың жиынтығы коммерциялық, өндірістік және қаржылық қызметті құрайды. Кәсіпорынның қаржылық қызметі – бұл оның осы қызмет нәтижесінде меншікті және тартылған капиталдың көлемі мен құрамына өзгеріс әкелетін қызметі болып табылады

Жұмыстың  теориялық бөлімі қаржылық жағдайды талдаудың түсінігін ашу-ға негізделген. Бұл бөлім өзіне қаржылық жағдайды талдаудың мақсаттары, міндеттері және қажеттілігі, қаржылық талдаудың ақпараттық негізі, әдістері мен тәсілдері туралы ақпараттарды кіріктіреді.

Жұмыстың  тәжірибелік бөлігі «Топаз»Жер қойнауын зерттеу  компаниясының қаржылық жағдайын талдауға және оның нәтижелері бойынша қорытынды жасауға, сонымен қатар кәсіпорынның қаржылық жағдайын жақсарту бойынша іс-шаралар ұсынуға негізделген.

Жұмыстың  теориялық базасы болып К.Ш. Дүйсенбаевтің, Э.Т. Төлегенов-тың, Ж.Г. Жұмағалиеваның, В.В.Ковалевтің, А.Д. Шереметтің, Г.В.Савицкая-ның еңбектері болып табылады.

 

.

 

3.2 Кәсіпорынның мүліктік жағдайын талдау.

Баланс  активтерінін құрамы мен құрылымының  динамикасын талдау – кә-сіпорынның барлық мүліктерінің және оның жекелеген түрлерінін абсолютті және салыстырмалы арту немесе кему мөлшерін белгілеуге мүмкіндік береді.

Қаржылық  есептің маңызды элементі болып  саналатын активтерді, талдау барысында, осы активтердің нақты қолда  бары, құрамы, құрылымы және олар-да болған өзгерістер зерттеледі. Активтердің жалпы құрылымын және оның же-ке топтарын талдау, олардың рационалды таратылуын талқылауға мүмкіндік береді.                                                                                                           

Активтердің өсуі (артуы) кәсіпорынның болашақтағы  дамуын көрсететін болғандықтан, ол осы  кәсіпорын жұмысының оң нәтижесін  сипаттайды. Алай-да, кәсіпорын мүлік құныньщ өсу себептерін талдағанда, жоғары деңгейі ба-ланстық есептің номиналды көрсеткіштерінің нақты көрсеткіштерден айтар-лықтай ауытқуына әкеліп соқтыратын инфляция әсерін ескеру қажет. Отандық тәжірибеде инфляцияны есепке алу тек негізгі құралдардың баланстық құнын құру барысында жүргізіледі.                                                  

Отандық есептік-аналитикалық тәжірибеде өндірістік қорлар, дайын өнім және тауарларды қайта бағалау жүргізілмейді. Сондықтан да олардың құнының өсуі, инфляциялық фактор әсерінен болатыны күмәнсіз.                                             

Баланс  мәліметтері бойынша активтердің  құрамы мен олардың таратылуына талдау жасау үшін келесі аналитикалық кесте құрылады.    

 

 

 

 

«Топаз» ЖШС компаниясының баланс активтерінің құрамы мен құрылуы.

Активтер	Сомасы, мың тг.		Құрылымы, %		Өзгеріс (+ ; -)
	Жыл басында	Жыл соңында	Жыл басында	Жыл соңында	Мың тг.	Үлес салмағы, %
Ұзақ мерзімді активтер
Негізгі құралдар	147 795	210 260	40,03	58.44	+62 465	+42,26
Аяқталмаған өндіріс	45 300	17 280	12,27	4,80	-28 020	-61,85
Ұзақ мерзімді қаржылық салымдар	18 590	18 590	5.03	5.17	0	0
Алдағы кезең шығындары	395	655	0,11	0,18	+260	+65,82
Жиыны	212 080	246 785	57.44	68,60	+34 705	+16,36
Қысқа мерзімді активтер			0,00	0,00	0	0,00
Тауарлы-материалдық қорлар	57 780	53 600	15,65	14,90	-4 180	-7,23
Дебиторлық борыш	91 595	47 525	24,81	13,21	-44 070	-48,11
Қысқа мерзімді қаржылық салымдар	0	670	0,00	0,19	+670
Ақша қаражаттары	1 505	5 470	0,41	1,52	+3 965	+263,46
Басқа да қысқа мерзімді активтер	6 290	5 715	1,71	1,58	-575	-9,14
Жиыны	157 170	112 980	42,56	31,40	-44 190	-28,12
Барлығы	369 250	359 765	100,00	100,00	-9 485	2,57