Бухгалтерлік есеп принциптері

Өнімнің өзіндік құнын калькуляциялаудың мәні. калькуляциялау объектілері және калькуляциялық бірліктер. Калькуляциялаудың түрлері. Калькуляциялаудың әдістері мен тәсілдері. Процестік калькуляциялаудың мәні мен қолдану аясы.

Өнімді натуралдық және эквиваленттік бірліктермен шығарудың есебі.  Эквиваленттік өнім бірлігінің өзіндік құнын есептеу.  Кезеңнің соңында шығындарды дайын өнімдер, жартылай фабрикаттар және аяқталмаған өндірісарасында бөлі.  Кезеңдер ұғымы, есеп және калькуляциялау объектілері.

Шығындар есебінің кезеңдік әдісінің қолдану аясы. Өндіріс шығындары есебінің кезеңдік әдісінің жартылай фабрикаттық және емес нұсқалары. Жартылый фабрикаттар мен дайын өнімнің өзіндік құнын калькуляциялау.  Әдістің артықшылықтар мен кемшіліктері.  Шығындар есебі мен өзіндік құнды калькуляциялудың тапсырыстық жүйесі, қолдану аясы. Шығындар есебінің объектілері, калькуляциялау объектілері. Шығындар есебі мен өзіндік құнды калькуляциялаудың тапсырыстық әдісімен үстеме шығындарды бөлу.

Тапсырыстың  өзіндік құнын калькуляциялау. Әдістің артықшылықтары мен кемшіліктері. Шығындар есебі мен калькуляциялаудың нормативтік әдісінің мәні мен принциптері (қағидалары). Шығындар есебі мен өнімнің өзіндік құнын калькуляциялаудың нормативтік әдісінің шығындары жоспарлаудағы, есепке алудағы, бақылаудағы, шешімдер қабылдаудағы, талдаудағы ролі, қолдану аясы.

Нормалар, нормативтік калькуляциялар. Нормалардың өзгеруінің есебі.

Тікелей және жанама шығындар бойынша нормалардан ауытқудың есебі.

Нормалардың өзгеруін, есеп объектілері бойынша нормалардың ауытқуды бөлудің әдістері. Берілген әдістің артықшылықтары мен кемшіліктері

Кешенді өндіріс шығындарының есебі және жанама өнімнің өзіндік құнын калькуляциялау. Шығындардың толық үлестірілуі бойынша және өзгермелі шығындар бойынша өзіндік құн калькуляциясы.  Табыстың көлеміне екі әдістің әсерін салыстырмалы талдау.  Кешенді шығындарды бірлесіп өндірілетін өнімдер арасында бөлудің әдістері: натуралдық көрсеткіштердің көмегімен және өнімдердің нарықтық құнына сәйкес. Зиянсыздық және оның модельдері: экономикалық модель, бухгалтерлік модель, зиянсыздықты талдаудың математикалық жолы, қауіпсіздік нүктесі. Өндірістің зянсыздығын талдауда жіберілетін қателер.  Болашақ кезеңдегі релеванттық шығындар мен табыстарды анықтау. тауарларды өткізу (сату) бағасы бойынша арнайы шешімдер қабылдау және шектеуші факторлар.  Өз (меншікті) өндіріс немесе сатып алуы жөнінде шешімдер қабылдау. Бюджеттеудің сипаттамасы, оның артықшылықтары, мақсаты мен міндеттері.  Кәсіпорынның бас және операциялық бюджеті.

Икемді бюджеттер: бюджетті құру және олардың ауытқуы. Бюджетті құрудың әрекет ету аспектілері. Бюджеттеу және жауапкершілік орталықтарының қызметін бақылау. Субъектінің қызметін бақылау мен талдауда икемді бюджеттің маңызы.

Қазіргі жағдайдағы басқару есебі, функциясы мен ерекшелігі

Басқару есебінің функциялары. Баскару есебін ұйымдастыру мен әлеуметтік аспетілері. өнім циклі мен бәсекелестік отрасының өзгерісі. Тұтынушылар қажеттілігін қанағаттандыру және менеджментке жаңа жолдар. Орта өзгерісінің басқару есебіне жүйесіне әсері.

Шығындар функцияларын анықтаудағы жалпы қстанымдар. Ең аз квадратты әдіс. Оқыту қисық сызығы. Көптеген регрессия талдауы. Шығындар функциясын бағалаудағы қткен мәліметтерді пайдалануда ескертетін факторлар. Қосалқы қызметтер шығындарын өндірістік бөлімшелерге бөліп тарату. Қадамдық әдіс. Теңестіру әдісі. Өңдірістегі жоғалтулр есебі.  Өзіндік құнның функционалды калькуляциясы. Қоралардың тиімді мөлешрін есетеу. Дәл мерзімде жүйелері. Тапсырыс мөлшерін анықтау. Стратегиялық басқару есебі. Теңестірілген есеп тізімдемесі.

Бюджеттік жүйе түрлері. өзіндік құнды функционалды калькуляциалау. Негізінде  сметалар құру. Нөльдік нүкте бюджеті. Ауытқуды талдау: шығындар бойынша, сату көлемі бойынша, өндірістік негізгі материалдар ассортименті және өнімнің  шығыны бойынша. Жауапкершілік орталықтары есебі. Трансферттік бағаның құрылуы. Бөлімшелер қызметінің қаржылық көрсеткіштері: қаржы салымдары пайдасы, қалған пайда, экономикалық қосылған құн(EVA). Шешімдер қабылдауды талдау.

Ұсынылатын әдебиеттердің тізімі

1.       Аксененко  А.Ф.,  Бобижанов  М.С.,  Таримбаев  Ж.Ж.  Управленческий  учет на предприятиях   в   условиях   формирования   рыночных   отношений.-   М.:   ООО «Нонпарель», 1994г.

2.       Апчерч  Алан   Управленческий   учет:   принципы   и  практика  /  Пер.   с   англ. И.А.Смирновой. М., Финансы и статистика, 2002. - 952с.

3.       Би Вандер Вил. Управленческий учет ( с элементами финансового учета)

4.       Друри К. Введение в управленческий и производственный учет (перевод с англ. Под. Ред. Н.Д. Эрнашвили) М. Аудит, ЮНИТИ,2000

5.       Дюсембаев К.III., Сатенов Б.И. «Директ-костинг»: теория, методология и практика. Алматы, 2002г. - 190с.

6.       Карпова Т.П. Управленческий учет. М. Аудит. ЮНИТИ, 1998

7.       Керимов В.Э. Управленческий учет. М., Изд.-торг.корпорация «Дашков и К», 2003. -416с.

8.       Кеулимжаев К.К.  Отдельные вопросы учета производственных затрат// ББ -Отраслевые и иные особенности налогообложения и учета. 2004г. - №7.- с.4-11.

9.       Кондратова И.Г. Основы управленческого учета. - М.:Финансы и статистика, 1998. -756с.

10.   Нидлз. Б. И др. Принципы бухгалтерского учета (перевод с англ. Проф. Я.В. Соколова)

«Қаржылық есеп 2» пәні

Бизнестің бірігуінің есебі

Кәсіпорындарды біріктіру. Сатып алу әдісі (ҚЕХС 3). Бірлескен кәсіпорындарды бірегейлендіру. Ортақ бақылаудағы ұйымдар мен кәсіпорындарды қамтитын кәсіпорындардың бірігуін қарастыру. Есептеу әдісі. Сатып алу әдісін қолдану. Ұйым сатып алушының бірегейлендіру. Кәсіпорындарды біріктіру құны. Болашақтағы оқиғалармен негізделген кәсіпорындарды біріктіру құндарын түзету. Кәсіпорындарды біріктіру құнын сатып алынған активтерге, қабылданған міндеттемелерге және шартты міндеттемелерге бөліп тарату. Сатып алынатын ұйымның бірегейлендірілген активтері мен міндеттемелері. Сатып алынатын ұйымның материалдық емес активтері. Сатып алынатын ұйымдардың шартты міндеттемелері. Іскерлік бедел.

Ұйым-сатып алушының бірегейлендірген активтердің, міндеттемелердің және шартты міндеттемелердің таза әділ құнындағы үлесінің артуы. Кәсіпорындарды кезең бойынша біріктіру.

Алдын-ала негіздегі бастапқы есеп. Бастапқы есепті аяқтаған кездегі түзету. Бастапқы есепті аяқтау бойынша кейінге қалдырылған салықтық талаптарды тану.

Біріктірілген қаржылық есептілікті ұсыну. Біріктірілген қаржылық есептілікті қолдану аясы. Шоғырландыру процедуралары.

Еншілес, бірлесіп бақыланатын және тәуелді ұйымдарға инвестициялардың бөлек қаржылық есептіліктердегі есебі. Жиынтық бухгалтерлік балансты дайындау.

Таза активтердің әділ құны, іскерлік бедел және азшылық үлесін анықтау. Пайда мен залал туралы жиынтық (шоғырландырылған) есептілік.

Бірлескен қызметке қатысу (ҚЕХС 31). Біріккен қызмет нысандары. Бірігіп атқарылатын бақылау. Шарттық келісім. Бірігіп бақыланатын операциялар. Бірігіп бақыланатын ұйымдар. Кәсіпкердің қаржылық есептілігі. Пропорциональды шоғырландыру. Үлестік қатысу бойынша есептеу әдісі. Пропорциональды шоғырландыру және үлестік қатысу әдісін қолдануды есептеп шығару. Кәсіпкердің бөлек қаржылық есебі. Кәсіпкер мен бірлескен қызмет арасындағы операциялар. Инвестордың қаржылық есебіндегі бірігіп басқаруға қатысу үлесін бейнелеу. Біріккен қызмет басшылары. Ақпараттарды ашып көрсету.

Байланысқан тараптар (ҚЕХС 24). Байланысқан тараптар туралы ақпараттарды ашып көрсету. Анықтамалары. Байланысқан тараптармен қарым-қатынастар және операциялар. Ұйымдар мен байланысқан тараптар арасындағы өзара есеп айырысулардың өтелмеген қалдығын идентификациялау.

Инвестицияларды бағалау және оның есебі

Ақша ағынын дисконттау. Пайыздар мен болашақ құн. Ағымдағы (дисконтталған) құн. Аннуитеттер.

Мерзімдері, шарттары және есеп саясаты. Пайыздық мөлшерлеме  тәуекелі. Несиелік тәуекел. әділетті құн. Ашып көрсетілуге тиісті басқа да талаптар. Тануды тоқтату. Кепілдік. Көптеген туынды эементерден тұратын құрама қаржылық құралдар. Пайда және зиян арқылы әділетті құн бойынша бағаланатын қаржылық активтер мен қаржылық міндеттемелер. Пайда және зиян жөніндегі есеп және капитал. Құнсыздану. Міндеттемелерді орындау және бұзу. Активтерді беру. Қаржылық активтерді типтік сату немесе сатып-алу. Қаржылық міндеттемелерді тануды тоқтату.

Қаржылық активтер мен қаржылық міндеттемелерді бағалау.

Қайта жіктеу. Пайда мен зиян. Қаржылық активтер бойынша борыщтардың құнсыздануы. Амортизацияланған құнмен есепке алынатын активтер. өзіндік құн бойынша есептелетін қаржылық активтер. Сатуға арналған қаржылық активтер. Хеджирлеу. Хеджерлеу құралдары. Жіктелетін құралдар. Жіктелінетін құралдар.  Хеджерлеу құраладрын анықтау. Хеджерлендірілінуші баптар. Жіктелінуші баптар. Хеджерлендіру сапасындағы қаржылық және қаржылық емес баптарды анықтау. Хеджерлеуді есепке алу. әділетті құнды хеджерлеу. Ақша ағымдағы мен таза инвестицияны хеджерлеу.

Инвестициялық меншік (ҚЕХС 40). Инвестициялық меншік түсінігі. Инвестициялық меншік ретінде активтерді жіктеу жолдары. Инвестициялық меншікті есептеудің балама әдістері. Ақпараттарды ашып көрсетуге қойылатын талаптар.

Жалдаудың есебі. Табысқа салынатын салық. Валюта бағамы өзгеруінің әсері. Шетелдік қызмет

Жалдаудың есебі (ҚЕХС 17). Жалдаудың жіктелуі. Жалға алушылардың қаржылық есебінде жалдаудың бейнеленуі. Қаржылық жалдау. Бастапқы тану. Кейінгі бағалау. Операциялық жалдау. Жалға берушінің қаржылық есебіндегі жалдаудың есебі. Кері жал бойынша сатып-өткізу операциясы.

Табысқа салынатын салық (ҚЕХС 12). Салық базасы. Ағымдағы салықтық міндеттемелерді және ағымдағы салықтық активтерді тану. Салық салынатын уақытша айырмашылықтар. Кәсіпорындарды біріктіру. әділетті құн бойынша есептелінетін активтер. Іскерлік бедел. Шегерілетін уақытша айырмашылықтар. Кері іскерлік бедел. Активті немесе міндеттемені бастапқы тану.

Пайдаланылмаған салықтық зияндар және салықтық несиелер. Танылмаған кейінге қалдырылған салықтық талаптарды қайта бағалау. Еншілес компанияларға, филиалдарға және ассоция-цияланған компанияларға инвестициялар. Біріккен қызметке қатысу үлесі. Бағалау. Ағымдағы және кейінгі қалдырылған салық-тарды тану. Пайда және зиян жөніндегі есеп. Кәсіпорындарды біріктіру нәтижесінде пайда боалтын кейінгі қалдырылған салықтар. Ақпараттарды ұсыну. Салықтар бойынша шығыстар. Кейінге қалдырылған салықтық міндеттемелер мен талаптар бойынша бағамдық айырмашылықтар. Ақпараттарды ашу.

Валюта бағамы өзгеруінің әсері. Шетелдік қызмет (ҚЕХС 21). Функционалды валюта. Шетелдік қызметке таза инвестиция. Ақшалай баптар. Шетел валютасындағы операцияларды функ-ционалды валютада бейнелеу. Бастапқы тану. Кейінгі есепті мерзімдерге есеп беру. Бағамдық айырмашылықтарды тану. Функционалды валютаны ауыстыру.

Функционалды валютадан ерекшелінетін ұсыну валютасын қолдану. Ұсынылатын валютаға қайта есептеу. Шетелдік қызмет жөніндегі қаржылық есептілікті қайта есептеу. Кез-келген бағамдық айырмашылықтың салықтық салдарлары.

Ұсынылатын әдебиеттердің тізімі:

1.            ҚР «Бухгалтерлік есеп және қаржылық есеп беру туралы» заңы

2.            ҚР салық кодексі

3.            ҚР «Акционерлік қоғамдар туралы» заңы

4.            ҚР «Бағалы қағаздар туралы» заңы

5.            Международные стандарты финансовой отчетности. М.: Аскери, 1999.

6.            Национальные стандарты финансовой отчетности №1,2

7.            Бухгалтерлік есептің типтік шоттар жоспары

8.            Нидлз Б., Андерсон X. И др. «Принципы бухгалтерского учета». М.: 1996.

9.            Глушков И.Е. «Бухгалтерский учет на современном предприятии» М.: 2001.

10.        Назарова В.А. «Шаруашылық жүргізуші субъектілердің бухгалтерлік есебі» Алматы, 2005

11.        Байболтаева Н.Ә. «Бухгалтерлік есеп принциптері». Алматы, 2006.

12.        Радостовец В.К. және т.б. Кәсіпорындағы бухгалтерлік есеп. Алматы, 2003.

13.        Сейдахметова Ф.С. «Современный бухгалтерский учет» Алматы «Экономика», 2005.

14.        Финансовый учет на предприятии Под ред. Рахимбековой Р.М., Алматы-2003.

15.        Тулешова   Г.К.   Финансовый   учет   и   отчетность   в   соответствии   с   международными стандартами (часть 1, 2), Алматы-2005

16.        Кеулімжаев Қ.К., Әжібаева З.Н. және т.б. Қаржы есебі -Оқу құралы. Алматы-2003.

«Аудит» пәні

Аудит негіздері

              Аудиттің мәні, мақсаты және маңызы. Аудиторлық қызмет және оны нормативтік-құқықтық реттеу. Мемлекеттік органдардың, қоғамдық ұйымдардың аудиторлық қызметті аттестациялау және лицензиялау. Аудиттің стандарттары мен аудиторлардың мамандық этикасы. Қателер мен алаяқтық, олардың елеулілігін бақылау. Аудиторлық тәуекелдік. Аудиторлық дәлелдеулер. Аудитордың жұмысының сапасын бақылау. Жоспарлаудың қағидаттары мен кезеңдері. Аудиттің жалпы жоспарын дайындау. Бақылау тәсілдерінің тестісін және аудит бағдарламасының тәсілдерін маңыздылық тарапынан қалыптастыру. Сұрыптауды пайдалану. Клиенттің ішкі бақылау жүйесі. Электрондық дайындалған көрсеткіштер аудиті