Қонақ үйлердің жіктемесі

     Жоспар 
 

     Кіріспе

1. Қонақ үйлердің жіктемесі.
2. Әлемдік саяхаттау ұйымымен қолданылуға ұсынылған қонақүйлердің стандартты жіктемесі АҚШ және Еуропа елдері мысалында.
3. Әр түрлі категориядағы орналастыру орындарына қойылатын талаптар

Қорытынды

Қолданылған әдебиеттер 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

Кіріспе 

      Қонақ үй және мейрамхана бизнес ортасы туризмнің  жетекші факторы мен базасы болып  табылады. Бірақ біздің елімізде қонақ  үй-мейрамханалық және туристік бизнес көптеген себептерден шетелдегідей өріс алып жатқан жоқ, оның экономикалық және басқару негіздерін оқу экономикалық ғылымның жеке саласына әлі айналған жоқ, ал қонақжайлық қызмет көрсету маркетингі мен басқаруын тек кейінгі кезден ғана университеттік деңгейде оқыта бастады. Сондықтан бұл сала дамыған елдің тәжірибесін меңгерген жөн деп көреміз. Америка Құрама Штаттарында қонақ үй-мейрамханалық және туристік бизнесінде клиентке ерекше көңіл бөліп бағдарланумен ерекшеленетіндіктен, біз үлгі етіп американдық мектебін таңдадық. Бұл мектептің көрнекті өкілдері, қонақжайлық қызмет көрсету саласында жұмыс істейтін қызметшілер, олар өз индустриясының басқа кәсіпорын қонағы жағдайында болғанда өздеріне қандай қызмет көрсетуді қалайтын болса, қонақтарға да сондай қызмет көрсетуі тиіс деп айтады.

      Қазіргі кезде әлемнің әр түрлі нүктелерінде қызметтер саласының феноменальді кеңеюіне айқын тенденция байқалуда. Сервистік қызмет – бұл біздің қажеттіліктерімізді қанағаттандырудағы реабилитациялы-альтруистік стилі құрылып жетілдірілетін адамзат қарым-қатынастарының саласы болып табылады. Қонақ үй сервисін дұрыс ұйымдастырып, дамыту үшін сервис мәдениетін дамыту керек. Қызмет көрсетудің жоғары мәдениеті қызметшілерге қонақтардың мәселелерін шешуге мүмкіндік береді. Қонақ үй қызметтерінің маркетингі саласында жұмыс істейтін адамдар, өз тауарының төрт спецификалық белгілерін ұмытпауы керек. Бірінші, материалды тауарларға қарағанда қызметтерді, оларды тікелей көрсету сәтіне дейін, дәмін татып, ұстап көріп, көруге және естуге болмайды. Екінші, қонақ үй индустриясында қызмет көрсету қызмет көрсететін адамды да, қызмет көрсетілетін адамды да қажет етеді, яғни қызметтер көзі мен объектісінен ажырамайды. Үшінші, қонақ үй саласының қызметтері құбылмалы, оның сапасы қызмет қандай жағдайда және кіммен көрсетіліп жатқандығына байланысты болады.  Және төртінші, қызметтер сақтауға келмейді.

      Қонақ үй қызметтерінің сапасы өндірістік фирмалардың сапасынан шұғыл  ерекшелінеді. Оның ерекшелігі қонақ  үй кәсіпорынның өнімі бір уақытта  өндіріліп – тұтынылатынында. Зерттеушілер сапаны қонақ үміттерін қанағаттандырып, одан асу мүмкіндігі ретінде анықтайды. Сапаға ұмтылу – шексіз үрдіс, бірақ бүгінгі күн қонақ үй бизнесіндегі барлық бірлестіктер онымен айналысатын уақыт. Қызмет көрсету сапасының моделі танылған бес сатылы модель ретінде кең қолданылады. Ол қызмет көрсетудің сапасын қонақтың үміттерін қанағаттандыру көзқарасынан анықтайды. Модельді жасағандардың айтуынша “қызмет көрсетудің бір қадамы – қонақтардың үміттерін және қызмет көрсету сапасында қандай қиындықтар туу мүмкіндігін білу болып табылады. Басқаша айтқанда,  фирма өз қонағының үміттерін білу, және де сол күтулерін үлгілі сапамен іске асыру керек”.  

1. Қонақ үйлердің жіктемесі

 

    Қонақ үйлерді олардың алуан түрлілігіне байланысты жіктеу қиын. Қонақ үйлердің негізгі жіктеу белгілері:

1. Көлемі бойынша қонақ үйлер келесі топтарға бөлінеді:

• 150 нөмірге дейінгілер;
• 150-ден 300 нөмірге дейінгілер;
• 300-ден 600 нөмірге дейінгілер;
• 600 нөмірден астамдары.

2. Мақсатты нарықтары бойынша қонақ үйлер былайша жіктеледі:

• коммерциялық  қонақ үйлер;
• әуежай маңындағы отельдер;
• люкс-отельдер;
• курорт отельдер;
• жол бойындағы қонақ үй;
• казино отель;
• тұрақтану орны.

3. Ұсынылатын қызметтердің деңгейі мен саны бойынша:

• Қызмет көрсетудің жоғары деңгейі – отельдер жоғары саяси және басқарушылық ортаның тұлғаларын сипаттайтын қонақтарды қабылдауға арналған;
• Қызмет көрсетудің орташа деңгейі – демалушылардыың ең үлкен сегментіне арналған отельдер (150-200 нөмірлер);
• Қызмет көрсетудің шектеулі деңгейі – табысы онша жоғары емес тұлғаларға арналған.

4. Ғимарат нысаны мен ұсынылатын қызметтердің түрлері бойынша қонақүйлер келесідей түрлерге бөлінеді:

• Флайтель – әуе қонақүйі. Жоғары сапалы қызметтерді көрсетуде зор көлемімен ерекшеленеді, ұшаққа арналған миниәуежайы немесе отырғызу алаңы бар;
• Ботель – бұл шағын ғана суда орналасқан қонақүй, шағын көлемді кеме және қонақүй қызметтерінің аз ғана мөлшерін ұсынады;
• Флотель – кемедегі үлкен қонақүйді сипаттайды және ботельден айырмашылығы мұнда қосымша кеңейтілген қызметтер көрсетіледі, көбінесе бұл спорт және демалыс қызметі;
• Мотель – ең қажетті ғана қызметтерді көрсететін жол бойындағы шағын қонақүй;
• Кемпинг – палатка немесе шағын коттедж сипатындағы қонақүй, онда қызметтердің шамалы саны ғана көрсетіледі;
• Ротель – екі немесе үш бөлігі (отсек) бар вагон тәрізді қонақүй.

 
 
 
 
 

2. Әлемдік саяхаттау ұйымымен қолданылуға ұсынылған қонақ үйлердің стандартты жіктемесі АҚШ және Еуропа елдері мысалында

 

     Әлемдік саяхаттау ұйымымен қолданылуға  ұсынылған қонақ үйлердің стандартты жіктемесі 1-кестеде көрсетілген.  

     1-кесте.  Әлемдік саяхаттау ұйымымен қолданылуға  ұсынылған қонақүйлердің стандартты  жікемесі 

     Қонақүйлерді  сонымен қатар бағыныштылық белгісіне қарай тәуелсіз коммерциялық кәсіпорындар немесе белгілі бір артықшылықтарды ұсынатын қонақүй тізбегіне кіретіндер деп бөлуге болады.

      Қонақүйлер  қызметінің тәжірибесінде сонымен  қатар шартты жіктемені қолданады, оған сәйкес қонақүйлерді 2 түрге бөледі:

• Тәуліктік құны 25 АҚШ долларныа дейін баратын бір орынды нөмір;
• Тәуліктік құны 25 АҚШ долларынан асатын бір орынды нөмір.

     Жаңа  дизайнды, спутникті теледидармен, телефонмен жабдықталған екі орынды, орта деңгейлі қазақстандық қонақүйлердің  құны 90-120 АҚШ долларына дейін жетеді.

     Әр  түрлі елдерде қонақ үйлерді  жіктеудің әр түрлі жүйелері қолданылады, дегенмен айрықша таралғаны француздық бес жұлдызды жіктеме болып табылады.Бес  жұлдызды жіктемеге бағыттала отырып, Қазақстанда қонақүйлер «бес жұлдыз», «төрт жұлдыз», «үш жұлдыз», сияқты категорияларға жіктелген.

      1998 жылы Қазақстандық қонақүйлер  және мейрамханалрадың ассоциациясы (ККжМА) құрылды. Оның басты  міндеті – елімізде қонақүйлердің  дамыған нарығын құру. Ол Қазақстандық  туристік ассоциациясының, Қазақстандық қызмет көрсету институтының құрылтайшысы болып табылады және Қазақстанның ірі қонақүй компанияларын біріктіреді.

      Бизнес  нысанына байланысты қонақүйлер тәуелсіз, франчайзингтік, сонымен қатар басқаруға  деген контрактілерді қолданып, қонақүйлер жүйесіне бірігуі мүмкін. Қонақүй тізбектері – бұл контракт бойынша басқаруға негізделіп, жұымыс істейтін қонақ үйлердің бірлестігі.

     АҚШ-та 25 негізгі қонақ үй тізбектерін  шамамен номерлердің барлық қорларының 50%-дан астамы біріктіреді. Негізгі  жетекші компаниялары «Холидей Корпорейшн», «Бест Уэстинг».

      Қонақ үй тізбектерінің пайда болуы, ең алдымен басымды бәсекемен және төмен баға бойынша тапсырыс беру қажеттілігімен байланысты. Бұл тізбектер  өздерінің мақсаттарына жету үшін компьютерлік және ақпараттық қамсыздандырудың әр түрлі типтерін қолданады.

      Тәуелсіз  кәсіпорындардың келесідей белгілі  бір артықшылықтары бар:

• Қайталанбайтындығы және бірегейлігі;
• Нарықтық саясаттыжүргізген кездегі тұрақтылық;
• Нарыққа қол жеткізу мүммкіндігі;
• Қонақүй тізбектеріне қарағанда қайталанбастығы арқасында табыстылыққа жету мүмкіндіктері.

Тәуелсіз  қонақүйлердің кемшіліктері:

• Бірегей сипаттамалардың үлкен нарықтық сегменттің мүдделеріне сәйкес келмеуіне байланысты олардың кең спектрін құру мүмкіндігінің болмауы;
• Өнімдерді стандарттау, қызмет көрсету және басқарушылық саясатүрдістерінің қиыншылығы;
• Мамандарды дайындау және жалдау біршама қымбат;
• Клиенттерге қызмет көрсету туралы ақпараттың шектеулілігі;
• Бәсекеге түсу жағдайында тұралағыштығы және өмірге қабілетсіздігінің мүмкін болуы.

     Отельдердің халықаралық жіктемесі:

1. Американдық. АҚШ-та ресми түрде укіметпен бекітілген қоанқүйлердің жіктемесі жоқ. Соған қарамастан тәжірибеде мұндай жіктеме ба. Осылайша, Американың Автомобильдік Ассоциациясы қоанқүйлерді «бриллианттарға» бөледі, ал іссапарларды ұйымдастыратын бизнес түрінің Ассоциациясы «жұлдыздар» жүйесі бойынша беске дейін бөледі. АҚШ, Канада, Мексика аумақтарында орналасқан 41 000 қонақүйдің ішінде «5 бриллиант» сапасыныың жоғары бағасын 2%-дан астамы иеленеді.