Развитие телекоммуникационных сетей

 

Сурет 4.2 – Пайданың өсуі

 

Инвестицияның қайтарылу мерзімі

Инвестицияның қайтарылу мерзімін есептеу үшін абсолютті экономикалық тиімділіктің мәнін білу керек.

Абсолютті экономикалық тиімділік  пайданың капиталдық салымдарға қатынасыменен  анықтауға болады:

 

, (4.18)

 

мұндағы: П – пайда.

Пайда келесі формуламенен анықталады:

 

_(4.19)

 

П =  131702400 – 46198369 = 85504031  тенге

 

Е == 53%            Е = 53%

 

Инвестицияның қайтарылу мерзімі  тиімділіктің кері мәніменен анықталады:

 

Қм = (4.20)

 

Қм = = 1,9 жыл

 

Келесі ұрпақ технология жобасын  енгізудің қайтарылу мерзімі  телекоммуникация саласы үшін жарамды.

Бизнес жоспардың келесі ұрпақ  желісін ендіру жобасындағы экономикалық көрсеткіштері кесте 4.9-да келтірілген.

 

Кесте 4.9 -NGN  желісін енгізудегі экономикалық тиімділігі

Көрсеткіштер атауы	Мәндері
Капиталдық шығындар, тенге	161833581,28
Эксплуатациялық шығындар, тенге	46198368,94
Әлеуметтік салық, тенге	310200
Амортизациялық бөлунулер, тенге	12946686,5
Материалдар және бөлшектер, тенге	8091679,064
Электроэнергия шығыны, тенге	1666502,40
Пайда, тенге	131702400
Таза пайда, тенге	85504031,06
Абсолютті экономикалық тиімділік көрсеткіші, %	53%
Жобаның қайтарылым мерзімі, жыл	1,9

 

4.3 Экономикалық қорытынды

 

Экономикалық бөлімде  капиталдық  салымдардың  есептеулері, түскен табыстар,  эксплуатациялық  шығындар,  электр  энергиясына кететін  шығындар,  амортизациялық  бөлінулер, үстемдік  шығындар  және экономикалық  тиімділік  көрсеткіштері мен өтелу мерзімі анықталды. Сонымен қатар, алынған табыс көлемі желіні кеңейтуге және көрсетілетін қызмет түрлерінің сапасын арттыратын жаңа құрылғы орнатуға жеткілікті деуге болады. Келесі ұрпақ желісін ендіру телекоммуникация саласы үшін табысты болып саналады.

Осылайша,  байланыс  түйінін  ұйымдастыруға  жұмсалған қаржы  құралдарын  кәсіпорын  1,9  жылда  қайтара  алады.

 

3 ӨМІРТІРШІЛІК ҚАУІПСІЗДІГІ

 

 

3.1 Жұмыс жағдайын талдау

 

Берілген  дипломдық жобада Алматы қаласында NGNплатформасы негізінде дауыстық қызмет турлерін ұсыну жүйесін тұрғызу  қарастырылған.

Жұмыс жағдайын қамтамасыз ету үшін және техника  талаптары келесідей болып табылады: жұмыс орнын барынша жарықтандыру;қондырғының  толық техникалық жөнділігі; оның электрлік  қауіпсіздігі; өндіріс орнының  жеткілікті өртке қауіпсізігі; оптималды микроклимат, өнімді жұмысқа себепші болатын  және эрганомика талаптарына жұмыс  орны сәйкес келуі болып табылады. Инженер душар болатын қауіпті  және зиян факторларға ,мыналарды жатқызуға  болады: электр тоғына соғылу мүмкіндігі,қондырғы электрақаулығы болғанда, жерлестіру бұзушылығы немесе қауіпсіздік техникасы; микроклиматта рұқсат етілмеген  параметрлермен жұмыс істеген кезде;жұмыс  орнында жеткіліксіз жарықтандыру кезінде жұмыс істегенде.

Алдыға қойылған мақсатты жүзеге асыру үшін аппаратты-программалық комплекс , қондырғылар қолданылады, байланыс желісіне қызмет көрсету және эксплуатациясына арналған.

ВSC цифрлық жүйесі 48м ауданмен операторлық бөлімде орналасқан. Операторлық бөлім қоғамның өндірісітік процесс талаптарын қанағаттандырады. Олардың артықшылығы болып, дайын кабель  және қондырғыға электр қоректендіру, жарықтандыру және вентиляция болып табылады.

Орталық базалық  станцияның қондырғысы операторлық  бөлімде орналасқан. Корпус стальды  секциялардан жасалған және өлшемдері: биіктігі  1500 мм; еңі 2000 мм; ұзындығы 3000 мм. Қоректендіру 48 В тұрақты ток кернеуімен жүзеге асады. Адамдардың қауіпсіздігін электр тогынан қамтамасыз ету үшін базалық станцияның қондырғысы жерлестірілген.

Операторлық бөлімдегі жұмыс орташа ауыр жұмысқа  жатады, себебі техникалық қондырғыларды  басқару енгізу-шығару сияқты әр түрлі  дистанционды құрылғылардың: компьютерлердің, принтерлердің, модемдердің,  магнитофондардың  көмегімен жүзеге асады.

Жобада қарастырылатын  офистік орындар тікбұрышты формада, өлшемдері мынадай: ұзындығы – 8 метр, еңі  6 – метр , биіктігі – 3 метр. Берілген орын 4 жұмыс істеу орнына есептелген.

Ауаның абсолют  ылғалдылығы-берілген температурадағы 1м³ ауаның құрамындағы граммен алынған су буының массасы.

 

 

 

Кесте 3.1

Ауа температурасы t°	-20	0	+20	+40
1м3 ауадағы граммен су буының ең үлкен құрамы	1,1	4,9	17,2	50,8

 

Мысалы: егер +20°С температурадағы 1м³ ауадағы су буын өлшеп, судың 8,6г буын алсақ, онда ылғал салыстырмалы түрде *100=50%  құрайды, мұнда 17,2г – бұл t =+20°С температурадағы 1м³ ауаның ылғалдылығының ең үлкен құрамы [20].

Ауаның температурасы 23-24°С – де ауа қозғалысының жылдамдығы 0,15м/с дейін болғаны жөн. Қолайлы  жағдайдың тағы бір қыры ауа қозғалысының жылдамдығының өзгеру қарқыны болып  табылады.

Газ құрамы. Жабық  бөлмедегі адамға қолайлы ауаның сапасы сырттан келетін таза ауаға  байланысты. Ауа тар, «оттегі жетпейді»  деген арыздар көбіне табиғи ауа  алмасуы жоқ бөлмелерде, тіптен кейде  әр түрлі желдеткіші, ауабаптағышы бар бөлмелерден де түсіп жатады [18].

 

Кесте 3.2 - Бөлме ауасындағы көмір қышқыл газының (СО₂) шоғырлану шектері

Бөлме	СО2 шоғырлану шегі
	Салмағы бойынша, г/м3	Көлеміне %  қатысы
Балалар мен аурулар болуы үшін	1,3	0,07
Адамдардың ұзағырақ болуы үшін	1,86	0,1
Адамдардың кезеңдік болуы үшін	2,32	0,125
Адамдардың қысқа уақыт болуы  үшін	3,72	0,2

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Сурет 4.1 – Офисте ішкі объекттердің орналасуы: 1 – терезе, 2 – есік, 3 – компьютерлер, 4 – кондиционирлеу құрылғысы, 5 – ВSC.

 

3.2  Өрттің  пайда болу көздерін талдау  және өртке қарсы техниканы  тиімді таңдау

 

Өрт деп материалдық  шығын келтіретін, арнаулы ошақтан  сырт, бақыланбайтын жану ошағы аталады.

Жану - әдетте үдемелі жылу және сәуле бөлінумен  және жанғыш заттың оттегімен қосылысы есебінен қарқынды жүретін химиялық реакция.

Өрт үшін жанғыш заттың, оттегінің және тұтану көзінің  болуы қажет. Тұтану көзі кез-келген жанғыш заттың ( сіріңке жалыны, майшамдар,газ  немесе бензин оттықтары ) электр разрядтарының, электр доғалараның ашық оты, қатты  қызған қатты денелер және т.б. болуы  мүмкін.

Жанғыш заттар қатты (көмір, шымтезек, ағаш, қағаз  және т.б.), сұйық (мұңай және мұңай  өнімдері ), газ (сутегі, метан, пропан және б.) түрінде болуы мүмкін.

Кейбір қатты  жанғыш заттар қызғанда балқиды, буланады (күкірт, стеарин, каучук) және буланған күйінде жанады. Басқалары, мысалы, тас көмір, ағаш, қағаз, мата жанғанда, газтәрізді өнімге және қатты денеге – көмірге (коксқа) айналады. Кокс, ағаш көмірі және антрацит қыздырғанда балқымайды және бөлінбейді, сол қатты күйінде  жанады.Сұйық жанғыш заттар қыздырғанда  буланады және олардың булары жануға немесе жарылысқа қатысады.

Сөйтіп, жанғыш заттардың көпшілігі қызғанда газ  және бу түріне айналады да ауамен араласып, жанғыш қоспа түзейді. Мұнда жану үшін жанғыш зат пен ауаның белгілі  бір сандық қатынасы қажет болады және ауада оттегінің белгілі  құрамы (21% жуық ) болуы қажет.Оттегіден  басқа жануды қамтамасыз ететін қышқылдар  ретінде хлор, бром, күкірт және басқа  заттар болуы мүмкін.

Ауада жанудың  химиялық реакциясы, мысалы, метан СН₄ , табиғи газ жануы төмендегідей жүреді:

 

СН₄ +2*О₂ +3.6N₂ =CO₂+H₂O+3.76N₂                      (3.1)

 

Жанғыш жүйенің  жануы әдетте лап етіп от алудан басталады. Лап етіп жану - қысылған газ жасалмайтын жанғыш қоспалардың  тез жануы немесе жанғыш заттар буларының  қысқа мерзімде жануы. Мұнда жанудың  одан әрі жүруі үшін лап етіп жанғанда бөлінген жылу жеткіліксіз. Жалындап жану – лап етіп тұтанғанда бөлінетін  жылу жаңа газдар мен булар жасай  алатын қуаты бар одан әрі жану болып табылады.

Өзбетімен тұтану – бұл жағу көзі жоқтаэкзотермиялық реакциялардың жылдамдығының күрт өсуі нәтижесіндегі жану. Егер тұтануда жалын пайда болса, онда бұл өзбетімен  жану болып табылады. Заттың жануы  алдында оның баяу тотығуы жүреді және бірқатар жағдайларда тотығуда қоршаған ортаға жылу берілу жылдамдығынан  жылу бөлу жылдамдығы үлкен болады. Бұл жағдайда жану жүреді . Жану үшін үш кезең сипатты: пайда болу, таралу,өшу.

Жалынның 600 сек  ішінде баяу , 150 сек – жылдам, 75 c - ултьражылдам қарқында таралуы 1055 кВт қуатқа жетеді.

Жалындау  қарқыны өрт сипатын береді. Өртті  талдау үшін пайдаланылатын компьютерлік 62 бағдарлама бар. Оларда жанудың басталуынан  бастап, барлық түрленулері келтірілген. Егер жалынның  25 см биіктігіне жану процесінің сақталуына жылу жеткілікті болса, бірақ жылу саны аз сәулеленсе және жалын аз көлемін сақтайтын  болса, онда бұл шамалы шығынға ұшыратады  және өртті сөндіру қиынға соқпайды. Жалын 1,4 м жеткенге дейін жану үшін бөлмедегі оттегі жеткілікті болады. Жалынның көлемі арту үшін қосымша  желдету және оттегі қажет болады. Бөлменің формасы, қабырға мен төбенің  ашықтығы жалынның дамуына мәнді  болады. Жалын төбеге жеткенде, оның жан-жаққа тарауына жағдай туады. Ыстық  әр бағытта сәулеленіп , төбеде түтін  қабаты пайда болады. Бөлме ішіндегі бар нәрсе жануға тартылады (өрт). Бұл кезеңде тосқауылдар онша тиімді болмайды. Оттың бөлмеден шығып, одан әрі тарауына еден, қабырға, төбенің  сипаты маңызды орын алады.

Осы немесе басқа  өндірістерде пайдаланылатын материалдардың және заттардың өрт қауіптілігін бағалау үшін, олардың өрт қауіпті  сипаттарын білу керек, оған жану шегінің  шоғырлануы, оның температурасы, сұйықтық буларының жалындау шектерінің температурасы, заттардың өзбетінен жану температурасы, жарылыс қауіпті қоспалары топтары  жатады.

Жанғыш сұйықтың от алу температурасы деп оның төменгі тұтану температурасы алынады, мұнда сұйық үстінде бу не газ  пайда болады да от алу көзінен  тұтану жүреді , бірақ оттың пайда  болу жылдамдығы одан әрі жанудың  жүруіне әлі жеткіліксіз болады.

Жанғыш заттың тұтану температурасы деп, бұл жағдайда бөлінген жанатын газдар мен булардың тұрақты жану тудыратын жылдамдығындағы  температураны айтады.

Өзбетінен тұтану температурасы деп, жалындап жанумен  аяқталатын, экзотермиялық реакциялар жылдамдығымен күрт артатын жанғыш заттың төменгі температурасы айтылады.

Заттың сыртқы қызуының әсері нәтижесінде өзбетінен  жану түрі – жылулық болуы мүмкін.Микробиологиялық өзбетінен жану - заттың өзіндегі микроорганизмдердің  өміртіршілігі әсерінен, өзінен-өзі  қызу нәтижесінде болады. Химиялық өздігінен тұтану-әр түрлі заттардың  өзара химиялық әсерінен болады.

Ауамен қатысында  химиялық және биологиялық процестер  нәтижесінде шымтезек, қоңыр көмір, ағаш ұнтақтары, майланған ескі –  құсқы нәрселер өзінен-өзі қызуға ұшырайды, соның нәтижесінде тұтану болуы мүмкін. Ал бензин, керосин, минералды  майлар басқа сырт көзден ыстық келгенде, тұтануы мүмкін. Ацетилен, метан, сутегі хлормен қоспасында күндізгі жарықта  өзіне – өзі тұтанады.

Өзбетінен тұтану температурасына байланысты ГОСТ12.1,011-78 бойынша жарылыс қауіпті және бу-ауа қоспалары алты топқа бөлінеді.

Т1 тобының  қоспаларының өздігінен тұтану температурасы 450°-дан жоғары,T2-300-450°С аралығында T3-200-300°C, T4-135-200°С, T5-100-135°C, T6-85-100°С .

 

К е с т  е 3.3 - Кейбір газдардың өрт қауіптілік сипаты

Зат	Жаңғыштық және жарылыс қауіптілік	Тұтану (лап ету) температурасы, С°	Тұтанудың төменгі көлемдік шегі,%	Өз бетімен тұтану температурасы, С°
Аммиак Ацетилен Бутан Пропан Сутегі Этилен тотығы Күкірт сутегі Бензин А-72 Трансформатор майы Керосин КО-25	ЖГ ЖЗК ЖГ ЖГ ЖГ ЖТС ЖГ ЖТС  ЖС   ЖТС	- - - - - - - 36 140-тан жоғары   40-тан жоғары	17,0 2,5 1,8 2,31 4,09 3,66 4,0 1,08 0,291   0,66	650 335 462 456 510 429 246 300 270   216