Ғылым философиясы

    Олардың пікірінше адамды зерттеу жаратылыстану  ғылымдарының - физика, химия, биология, техникалық білім - эргономика, техникалық кибернетика және әлеуметтік-гуманитарлық ғылымдар жүйесі - философия, психология, социология, мәдениеттану, саясаттану және т.б., сонымен қатар медицинаны қоса отырып, арнайы пәндер қатарының  өзара байланысын және өзара әрекетін ұсынады.

    Ғылымдағы бұл үрдістер оның функцияларымен байланысады, ғылымның мынадай бірнеше функциялары  байқалады: зерттеу, оқыту, коммуникативтік, әлеуметтік мәдени және дүние танымды.

    Зерттеу функциясы. Ғылым нақты шынайылықты  зерттей отырып, оның жаңа жақтары  мен сапасын ашады, танымның неғұрлым тиімді әдістерін және т.б. анықтайды. Ғылыми зерттеудің мақсаты объективті шындық заңдылық-тарын талдау болып  табылады.

    Оқыту функциясы. Оның шеңберінде ғылыми білімді  ұдайы өндіру, бір зерттеу жүйесінен  басқасына ғылыми көріністерді беру жүзеге асады. Мұның барлығы өз кезегінде  ғылым дамуының артықшылығын қамтамасыз ететін, сондай-ақ жаңа ғылыми дәстүрлерді  қалыптастыратын білім жүйесі, ғылыми мектептер арқылы ғылым кадрларын  дайындау процесінде жүзеге асады.

    Коммуникативтік функция. Ғылыми қоғамдастық мүшелерінің  арасын-дағы ақпаратпен алмасу процесі  өзіне, оған нәтижесінде ғылыми қоғамдас-тықтың өзара байланысы нығаятын және ғылыми-зерттеу  қызметінің тиімділігі мен ақпараттылығын арттыратын жарияланымдар, конференциялар мен пікірталастарды және т.б. өткізу кіреді.

    Әлеуметтік  мәдени функция. Ғылым - өркениет негізін  құрайтын мәдениеттің базалық элементтерінің бірі болып табылады, ғылымды дамыту деңгейі және сипаты тарихи процесс  динамикасында әлеумет мәртебесін көрсететін, маңызды фактор болып  табылады. Ғылымды дамыту - өркениеттің  позитивті динамизмінің критерийі.

    Дүинетанымдық функция. Ғылымның жиынтықты дамуы  объективті шындыққа мақсатқа сай келуін анықтайтын принциптер, сенімдер және түсініктер жүйесі ғылыми дүниетаным негіздеулерін қалыптастырады. Ғылыми көзқарас жалпыланған түр шегінде адамның (субъектінің) табиғатқа (объектіге) деген ұтымды қатынасымен байланыстырады.

    Әлеумет дамуының кезеңдерінде ғылымның сол  немесе өзге функциялары басымдылық береді. Акцент антикалық кезеңде  оның дүниетаным функция-ларына – дүниетанымның  стихиялық диалектикалық нысандарына; орта ғасыр кезеңде оқыту функцияларына  жасалды, бұл кезеңде ғылым негізінен  универси-теттерде шоғырланды; Жаңа уақыт  жағдайында – ғылымның зерттеушілік функциясы дамыды, қазіргі замандағы  ғылыми білімнің қалыптасуы жүрді.

    Ғылымның  дамуы XIX ғасырға дейін нақтылықтың  әлеуметтік мәдени процестеріне елеулі әсер тигізетіндей негізінен тек  имманентті сипатта болды деп  айтуға болады. Тек XX ғасырдың ортасына қарай ғана ғылым функциялары  танымдық процесінің динамизмін қамтамасыз ететін жүйелік тұтастықты құрастыра  отырып, бірлікте болады. Соған қарамастан, XXI ғасырдың басына қарай ғылымның дүниетанымдық  функциясы, оның тарихи қалыптасқан  функционалдық ерекшеліктерімен біріге отырып, қазіргі замандағы өркениет-тің  әлеуметтік мәдени процестерінде айқын  басым орын алады.