Өзара сабаққа қатысу дәптері

Оқушылар тәжірибелік  дағды алатын сабақтарды талдау үшін жоғарыда айтылғандарға қоса келесі жағдайлар ескерілуі қажет:

1. Берілген жұмысты орындау үшін оқушылардың жұмыс орнының дайындығы (қажетті жабдықтармен қамтамасыз етілуі).
2. Кіріспе нұсқаулықтың сапасы және толықтығы, оны оқушылардың қабылдауы. Оқушылардың теориядан алған біліміне сүйену.
3. Мұғалімнің сабақтағы іс-әрекеті (нұсқауды талдау, тәжірибені өткізу тәртібі мен жүйелілігінің нұсқауға сай келуі, тәжірибелік әдістерге жаттығулар орындау, нақты бұйымдар жасау, оқушылардың орындалатын жұмысты түсігніп орындауы, техника қауіпсіздігінің сақталуы, байқау қорытындыларын жазу, әдеттегі қателерді жөндеу, оқушылармен жеке жұмыс істеу, қорытындылау және т.б.).
4. Оқушылардың іс-әрекеттері (белсенділігі, тәртіп және жұмысты орындау жүйелілігі жөніндегі нұсқаудың сақталуы, техника қауіпсіздігі ережелерінің сақталуы және т.б.).
5. Мұғалімнің қорытындылау нұсқаулығы, оқушы өз бетінше орындаған жұмыстар, қателіктерді көре білуі, олардың себебі, олардың алдын алу және жөндеу жолдары.

Кез келген сабақты талдау кезінде оның танымдық мағынасын ғана емес, сонымен бірге тәрбиелік жағын да көрсету қажет, өйткені болашақ маман бойында келесі қасиеттерді тәрбиелеу керек: жұмыста ұқыпты болу, нақтылық, жылдамдық, жұмыс орнындағы жинақтық, жабдықтарға жанашырлық.

Сабақ – оқытудың негізгі түрі

Оқыту жүйелері

І. Сыныптық-сабақтық жүйе

Сабақ түрлері:

1. Жаңа білім беру сабағы.
2. Құрастырылған сабақ
3. Білімді, дағдыны, ептілікті жүйелеу (қорытындылау) және қайталау сабағы.
4. Бақылау – есепке алу сабағы.
5. Тәжірибелік сабақ.
6. Кино сабақ.
7. Саяхат сабақ.
8. Конференция сабақ.
9. Пікірталас сабақ.
10. Іскерлік ойын сабағы.
11. Жарыс сабақ.
12. Не? Қайда? Қашан? Интеллектуалды ойын түріндегі сабақ.
13. «Емтихан» - іскерлік ойын сабағы.
14. Өндіріс орнында өткізілетін сабақ.

ІІ. Лекциялық-семинарлық жүйе

Сабақ түрлері:

1. Лекция.
2. Семинарлық сабақ.

 

 

 

 

 

Оқыту әдістері:

 

1. Репродуктивтік әдіске сай көрнекі түсіндіру.
2. Проблемалық жағдай, оқушылардың өзіндік жұмысы арқылы.
3. Оқушылардың өзіндік жұмысы. Келелі мәселелерді қозғай отырып, әңгімеге тарту арқылы лекция өткізу.
4. Проблемалық мәселе тудыра отырып, әңгіме өткізу, репродуктивтік және тәжірибелік әдістерге сүйене отырып түсіндіру.
5. Сараптау, синтез, салыстыру арқылы жалқыдан жалпыға және жалпыдан жалқыға өту әдістерін қолдану.
6. Мұғалім ерекше орын алатын ақпараттық-өткендеу әдістері (кеңес, әңгіме, лекция, түсіндіру).

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Сабақты  талдау

 

1. Сабақтың үш мақсатының орындалуы.

а) білімдік мақсат – нақты тақырып бойынша.

ә) тәрбиелік  мақсат – тәрбиенің кешенді берілуі  немесе бір тәрбиенің ерекше көрінуі.

б) дамытушылық  мақсат – баланың іс-әрекетте белсенділігінің артуы.

2. Сабаққа қойылатын 6 талаптың орындалуы.
3. Сабақтың түріне қарай құрылымдық сәттердің жүзеге асуы.
4. Сабаққа қатысушының арнайы тақырыбын бақылауы.

 

 

 

 

 

Дамыта оқыту  жүйесінде 

сабақты талдау үлгісі

 

1. Сабақтың дидактикалық түйіні – оқушының жаңаны ашу әрекеті. Олар бақылайды, талдайды, салыстырады, топтайды, үйлестіреді.
2. Балалар сабақта не істеді, шын ниетімен еңбектенеді ме? Жұмысқа барлық оқушының тартылуы.
3. Жаңа білімді меңгерту жұмысы мен баланы дамыту жұмысының біріктіріле жүргізілуі қалай жүзеге асты? Бала ойына шектеу қойылмады ма?
4. Сұрақтардың қойылуы, мазмұны.
5. Іздену, бірге іздену әрекетінің ұйымдастырылу жайы. Өзара түсіністік, сөйлесу, тілдесу жайы.
6. Балалардың сабақтағы жай-күйі:

• танымдық сипаты /қызығушылықпен, білімді баға үшін емес, қажеттілігін түсіне меңгеруі/;

• сабаққа ақыл-ой ғана емес, сезімінің де қатысуы. Қабылданған білімге сену, көзін жеткізу.
• Танымның сезіммен бірігуі. Сезімге әсер еткен дүние жақсы қабылданатынын ескеру.

7. Қайталау қалай жүрді? Қайталанған сайын жаңа білім қосылып отырды ма?

8. Сабақтың икемді түрі. Жоспармен емес, балалар арқылы жұмыс істеу.
9. Мөлшерді сақтай отырып, жоғарғы қиындықта оқыту.
10. Оқушының бұрынғы біліміне сүйену.
11. Мұғалімнің бүкіл жұмысының баланың білімді жете түсінуіне бағытталуы.
12. Білімді меңгеру жағдайын үнемі ескеріп отыру.
13. Оқушы мен оқушының, мұғалім мен оқушының пікірлесуі. Пікірлесу мазмұны үшін баланы кемсітпеу.
14. Тәрбиенің білінбей, жанама жүруі. Білім, даму және тәрбиенің бірлігі.
15. Сабақтағы мұғалімнің тұлғасы. Мұғалімнің таңдану сезімін оятуы, жетістікке қуануы, сананың алғашқы өсу қадамын мадақтауы т.б.
16. Мұғалімнің сырт бейнесі.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Қазіргі білім  беру технологиясы

 

1. Педагогикалық процестің жеке бағдар негіздері педагогикалық технологиясы.

Ынтымақтастық педагогика, ізгілікті тұлғалық технология. Ш.Амоношвили – Е.Н.Ильин жүйесі: адамды қалыптастыру пәні ретінде әдебиетті оқыту.

2. Оқушылар қызметін қарқындату, интенсивтендіру және белсенділігін арттыру негізіндегі педагогикалық технология.

Ойын технологиясы: проблемалық оқыту, шет тілі, мәдениетті оқытудағы коммуникативті технология (Е.И.Пассов). Оқу материалының белгілеу моделі мен сызбасы негізінде оқытудың интенсивтендіру технологиясы.

3. Қазіргі дәстүрлі оқыту.
4. Оқыту процесін ұйымдастыру және нәтижелі басқаруға негізделген педагогикалық технология.

Түсіндірмелік басқарудағы тірек сызбасын пайдалану  арқылы перспективалық оқыту (С.Н.Лысенкова).

• деңгейлік зерделеу технологиясы.
• міндетті нәтиже негізінде деңгейлік зерделеп оқыту (В.В.Фирсов).
• ұжымдық оқыту әдісі.
• топтық технология.
• компьютерлік (жаңа ақпаратты)
• бағдарламалы оқыту технологиясы
• жекелеп оқыту технологиясы (А.С.Границкая)
• баланың қызығушылығы бойынша жеке ыңғайда оқытуды мәдениетке тәрбиелеу технологиясы (И.Н.Закатова).

5. Мәліметтерді қайта жаңарту және дидактикалық жетілдіруге негізделген, педагогикалық жетілдіруге негізделген педагогикалық технология.

• экология және дидактика (А.В.Тарасов)
• мәдениет диалогы
• дидактикалық біліктердің күрделенуі (П.М.Эрдниев)
• ой қызметін кезең бойынша қалыптастыру теориясының іске асуы (М.В.Волович).

6. Жеке пәндік педагогикалық технология.

• салауаттылыққа оқытудың ерте және интенсивті технологиясы (В.Н.Зайцев)
• бастауыш мектепте жалпы оқытуды жетілдіру технологиясы (В.Н.Зайцев)
• есеп шығару негізінде математиканы оқыту технологиясы (Р.Г.Хазанкин)
• нәтижелі сабақ жүйесі негізіндегі технология (Н.Н.Палтышев)

7. Балама технология.

• Вальдорфстік педагогика (Р.Штейнер)
• еркін еңбек технологиясы (С.Френс)
• ықтималдық білім беру технологиясы (А.М.Любок)

8. Табиғи тектестік технология

• салауаттылыққа табиғи тектес тәрбие (А.М.Кушнир)
• өзіндік даму теориясы (М.Монтессори)

9. Дамыта оқыту технологиясы

• дамыта оқыту жүйесі (Л.В.Занков)
• дамыта оқыту технологиясы (Д.Б.Эльконин-В.В.Давыдов)
• тұлғаның шығармашылық қасиетін дамытуға бағытталған дамыта оқыту жүйесі (И.П.Волков, С.С.Альтшулер)
• жеке адамға бағытталған дамыта оқыту (И.С.Якиманская)
• өзіндік дамыта оқыту технологиясы (Г.К.Селевко)

10. Авторлық мектеп педагогикалық технологиясы

• бейімделген педагогика мектебі (Е.А.Ямбург, Б.А.Бройде)
• орыс мектебі үлгісі
• өзін анықтау авторлық мектебі технологиясы (А.А.Тубельский)
• саябақ мектебі (М.А.Балабан)
• астромектеп (А.А.Католиков)
• ертеңгі күн мектебі (Д.Ховард)

 

 

 

 

 

Сабақ құрылымы.

Құрылым	Мұғалiм мен оқушы iс-әрекетiнiң болжамды тәртiбi мен тәсiлi анықталатын оның элементтерiнiң өзара берiк байланысы.
Сабақтың негiзгi элементтерi.	Сабақтың тақырыбы мен мақсатын хабарлау.    Жаңа материалды оқыту.. Бiлiм мен дағдыларды қалыптастыру Қалыптасқан бiлiм, бiлiк, дағдыларын бекiту және жетiлдiру Игерiлген бiлiм,бiлiк, дағдыларын қолдану. Сабақта оқытудың нәтижелерiн талдау. ББД тексеру және бағалау үй тапсырмасы. Сабақты қорытындылау. өз-өзiне талдау жасау.
Сабақты ұйымдастыру  нысандары	Жеке. Фронтальды. Топтық. Ұжымдық. Әр түрлi жастағы..
Тәсiлдер	Түсiндiру. Талқылау. Жалпы мiнездеме.
Оқыту әдiстерi.	Сөздiк әңгiме, әңгiмелесу,түсiндiру,оқу дәрiсi, баяндамалар) Көрнектi(бақылау, көрсету, серуен-теледидарлық және компьютерлi технология) Машықтық(әр түрлi жаттығулар)
Жалпы дидактикалық әдiстер	Қызықты түрде  түсiндiрулер. Бiр сәттiк iзденулер. Проблемалық. Зерттеулiк.
Дидактикалық  мiндеттер бойынша әдiстердi iрiктейдi	Бiлiм алу. Бiлiм, дағдыны қалыптастыру. Бiлiмдi қолдану. Шығармашылық iс-әрекет. Бақылау.

 

 

 

 

Сабақ түрлері  мен типтері.

 

Сабақ типтерi.	Сабақ түрлерi.
1.Жаңа тақырыпты оқу.	Дәрiс. Әңгiмелесу. Кино-сабақ. Компьютер, теледидар т.б.пайдалану сабағы.
2.ББД  жетiлдiру.	Өздiк  жұмыс. Сарамандық жұмыс. Зертханалық жұмыс. Семинарлар. Пiкiрталастар.
3.ББД  жүйелеу және қорыту.	Әңгiмелесу. Семинар. Пiкiрталас.
4.Аралас.	Сабақтың барлық  түрлерi.
5.Бақылау.	Бақылау жұмысы. Сұрау. Сынақ. Бiр-бiрiн бақылау.
6.Бiрiккен	Өндiрiс еңбегi арқылы теориялық окыту.

 

 

 

Оқытудың қағидалары.

 

1.Ғылымилық қағидасы.

2.Өмiрмен байланыстыра оқыту қағидасы.

3.Жүйелiлiк пен бiрыңғайлық  қағидасы.

4.Мүмкiншiлiк қағидасы.