Материалдарды тасымалдау үшін жабдықтар

Таспалы конвейерлердің жетегі бәсеңдеткіш электрқозғалтқышынан және атанақтан құрастырылады. Ауыр конвейерлердің екі жетегі болады. атанақтар басым пісірмелі цилиндрлі болып жасалады. Пайдалану тәжірибесі құйылған дөңес атанақтарын пайдалану мақсатқа сай келетінін көрсетті – дөңестік таспа барысын центрлеуді қамтамасыз етпейді. Тарту күшінің шамасы, атанақпен таспаға берілетін, таспаны кермелеу шамасынан, онымен атанақты қапсыру бұрышынан және ілінісу коэффициентінен тәуелді болады.таспаның қалыпты жұмысы үшін (атанақ бойынша сырғанамаған кезде) келесі теңсіздік талап етіледі:

       (ХХVІІІ-1)

мұнда және - атанақтан мінетін және түсетін таспа тармағының тартылуы;

μ – ілінісу коэффициенті 0,25-0,35 тең және таспа типі мен жетекті атанақтың жазықтығынан тәуелді болатын;

α – қапсыру бұрышы;

е – натурал логарифмнің  негізі

Тарту күші келесі формуладан анықталатын болады

      (ХХVІІІ-2)

Ең үлкен тарту күші

      (ХХVІІІ-3)

 шамасы таспалы конвейер  жетегінің тартылу қабілетін  сипаттайтын, тартылу факторы  деп аталынады.

Тартылу күшін арттыру үшін ілінісу  коэффициентін жоғарлату қажетті, бұл атанақ бетін фрикциондық  материалдармен (тегіс резеңкемен, резеңкеленген таспамен) әсіресе кедір-бұдырлы (шеврон түрі бойынша) резеңке таспасымен қаптаумен алынады. Науашалардың осындай орналасуы одан басқа, таспаның жақсы центрленуін қамтамасыз етеді. Ауыр конвейерлерді жобалаған кезде атанақ және таспа арасындағы ілінісу коэффициентін 0,25 тең деп қабылдайды, резеңкелі футерлеу кезінде – 0,35 дейін. Дәл осы мақсат үшін екі атанақты жетектерді пайдаланады. Екінші атанақты таспа атанақпен жұмыс істемейтін жағымен жанасқандай етіп орналастырады. Кері жағдайда таспада қалған қатты құмтүрпілі бөлшектердің енуінен таспа мерзімнен бұрын тозатын болады және ылғалды мен жабысқақ материалдарды тасымалдаған кезде ілінісу төмендейді. Екіатанақты жетектің жалпы кемшілігі – таспаның қызмет мерзімін төмендететін, таспаның қосымша иілісі.

Үлкен конвейерді жіберген кезде екпін кезеңін ұзарту үшін (таспаға және жетекті механизмге динамикалық жұктеменің әсерін төмендету үшін) қозғалтқыш білігін және бәсеңдеткішті сырғанау жалғастырғышпен  қосады: фрикционды, гидравликалық және электрмагнитті. Бәсеңдеткіштің шығу білігі және атанақ білігін әдетте тісті жалғастырғыштармен жалғайды.

Таспаның жүктелген тармағының еркін төмен қарай түсуінің алдын  алу үшін көлбеу конвейерлерде қырылдақ немесе электр магнитті тежеуіштерін орнатады.

Таспалы конвейерлердегі кермеле құрылғылары бұрамдық, жүкшығырлы және жүкті болады. Бұрамдық құрылғыларын тек қысқа конвейерлерде пайдаланады, өйткені олар кіші қадамд болады және жүйелілі қолмен реттеуді талап етеді. Жүкшығрлы құрылғылары қозғалтқыштан әрекет етеді, кермелеудің үлкен күшін және үлкен барысын жібереді. Оларды пайдалану саласы – мықты конвейерлер. Жүк құрылғылары үнемі таспаның қажетті тартылуын қамтамасыз етеді. Олардың кемшіліктері: жүкті орналастыру үшін қажетті, баспананың жоғары биіктігін талап ететтін, үлкен салмақ пен габариттер.

Сусымалы материалдармен жұмыс  істейтін конвейер таспа ортасы бойынша  бірқалыпты жүктелуі тиіс. Жүктеу тартпалары (ХХVІІІ-2, б суретке қара) материалдың  легін таспаға дұрыс қалыптастыру және бағыттау үшін қызмет етеді. Бүйірлер арасындағы тартпа енін таспа енінен 0,5-0,65 тең деп қабылдайды (кең таспалар үшін кіші мағыналар). Резеңкелі қаптаманың ең үлкен тозуы жүктеу түзілімінде болады, ең бастысы материал кесектерінің таспаға қатысты олардың тең емес қозғалу жылдамдықтары кезінде сырғанау салдарынан болады. Сондықтан жүктеу воронканың тартпамен еңіс бұрышын, биіктігін және мүшеленуін дұрыс таңдап, жылдамдықтардағы айырмашылықты төмендетуге тырысады. Воронканың артқы қабырғасын тасымалданатын материалдың ылғалдылығынан, жабысқақтығнан және ірілігінен тәуелді горизонтқа 40°-тан 65°-қа дейін бұрышпен орнатады.

Каскадты воронкаларды бір немесе бірнеше айырыммен (сөрелермен) пайдалану  кесектердің түсу жылдамдығын төмендетуге  және тасымалданатын материалмен қабырғаларды өздік футерлеу нәтижесінде тозудан воронкаларды қорғауға мүмкіндік береді. Осыған орай, таспаны жүктеу орнында оны серіппелуге жүгінеді: жұмыс бетіндегі терең сақиналы науашалармен резеңкелі аунақшаларды орнатады; аунақшалар тобын серіппелермен серіппелейді; ірі кесекті материалдарды тасымалдағанда ұсақ автомашиналарн пайдаланады (ішіндегі артық қысым 2-3 ат).

Таспа және жүктеу тартпаның бүйірлері  арасындағы ең мінсіз тығыздауыштарды  техникалық резеңкеден жасайды –  конвейерлі таспадан тығыздауыштар  саңылауға тығыздауыштар төсемшелері арасында өтетін, материалдың құмтүрпілі бөлшектермен таспа қаптамасының тозуын жылдамдатады. Тығыздауыштарды таспаның бүйір бетіне перпендикуляр орнатады (ХХVІІІ-2, б суретке қара) және түсірмелі жылдам бұрандалатын қыспақтармен қысылады.

Сурет ХХVІІІ-3. Таспалы конвейердің өнімділігін есептеуге сызба: а – тегіс таспамен; б – науашалы таспамен