Дана көптен шығады, Дәрі шөптен шығады

Тақырыбы: «Дана  көптен шығады,

                       Дәрі шөптен шығады»

Өсімдік

Дәрі алынады

 

Тіршілік көзі

Ауаны тазартады

Азық болады

Сән береді

Шуды бәсеңдетеді

Табиғат қазынасы

Түймедағы  -  Ромашка

 

Түймедағы– күрделі гүлділер тұқымдасына жататын бір жылдық шөптесін өсімдіктер.

     Олардың биіктігі 10 – 35 см. Сабағы бұтақты. Жапырақтары қауырсын тәрізді үш қайтара тілімделген, кезектесіп орналасқан. Гүлі ақ, гүлтозаңы сары түсті, себет гүлшоғырына топталып, дара гүлдері сабақтың ұшында жетіледі.

         Түймедағы – дәрілік өсімдік, оны қабынғанға қарсы әсер ететін, тер шығаратын, ауырған жерді тыныштандыратын дәрі ретінде қолданылады. Іш өткенде, ішек түйнегенде ішеді. Гүлінен сары түсті бояу алынады.

Бақбақ - Одуванчик

 

Бақбақ -Олар шалғынды, көгалды жерлерде, жол жиегінде, тау бөктерлерінде өседі. Биіктігі 4 — 30 см-дей, сабағы қуыс, жапырақсыз, тықыр, сүтті шырынды болады. Жапырақтары қауырсын пішіндес, жиегі тегіс, тамыр мойнына айнала шоғырланады.

Бақбақтың тамыры мен сабағы дәрілік мақсатқа қолданылады.

Өгейшөп - Мачеха

 

Өгейшөп - Өзен жағалауында, жыра ішінде, тау баурайында, саз топырақты жерде өсетін 1 түрі .

Оны қолқа демікпесін, созылмалы бронхитті, ларингитті, жоғары тыныс жолдарының қабынуын емдеуге пайдаланады. Тұнбасын жөтелді басу үшін ішеді. Гүлінен ара бал жинайды.

 

Қалақай - Бір жылдық не көп жылдық, қос үйлі және сирек те болса бір үйлі шөптесін өсімдік. Сабағы мен жапырағы түкті. Жапырақтары қарама-қарсы орналасқан. Ұсақ гүлдері масақ тәрізді гүл шоғын құрайды.

     Қалақайдың барлық түрінің құрамында белок, сондай-ақ К, С, В витаминдері, илік заттар және минералды тұздар, әр түрлі органикалық қышқылдар болғандықтан, ол тағам ретінде және медицинада пайдаланылады. Қалақай препаратын диабетпен ауырғанда, кептірілген жапырағынан жасалған қайнатындыны қақырық түсіру және асқазанды тазарту үшін ішеді. Жаңа жұлып алған жас жапырағын сүйелге жапсырады. 

 

Қалақай - Крапива

Жалбыз - Шалфей

 

           Тұқымы — көп түйірлі жаңғақша. Жалбыздың жапырағында ментол болады. Одан жасалатын дәрілер жүрек, өт жолдарын емдеуде, сондай-ақ, жағымды иіс беретін әрі антисептикалық зат ретінде сұйық дәрілердің, тіс тазалағыш ұнтақтардың құрамына кіреді.      

          Жалбыздың құрамындағы эфир майы парфюмерияда және тамақ өнеркәсібінде пайдаланылады. Гүлінен ара бал жинайды.

Итмұрын - Шиповник

 

Итмұрын - Қазірде жабайы раушандар сұрыптауда және мәдени раушандардың сапасын жақсартуда қолданады. Итмүрынның ерекшелігі — бағалы витаминдерге бай, жемісі және одан дайындалған дәрі-дәрмектер медицинада негізінен асқазан және бауыр ауруларын емдеуге қолданылады, гүлдерін шайдың орнына пайдалануға болады, күлтелерден дайындалған эфир майы — парфюмерия өндірісінде пайдаланылады.

Мыңжапырақ - Тысячилетник

 

Мыңжапырақ – күрделігүлділер тұқымдасына жататын көп жылдық Ашық ормандарда, жол жиегінде, сондай-ақ, егістік алқаптарда арамшөп ретінде өсетін 11 түрі бар. Соның ішінде жиі кездесетіні кәдімгі Мыңжапырақ .Оның биіктігі 5 – 20, кейде 60 см-дей болады. Сабағы тік, жапырақтары қауырсын тәрізді, жиегі тілімденген, жатаған тамырлы. Ақ, қызғылт түсті гүлдері себет гүлшоғырына топталған. Маусым – тамыз айларында гүлдеп, жеміс салады.  Мыңжапырақ – дәрілік өсімдік.

 

Шайшөп - Бессмертник

 

 

Шайшөп  құмды жерлерде аласа төбелердің етегінде, орман ішіндегі алаңдарда  өседі. Медицинада шайшөптің гүл  шоқтары пайдаланылады. Оның құрамында  эфир майлары, флавондар, каротин, аскорбин қышқылдары, илік заттар бар. Гүлдерін әлі ашылып жетілмей тұрғанда қысқа  сабағымен қоса жұлып алады да, онша ыстық емес, көлеңкелі жерге  кептіреді. Кептірілген гүл шоқтарын жәшіктерге салып, үш жылға дейін  сақтауға болады.

Жусан - Полынь

 

        Жусанның -жусанның биіктігі 10 – 60 см, кейде 1,5 – 2 м-дей болады. Сабағы тік немесе жерге жайылып өседі. Жусанның 17 түрі бар – сирек кездесетін эндемик түрге жатады, ал Қазақстанда ғана өсетін бір түрі – жусанның дәрілік шөп ретінде ерекше мәні бар. Шырғалжын жусанның жапырағы мен сабағын жеуге болады, құм жусаны құм тоқтату үшін пайдаланылады. Жусан – құнарлы мал азығы, дәрілік, бояуыш, тағамдық, витаминді, эфир майлы өсімдік.

Дәрмене – Цитворная полынь

 

 

         Дәрмене жусан. Дәрмене кеңшарында қолдан өсіріледі. Биіктігі 18 – 30 см. Онымен емдеу ғылыми медицинаға қосылған үлкен үлес. Қазақтың халық емшілері ішек құрты ауруына қарсы қолданған.      

        Бабаларымыз бұл өсімдікті атам заманнан бері шет елдерге сауда керуендері арқылы көп мөлшерде жіберіп отырды. Қара жусанның тамырын тәбет ашуға, ішек, асқазан, бауыр, өт қалтасы ауруына пайдаланады.

Назарларыңызға

 

рахмет...

 

1